.png)
Gazeta Si – Ndërsa diplomacia funksionon në Stamboll, armët nuk heshtin, përkundrazi. Sulmi i nisur më 1 qershor nga Ukraina kundër katër bazave ushtarake ruse ka treguar edhe një herë se lufta midis Moskës dhe Kievit po zhvillohet gjithnjë e më shumë në qiell.
Sipas inteligjencës ukrainase, u shkatërruan 41 bombardues rusë, të barabartë me 34% të vektorëve strategjikë, për një dëm ekonomik të vlerësuar prej 7 miliardë dollarësh.
Operacioni “Rrjeti i Merimangës”, i përgatitur në 18 muaj në fshehtësi të plotë (duket se as Shtëpia e Bardhë nuk ishte e informuar), pa përdorimin e një flote prej vetëm 117 dronësh FPV (të fshehura në shtëpi të parafabrikuara prej druri), të aftë për të goditur objektiva mbi 4 mijë kilometra nga fronti zyrtar, siç është baza Belaya, në rajonin rus të Irkutskut.
Për disa qindra dollarë për çdo dron ukrainas, Federata Ruse humbi avionë me një vlerë njësie prej rreth 350 milionë: një asimetri që nxjerr në pah se si dronët nuk janë më mjete të thjeshta taktike, por asete të vërteta strategjike të afta për të përmbysur ekuilibrin e konfliktit.
Reagimi i Kremlinit ishte i menjëhershëm: disa orë pas veprimit të 117 dronëve ukrainas, Rusia nisi sulmin më masiv me dronë që nga fillimi i luftës, duke lëshuar 472 UAV dhe 7 raketa kundër objektivave ukrainase, në një përpjekje për të ngopur mbrojtjen ajrore të Kievit dhe për të rivendosur një ekuilibër strategjik.
Çfarë janë dronët dhe si funksionojnë ata? Dronët – të njohur si UAV, ose Mjete Ajrore Pa Pilot – janë bërë mjete kyçe në luftën moderne, veçanërisht në konfliktet hibride, si ai midis Rusisë dhe Ukrainës, i cili po sheh kombinimin gjithnjë e më të shpeshtë të mjeteve dhe operacioneve ushtarake konvencionale (ushtri, raketa, tanke) dhe atyre të parregullta (sabotim, luftë guerile, sulme kibernetike, dezinformim, përdorim i dronëve me kosto të ulët).
Të projektuar fillimisht për mbikëqyrje, dronët kanë evoluar me shpejtësi në armë të vërteta sulmuese, falë shkathtësisë, çmimit të përballueshëm dhe lehtësisë së përdorimit të tyre.
Ato mund të fluturojnë në lartësi të ulët, t’i shmangen radarëve dhe të godasin me saktësi objektiva lëvizës ose të fiksuar, shpesh në modalitetin kamikaz.
Më të përhapurit në konflikt janë dronët FPV (First Person View), të udhëzuar në kohë reale nga operatorët nëpërmjet kamerave të integruara, të aftë për manovra jashtëzakonisht të sakta edhe në mjedise urbane ose komplekse.
Modele të tjera përdoren për të bllokuar komunikimet, për të kryer zbulim ose për të transportuar ngarkesa shpërthyese.
Kombinimi i kostos së ulët dhe ndikimit shkatërrues, i ka transformuar ato në armët më efektive jokonvencionale të konfliktit të vazhdueshëm.
Ukraina: 4.5 milionë dronë në vitin 2025 – Në vitin 2024, Ukraina prodhoi 2.2 milionë dronë, duke përfshirë mbi 1.5 milionë FPV në muajt e parë, dhe në vitin 2025 synon të arrijë një rekord prej 4.5 milionë njësish.
Sipas Ministrit të Industrisë Strategjike, Oleksandr Kamyshin, vendi dëshiron të bëhet “një qendër globale për dronë”, me efekte edhe pas luftës.
Qeveria e Zelensky-t madje ka lançuar një qendër specifike, “Brave1”, për të përshpejtuar zhvillimin e zgjidhjeve inovative në sektorin e mbrojtjes.
Kjo është një platformë që lidh “startup”-et, industritë, investitorët, forcat e armatosura dhe institucionet, me qëllim transformimin e ideve më premtuese në mjete konkrete për frontin.
Deri më sot, “Brave1” ka financuar 135 projekte me një total prej 39 milionë dollarësh, duke stimuluar një brez të ri të teknologjive ushtarake. Paralelisht, investimet private janë rritur nga 5 në 50 milionë dollarë vetëm në një vit.
Vendi tani ka mbi 500 kompani të përfshira në zinxhirin e furnizimit dhe më shumë se 300,000 punëtorë të punësuar.
Çdo muaj, ndërtohen 2.000 dronë me rreze të gjatë veprimi, të tillë si modelet “Liutyi” dhe “Peklo”, të aftë të godasin objektiva deri në 1,700 kilometra larg.
Rezultati është një rrjet industrial fleksibël dhe i decentralizuar që mund të përshtatet me ritmin e konfliktit.
Rusia: Synimi 4 Milionë Dronë – Moska, nga ana e saj, nuk ka qëndruar duarkryq. Në vitin 2025, synon të prodhojë midis 3 dhe 4 milionë dronë, duke u përqendruar në modele të ndryshme dronësh, nga UAV-të kamikazë, deri te modelet me kosto të ulët me origjinë iraniane.
Rusia ka demonstruar një kapacitet në rritje për sulme në shkallë të gjerë: më 26 majin e kaluar, ajo nisi një sulm me 355 dronë dhe 9 raketa lundrimi, më i madhi që nga fillimi i konfliktit. Sipas autoriteteve ukrainase, u rrëzuan 288 UAV.
Një komponent strategjik përfaqësohet nga dronët mashtrues, të pajisur me lente “Luneburg” për të simuluar objektiva reale në radar dhe për të detyruar Kievin të shpërdorojë municione. Disa transmetojnë imazhe në kohë reale, duke lejuar lokalizimin e mbrojtjes ukrainase.
Në të njëjtën kohë, kanë hyrë në përdorim dronët me koka luftarake termo-barike, të aftë të shkaktojnë shpërthime në presion dhe temperaturë shumë të lartë, efektivë kundër bunkerëve dhe infrastrukturës.
Në zonën speciale Elabuga në Tatarstan, prodhohen rreth 40 dronë mashtrues dhe 10 dronë të mbushur me municione çdo ditë.
Pavarësisht sanksioneve, Kremlini i ruan linjat e furnizimit, falë furnizuesve kinezë dhe rrjeteve paralele në Azinë Qendrore dhe Lindjen e Mesme.
Strategjia ruse synon të mposhtë mbrojtjen e armikut duke kombinuar sasinë, mashtrimin dhe fuqinë shkatërruese.
Printerët 3D, logjistika e re e luftës – Paralelisht me garën e dronëve, është hapur një front i dytë teknologjik: ai i printerëve 3D.
Në Ukrainë, ato përdoren për të prodhuar pjesë për dronë, mbështetëse granatash, lëshues, karikatorë dhe aksesorë të personalizuar. Ky kapacitet lejon prodhim të shpejtë, ekonomik dhe të decentralizuar, madje edhe afër frontit.
Siç dokumentohet nga revista “Wired”, shumë punishte të lëvizshme, shpesh të improvizuara në garazhe, bodrume dhe zyra, punojnë çdo ditë për të shtypur komponentë thelbësorë për operacionet ushtarake.
Avantazhi nuk është vetëm ekonomik, por edhe operacional: autonomia e prodhimit lejon përgjigje në kohë reale ndaj nevojave të trupave, duke anashkaluar burokracinë dhe mangësitë logjistike.
Printerët 3D nuk janë vetëm një mbështetje, por një levë e vërtetë strategjike, e cila lejon transformimin e shpejtë të një ideje në një armë, dhe gjithashtu u lejon civilëve të bashkëpunojnë në konflikt pa shkuar as në front.
Kushdo që kontrollon qiellin, do të kontrollojë luftën. Konflikti midis Rusisë dhe Ukrainës ka transformuar mënyrën se si konceptohet dhe zhvillohet një luftë.
Supremacia nuk matet më vetëm me tanke ose divizione, por me aftësinë për të inovuar, prodhuar dhe përshtatur teknologjikisht.
Dronët dhe printerët 3D nuk janë vetëm simbole të luftës hibride, por edhe mjete qendrore në garën për kontrollin e qiellit dhe, bashkë me të, të së ardhmes së konfliktit.
Kushdo që fiton këtë garë për teknologji, do të ketë në duart e tij jo vetëm të tashmen, por edhe ekuilibrin gjeopolitik të dekadave të ardhshme.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
