Nga Pilita Klark- Një ditë më parë pata një bisedë shqetësuese me mjekun tim.
Kisha shkuar të kontrollohesha për një sëmundje të vogël, kur ai papritmas filloi të më pyeste për një lloj pilule bimore.
“Çfarë?” thashë unë.
E di, tha ai, ato që të thashë t’i bleje funksionuan mirë.
“Unë e bëra?” pyeta, e sigurt që i gjori më kishte ngatërruar me një pacient tjetër.
“E bëre,” tha ai, duke u rrotulluar rreth ekranit të kompjuterit të tij për të lexuar një email të vrullshëm që i kisha dërguar për ta falënderuar për rekomandimin e një tablete bimore që e kisha quajtur një sukses.
Ndërsa u kthyen shkëlqimet e kujtesës, e pyeta se kur e kisha dërguar emailin dhe në një çast u zbulua gjithçka. Ishte viti 2019, përpara bllokimit të parë pandemik që filloi në MB pothuajse saktësisht katër vjet më parë.
Për arsye që nuk mund t’i shpjegoj plotësisht, ngjarjet në jetën time – dhe punën – rreth asaj kohe mund të ndjehen ende sikur të kenë ndodhur të paktën një dekadë më parë.
Mënyra se si ndjesia jonë e kohës u shtrembërua gjatë pandemisë është dokumentuar mirë në të gjithë botën. Italianët mendonin se koha u zvarrit. Disa britanikë menduan se u përshpejtua. Në shtetin australian të Victoria, një pikë e izolimit, studiuesit krahasuan shtrembërimin me vonesën e avionit. Por ka pothuajse një vit që kur Organizata Botërore e Shëndetësisë deklaroi se Covid-19 nuk ishte më një emergjencë globale e shëndetit publik , kështu që a nuk duhet të jemi rivendosur deri tani?
Jo domosdoshmërisht, thonë akademikët.
Covid ka lënë një “bisht të gjatë për shoqërinë” që ende po ndikon në mënyrën se si ne e vlerësojmë dhe ndjejmë kohën, thotë Ruth Ogden, një profesore e psikologjisë së kohës në Universitetin John Moores të Liverpool në Mbretërinë e Bashkuar. Hulumtimi i saj gjatë pandemisë tregoi se më shumë se 80 për qind e njerëzve në Mbretërinë e Bashkuar ndjenin se koha kalonte më shpejt ose më ngadalë se normalisht, pjesërisht në varësi të asaj se sa të trishtuar, të mërzitur ose të kënaqur ishin. Por shtrembërimi u shkaktua edhe nga mënyra se si pandemia përmbysi rutinat që ndihmuan për të na ankoruar në kohë, më tha ajo javën e kaluar.
Pra, të mos kujtoja se kur dhe çfarë i kisha thënë një doktori për një pilulë bimore mund të mos ishte befasuese pas një periudhe kur “gjithçka ka humbur në kohë”. Shpresoj që ajo të ketë të drejtë, sepse studiues të tjerë sapo kanë dalë me shpjegime më pak të këndshme për kujtimet e dobëta pas pandemisë, si humbja e IQ-së.
Mjegulla e trurit është një ndërlikim i Covid-it që është dokumentuar mirë , veçanërisht për ata që vuajnë ferrin e Covid-it të gjatë, simptomat e të cilëve zgjasin muaj. Por një studim i publikuar muajin e kaluar sugjeron se edhe njerëzit që u shëruan plotësisht nga ajo që ndihej si një dozë e lehtë Covid mund të kenë vuajtur një deficit njohës të barabartë me tre pikë IQ, krahasuar me dikë që nuk ishte infektuar kurrë. Zbulimi i befasoi autorët e hulumtimit, i cili kishte kufizime. Rezultatet e të sëmurëve nga Covid nuk u krahasuan me rezultatet e tyre në të kaluarën, por me ato të njerëzve që nuk ishin infektuar kurrë. Megjithatë, shkencëtarë të tjerë kanë bërë disa llogaritje shqetësuese në lidhje me gjetjet e studimit.
IQ mesatare në SHBA është rreth 100, thotë Dr Ziyad Al-Aly, një ekspert i gjatë Covid , dhe një IQ nën 70 në përgjithësi sugjeron një nivel të paaftësisë intelektuale që mund të kërkojë “mbështetje të rëndësishme shoqërore”.
Ai vlerëson se një zhvendosje me tre pikë në rënie do të rriste numrin e të rriturve në SHBA me një IQ nën 70 nga 4.7 milion në 7.5 milion, që do të thotë 2.8 milion të rritur shtesë që kanë nevojë për shumë kujdes social. Ky është një problem potencial, për vetë ata të rritur dhe për të afërmit ose kujdestarët e tyre. Dhe është vetëm një nga shumë pasojat pandemike që meritojnë vëmendje.
Ato përfshijnë ndikimin e punës në distancë në një treg të pronave komerciale në SHBA, ku pronarët e një ndërtese në Nju Jork hoqën kohët e fundit aksionet e tyre për vetëm 1 dollarë. Ose efekti i bllokimeve te studentët, të rinj dhe të vjetër. Ose përdorimi në rritje i teknologjive digjitale të nxitura nga pandemia. Kjo nuk është një listë shteruese e problemeve dhe sigurisht që efektet e qëndrueshme nuk janë aq të këqija sa kriza rraskapitëse e Covid-it që i shkaktoi ato. Në fund të fundit, kjo është diçka që nuk duhet ta harrojmë kurrë.
Burimi: Financial Times/Përshtati Gazeta Si
Shënim: Pilita Clark është një bashkëpunëtore redaktore dhe kolumniste biznesi në FT
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
