.png)
Aktivitetet njerëzore, të tilla si emetimet e gazeve serë dhe ndryshimi i përdorimit të tokës, ishin një faktor kryesor në ngjarjet ekstreme si reshje të shumta, përmbytje dhe rrëshqitjet e tokës në të gjithë botën, sipas një studimi të fundit të botuar në revistën “Nature Communications”. Në vitet e fundit, ka pasur raste të shumta të përmbytjeve dhe rrëshqitjeve të dheut: reshjet ekstreme, të shiut dhe të borës që tejkaluan atë që është normale për një rajon të caktuar, mund të jetë shkak i ngjarjeve të tilla.
Ndryshimet natyrore të klimës, të tilla si El Niño, një fenomen oqeaniko-atmosferik i cili krijohet me rastin e fluktuimit të drejtimit të erës dhe temperaturës së ujit në pjesën tropike të oqeanit të Qetë. Ajo është një dukuri natyrore që shkakton reshje të shumta e përmbytje të mëdha në disa rajone e thatësirë të madhe në rajone të tjera, janë atribut i njerëzve sipas studimit.
Të dhënat tregojnë se veprimet njerëzore që ndikojnë në klimë, të tilla si emetimet e gazeve serë dhe ndryshimet e përdorimit të tokës, kontribuojnë edhe ashpërsinë e ngjarjeve ekstreme .
Në studim, studiuesit e Universitetit të Kalifornisë panë të dhënat globale të klimës për të ekzaminuar nëse ndikimi antropogjenik ndryshimet e shkaktuara nga njeriu në klimë kishin ndikuar në reshjet ekstreme. Duke ekzaminuar grupe të shumëfishta të reshjeve të vëzhguara, studiuesit ishin në gjendje të ndërtonin një pamje globale dhe gjetën prova të aktivitetit njerëzor që ndikojnë në reshjet ekstreme në të gjithë ata.
"Është jetike të identifikohen ndryshimet të shkaktuara nga veprimi njerëzor, krahasuar me ndryshimet e shkaktuara nga ndryshueshmëria e klimës natyrore. Kjo na lejon të menaxhojmë burimet ujore dhe të planifikojmë masa adaptimi ndaj ndryshimeve klimatike ", shpjegoi studiuesi kryesor Gavin Madakumbura.
Deri më tani, puna në këtë fushë ka qenë e kufizuar në shumë vende megjithëse duhet të aplikohet në të gjithë botën. Por ekipi hulumtues shfrytëzoi mësimin makinerik për të krijuar një grup global të të dhënave. Ndryshimi i klimës i shkaktuar nga njeriu po bën që temperatura e Tokës të rritet. Mekanizma të ndryshëm lidhin temperaturat më të ngrohta me reshjet ekstreme.
"Mekanizmi mbizotërues duke nxitur reshje ekstreme për shumicën e rajoneve në botë është se ajri më i ngrohtë mund të mbajë më shumë avuj uji. Kjo nxit stuhitë," tha Madakumbura.
Ndërsa ka ndryshime rajonale dhe disa vende po vuajnë nga thatësira, të dhënat e Met Office tregojnë se në përgjithësi, reshjet intensive të shiut po rriten globalisht, domethënë ditët më me shi të vitit po bëhen më të lagështa. Periudha të shkurtra dhe intensive të reshjeve çojnë në përmbytje të shpejtë, me ndikime shkatërruese në infrastrukturë dhe mjedis.
"Ne tashmë jemi duke vëzhguar një ngrohje 1.2 gradë celsius krahasuar me nivelet para-industriale. Nëse ngrohja vazhdon të rritet, ne do të kemi episode më intensive të reshjeve ekstreme, por edhe të thatësirës," vuri në dukje Sihan Li, një bashkëpunëtore e vjetër e hulumtimit në Universitetin e Oksfordit, i cili nuk ishte i përfshirë në studim.
Li tha se ndërsa metoda e të mësuarit makinerik e përdorur në studim ishte në avantazh, ajo aktualisht nuk lejonte atribimin e faktorëve individualë që mund të ndikojnë në ekstremet e reshjeve, të tilla si aerosolet antropogjene, ndryshimi i përdorimit të tokës ose shpërthimet vullkanike. Metoda e të mësuarit makinerik e përdorur në studim mësohet vetëm nga të dhënat.
Madakumbura vuri në dukje se në të ardhmen, "ne mund ta ndihmojmë këtë të mësuar duke imponuar fizikën e klimës në algoritëm, kështu që jo vetëm që do të mësojë nëse reshjet ekstreme kanë ndryshuar, por edhe mekanizmat, pse ka ndryshuar.
Burimi: The Guardian/ Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
