.png)
“Mbaje kurrizin drejt” është ndoshta një nga rekomandimet që shumë njerëz kanë dëgjuar, me tone të dashura apo të larta, në varësi të rastit dhe kontekstit. Ashtu si shumë të tjera që na thuhen shpesh, koncepti i mbajtjes së shpinës drejt është rrënjosur në imagjinatën tonë deri në atë pikë sa i kujtojmë vetes në mënyrë periodike. Megjithatë, megjithëse rekomandimi për të qëndruar drejt është i përhapur, nuk ka shumë prova mbi dobinë e tij aktuale në të jetuarin më mirë ose pa dhimbje, deri në pikën që i shtyn disa specialistë të hedhin hipotezën se qëndrimi nuk është aq i rëndësishëm nëse nuk keni probleme të veçanta shëndetësore.
Edhe duke ndjekur ato që dëgjojnë kur janë të rinj, shumë njerëz priren ta lidhin qëndrimin e mirë me një formë më të mirë fizike dhe rrjedhimisht me një shëndet më të mirë. Në realitet pjesa themelore e shpinës, pra shtylla kurrizore, nuk është e drejtë në kuptimin e parë të termit. Duket e rreshtuar nëse e shikoni nga përpara në një rreze x, por mjafton ta shikoni anash për të vënë re se ka një formë që të kujton një "S".
Pra, shpina nuk është fiziologjikisht e drejtë dhe me arsye: nëse do të ishte, një pjesë e mirë e peshës do të rëndonte mbi rruazat dhe muskujt e fascisë lumbare, duke ushtruar forcë të tepërt që do ta bënte atë më pak të lëvizshme. Forma "S" lejon që forcat të shkarkohen në mënyrë më uniforme, megjithëse në mënyrë të pashmangshme streset më të mëdha pothuajse gjithmonë kanë të bëjnë me rruazat lumbare.
Prandaj, ideja e një shpine krejtësisht të drejtë rrjedh më shumë nga çështjet kulturore sesa ato thjesht anatomike. Në Greqinë e lashtë vlerësohej qëndrimi që përfshinte mbajtjen e shpatullave mbrapa, gjoksin e dalë përpara dhe për pasojë edhe shpinën sa më në vijë. Statujat e prodhuara në atë periudhë, estetika e të cilave ka ndikuar fuqishëm në artin e kulturave të tjera, tregojnë se si në kërkimin e përsosmërisë trupore, një rëndësi e madhe i atribuohej qëndrimit në një mënyrë të caktuar.
Megjithatë, një qëndrim i atij lloji nuk ishte ekskluziv për Greqinë e lashtë dhe ilustrimet e njerëzve në poza të ngjashme mund të gjenden në disa kultura të tjera. Mbajtja e shpinës drejt të jep përshtypjen e madhështisë, një mënyrë paraqitjeje që mund të jetë e dobishme në kontekste në të cilat shumë probleme zgjidheshin me përdorimin e forcës. Edhe sot ne e lidhim qëndrimin e mirë me një ide të caktuar të aftësisë fizike, aq sa ajo është çuar në ekstremet e saj në fushën ushtarake.
Megjithatë, nëse braktisni zakonet kulturore dhe merrni një këndvështrim mjekësor, përfitimet e supozuara shëndetësore të mbajtjes së shpinës drejt, shpatullave mbrapa dhe mjekrës së drejtuar lart ‘dobësohen’. Në literaturën shkencore nuk ka shumë prova për të mbështetur rëndësinë e qëndrimit drejt ose lidhjen e saj të drejtpërdrejtë me më pak dhimbje në shpinë, qafë ose gjymtyrë. Një rishikim sistematik i studimeve të ndryshme i publikuar në vitin 2020, për shembull, nuk kishte gjetur asnjë provë të lidhjeve shkakësore midis qëndrimit dhe dhimbjes së shpinës. Në disa studime ishte shfaqur prania e të dy faktorëve, por megjithatë të dhënat nuk kishin një lidhje shkakësore.
Në vitin 2021, një rishikim tjetër i kryer në mbi 650 kërkime ka të bëjë veçanërisht me qëndrimin shpesh të panatyrshëm që dikush merr gjatë vozitjes, kur mbështetet në timon ose tenton ta mbajë shpinën të përkulur përpara. Edhe në atë rast nuk ishte e mundur të krijohej një lidhje me dhimbjen e shpinës.
Një studim i publikuar në vitin 2017 përbëhej nga analiza e zakoneve posturale të dy grupeve të njerëzve me ose pa dhimbje shpatullash. Hulumtimi nuk zbuloi ndonjë dallim të veçantë në qëndrimet e mbajtura nga pjesëmarrësit, por studimi përfshiu pak më pak se 150 njerëz, kështu që nuk ishte shumë përfaqësues. Në një studim tjetër të publikuar në vitin 2021, një grup kërkimor tha se kishte zgjedhur 100 njerëz të shëndetshëm duke i pyetur se si e vlerësonin qëndrimin e tyre të zakonshëm. Kur ishin ulur, shumica e pjesëmarrësve në fakt kishin një qëndrim të relaksuar dhe pak të prirur përpara, por nëse atyre u kërkohej të adoptonin një që ata e konsideronin optimale, atëherë ata u ulën me shpinën e tyre shumë më të drejtë. Sipas ekipit hulumtues, sjellja e ndryshme tregoi se ka një ndryshim të fortë në perceptimin e qëndrimit të mirë dhe mënyrën në të cilën shumë njerëz normalisht ulen.
Në vitin 2021, megjithatë, u publikua një studim që shkaktoi mjaft diskutim mes ekspertëve, sepse një nga objektivat e tij ishte një vlerësim afatgjatë i qëndrimit. Studiuesit kishin zgjedhur pothuajse 700 17-vjeçarë, duke i ndarë në grupe sipas mënyrës se si e mbanin qafën kur ishin ulur: drejt si pjesa tjetër e bustit, të prirur përpara me bustin drejt ose pak të prirur si pjesa tjetër e bustit. Pozicioni u zbulua nga një sërë sensorësh të aplikuar për pjesëmarrësit në mënyrë që të mos ndryshonin zakonet e tyre përmes pyetjeve ose llojeve të tjera të matjes.
Pas pesë vjetësh, ekipi hulumtues kontaktoi pjesëmarrësit dhe i pyeti nëse kishin pasur probleme në qafë për më shumë se tre muaj në vitin e kaluar. Doli se për pjesëmarrësit meshkuj, qëndrimi i marrë në moshën 17 vjeç nuk përbënte një faktor rreziku për problemet e qafës në moshën 22 vjeç. Ndërsa vajzat, ato që ishin mësuar të mbanin qafën dhe bustin drejt në moshën 17-vjeçare ishin më të rrezikuara për të pasur probleme cervikale në moshë madhore, krahasuar me 17-vjeçaret që ishin mësuar të merrnin një pozicion më të relaksuar. Grupi hulumtues hodhi hipotezën se një nga shkaqet buronte nga angazhimi më i madh i muskujve të qafës për të mbajtur një qëndrim të drejtë, i cili në afat të gjatë ndikoi në fleksibilitetin dhe lëvizshmërinë e qafës.
Jo të gjithë ishin të bindur nga studimi dhe vështirësia e përsëritjes së tij, siç ndodh shpesh me kërkimet në lidhje me shëndetin dhe zakonet. Krahasuar me të kaluarën, në mesin e atyre që merren me këto gjëra në mënyrë profesionale, siç janë fizioterapistët, ka një tendencë më të madhe për të rekomanduar mbajtjen e një qëndrimi të ekuilibruar, pra të rehatshëm dhe të tillë që të mos shkaktojë stres në gjysmën e trupit.
Këshilla vlen për njerëzit e shëndetshëm pa probleme të veçanta ortopedike, muskulare dhe lëvizëse: ata që kanë një qëndrim shumë asimetrik, ndoshta si rezultat i problemeve shëndetësore specifike si skolioza, duhet t'i nënshtrohen terapive dhe gjimnastikës korrigjuese për të përmirësuar problemin dhe për të zvogëluar rrezikun e të pasurit probleme të mëtejshme, me rritjen dhe plakjen.
Dhe, të mos shqetësoheni shumë për qëndrimin nuk do të thotë të injoroni pozicionet që merrni në vendin e punës, veçanërisht për profesionet që kërkojnë përpjekje të forta fizike ose mbajtjen e të njëjtit pozicion për disa orë.
Sipas ekspertëve, rreziqet më të mëdha vijnë nga punët që kërkojnë mbajtjen e të njëjtit pozicion për shumë orë në ditë. Kjo është arsyeja pse një person që luan piano, duke kaluar orë të tëra në tastierë, rrezikon të zhvillojë me kalimin e kohës kifozë të theksuar. Për të reduktuar këtë rrezik, në vendet e punës ku është e mundur, organizohen turne në hapësira të ndryshme, në mënyrë që ata që punojnë të ndryshojnë pozicionet dhe lëvizjet herë pas here në ditë.
Në disa profesione, si ato që kalojnë shumë orë pune në kompjuter, vështirë se ka mundësi të lëvizësh pasi pozicioni i punës është gjithmonë në tavolinë. Prandaj, përdorimi i karrigeve dhe pajisjeve të tjera është një këshillë e mirë për një qëndrim adekuat. Efekti që ekspertët duan të arrijnë nuk është që njerëzit të mbajnë një qëndrim krejtësisht të drejtë, por një pozicion të rehatshëm.
Ndryshimi i pozicionit disa herë gjatë ditës, si dhe ngritja nga tavolina dhe hedhja e disa hapave në intervale të rregullta, konsiderohet më e rëndësishme se mbajtja e një qëndrimi "korrekt", edhe sepse nuk ka asnjë këshillë që vlen njësoj për të gjithë. Ne jemi të gjithë të ndryshëm, edhe në shpinë. Bërja e ushtrimeve të rregullta fizike ju ndihmon të mos hiqni dorë nga pozicionet tuaja të preferuara si dhe një ecje e shpejtë dhe pak shtrirje mund të jenë të mjaftueshme.
Burimi: Il Post. Përshtati në shqip: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
