Shkencëtarët: Duhet një traktat global për të kufizuar plastikën

Një traktat i detyrueshëm global është i nevojshëm për të hequr dorë nga prodhimi i "virgjër" ose plastikës së re deri në vitin 2040, kanë thënë shkencëtarët. Zgjidhja për dëmtimin e ndotjes plastike në oqeane dhe në tokë duhet të jetë një marrëveshje botërore, thonë ata në një raport të veçantë në revistën “Science”.
Që nga vitet 1950 janë prodhuar rreth 8 miliardë ton plastikë. Efektet janë kudo. Një nga autorët e raportit, Nils Simon, tha: "Plastiket gjenden kudo në të gjithë botën, duke përfshirë tokën dhe madje edhe brenda trupit të njeriut."
Autorët thonë që vetitë e tyre që e kanë bërë plastikën një material modern me sa duket thelbësor e bëjnë atë gjithashtu një kërcënim serioz mjedisor. Raporti bën thirrje për një traktat të ri global "për të mbuluar të gjithë ciklin e jetës së plastikës, nga nxjerrja e lëndëve të para të nevojshme për prodhimin e saj deri te ndotja ". Përqindja më e madhe e mbetjeve plastike vjen nga materialet e paketimit (47%), ndërsa tekstilet janë përgjegjëse për 14%. Çdo vit, 3% e mbetjeve plastike në të gjithë botën përfundojnë në oqeane; në 2010 që arriti në rreth 8 milion tonë plastikë.
Megjithatë, prodhimi i plastikës ka vazhduar të rritet. Në vitin 2019, u prodhuan 368 milion ton plastikë të sapo bërë ose të virgjër. Deri në vitin 2050, prodhimi i plastikës së re nga lëndët djegëse fosile mund të konsumojë 10-13% të buxhetit të mbetur global për të siguruar nivelin e ulët të temperaturës nën 1.5 gradë celsius siç kërkohet nga marrëveshja e klimës në Paris.
"Ndotja plastike paraqet një kërcënim të konsiderueshëm, edhe pse nuk është kuptuar ende plotësisht, për mjedisin, speciet dhe habitatet, si dhe për trashëgiminë kulturore", tha Simon.
Pastrimi i gjurmës së madhe të mbetjeve plastike të përhapura në të gjithë botën kërkon shenjëstrimin e rrugëve të izoluara ujore, kanalizimeve dhe në shumë vende në zhvillim që nuk kanë shërbime të mbledhjes së mbeturinave dhe ku krijimi dhe rritja e shërbimeve të menaxhimit të mbeturinave do të ishte e nevojshme. Prodhuesve të plastikës do t'u kërkohet gjithashtu të kontribuojnë për të ndihmuar në financimin e pastrimeve në disa vende. Ndikimi i ndotjes plastike në mjedis mund të shkaktojë ndikime negative të cilat janë të pakthyeshme, paralajmëruan autorët e raportit.
Një raport nga organizata jofitimprurëse “Tearfund” vitin e kaluar zbuloi se vetëm katër kompani, Coca-Cola, PepsiCo, Nestlé dhe Unilever ishin përgjegjëse për më shumë se gjysmë milioni ton të ndotjes plastike në gjashtë vende në zhvillim çdo vit, mjaftueshëm për të mbuluar 83 fusha futbolli çdo ditë. Autorët e raportit Sarah Kakadellis dhe Gloria Rosetto thonë se mbeturinat plastike kanë një menaxhim të dobët dhe se deri në vitin 2050 rreth 12,000 milion ton prej tyre ka të ngjarë të jenë grumbulluar në mjedisin natyror. Gjithashtu, skandalet e eksporteve të mbetjeve plastike në vendet në zhvillim ishin një shembull i dështimit të riciklimit mekanik si një përgjigje ndaj problemit të ndotjes plastike.
"Vetëm teknologjia nuk do dhe nuk mund të zgjidhë krizën e ndotjes plastike", thanë autorët.
Burimi:The Guardian/Përshtati:Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.