Zgjedhjet në Grenlandë, fitore (surprizë) e opozitës së qendrës së djathtë drejt pavarësisë

Gazeta Si – Partia Liberale e qendrës e Demokraatit (Demokratët) fitoi zgjedhjet më të rëndësishme dhe më të ndjekura nga afër në historinë e Grenlandës, me 29.9 përqind të votave, duke kaluar partitë e krahut të majtë në koalicionin qeverisës.

Pavarësia nga Mbretëria e Danimarkës, pjesë e së cilës është ende Grenlanda, pavarësisht se ka pasur autonomi të gjerë qeveritare që nga viti 1979, ishte tema kryesore e diskutimit të fushatës elektorale: Demokratët janë partia më e kujdesshme në këtë drejtim dhe argumentojnë se pavarësia duhet të arrihet shumë gradualisht.

Demokratët morën 9 pikë më shumë se në vitin 2021, ndërsa partia tjetër opozitare, Naleraq, e cila kërkon pavarësi të menjëhershme, ishte e dyta më e votuar, me 24.5 për qind.

Partia Mjedisore e krahut të majtë Inuit Ataqatigiit (Komuniteti Inuit), ka rënë nga 36 përqind në 2021 në 20 përqind aktual, aleatët e saj në qeveri, socialdemokratët e Siumut (Avanti), janë ndalur në 16 përqind.

Atassut (Solidariteti), e vetmja parti grenlandeze që mbron bashkimin me Danimarkën, mori 7 për qind të votave.

U votua për rinovimin e 31 vendeve në Parlament (Inatsisartut), i cili më pas do t’i japë besim një qeverie të re: Grenlanda ka 57 mijë banorë dhe ka qenë në qendër të vëmendjes prej disa kohësh edhe për shkak të synimeve të fundit ekspansioniste të presidentit amerikan Donald Trump.

Në të kaluarën ka pasur koalicione qeveritare që kanë përfshirë praktikisht të gjitha partitë: me pak fjalë, nuk ka asnjë pengesë për bashkëpunim midis formacioneve të ndryshme.

Udhëheqësi demokrat Jens-Frederik Nielsen tha: “Votuesit duan ndryshim dhe ne duam që zhvillimi ekonomik të financojë mirëqenien tonë. Ne nuk duam pavarësinë nesër, por duhet të ndërtojmë themele të mira”.

Qeveria daneze aktualisht i paguan Groenlandës 580 milionë euro çdo vit, që korrespondon me rreth gjysmën e të ardhurave buxhetore.

Ekonomia bazohet në peshkim (më shumë se 90 për qind e eksporteve), por është e vështirë ta bësh industrinë më fitimprurëse sesa është tashmë.

Për të zhvilluar ekonominë, hipoteza të tjera janë forcimi i sektorit të turizmit ose lejimi i eksplorimit dhe shfrytëzimit të depozitave të uraniumit dhe metaleve të rralla, të cilat janë arsyeja pse ishulli është kaq i kërkuar.

Rezultati i zgjedhjeve mund të konfirmojë një qasje më të moderuar ndaj një procesi që çon drejt pavarësisë në periudhën afatmesme dhe afatgjatë: tashmë në javët e fundit shumica e politikanëve dhe votuesve imagjinuan të mbesin si një komb me sovranitet të plotë në Mbretërinë e Danimarkës (në të cilën bëjnë pjesë edhe Ishujt Faroe), dhe për këtë arsye të ruajnë një bashkëpunim të një lloji me Danimarkën dhe Bashkimin Evropian. Në Danimarkë, ndër të tjera, jetojnë mbi 18 mijë Grenlandezë.

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.