.png)
Nga Gazeta “SI”- Viti 2025 ishte një periudhë e trazuar për botën e artit në Britani. Ajo që pritej të ishte një vit me ekspozita të vazhdueshme të shkëlqyera në muze, u kthye në një histori ku zhvillimet institucionale morën skenën kryesore. Më shumë se vetë ekspozitat, pikërisht muzeumet dhe lëvizjet e tyre strategjike u bënë lajmi më i madh.
Në Parkun Olimpik të Londrës, Muzeu i Arteve dhe Dizajnit V&A prezantoi projektin e tij të quajtur “Storehouse” një hapësirë e konceptuar si “muze funksional”, ku publiku mund të shihte objektet në ruajtje, dhe jo vetëm ato të ekspozuara. Projekti synonte të ishte vizionar dhe të sillte një mënyrë të re të përjetimit të muzeut.
Megjithatë, jo të gjithë u impresionuan. Disa e quajtën hapësirën interesante dhe demokratike, ndërsa të tjerë , mes tyre edhe kritikë të rëndësishëm e përshkruan atmosferën si të ngjashme me një depo të Amazon-it: funksionale, por e ftohtë dhe pa shpirt. Për një institucion me traditë të pasur historike, ky ishte një rrezik i madh konceptual që nuk i bind të gjithë vizitorët.
Disa nga ngjarjet më të bujshme të 2025-ës u zhvilluan jashtë vendit. Roma, Firence dhe Parisi organizuan retrospektiva madhështore për Caravaggio, Fra Angelico dhe Gerhard Richter , tri ekspozita që dominuan skenën ndërkombëtare. Por edhe brenda Britanisë pati momente të shkëlqyera, të cilat ia vlen të përmenden.
Më poshtë, pesë ekspozitat më të mira të vitit, sipas kritikëve.
5. Andy Goldsworthy: “Pesëdhjetë Vjet” Akademia Mbretërore Skoceze, Edinburg
Ky ishte një moment historik për artistin britanik Andy Goldsworthy, i cili shpesh është konsideruar si “i jashtëm” në botën e artit bashkëkohor. Retrospektiva e tij 50-vjeçare në Edinburg rezultoi një surprizë e këndshme: një ekspozitë e ndërtuar me inteligjencë kuratoriale dhe me respekt të thellë për natyrën dhe procesin artistik.
Ekspozita përfshinte instalime të mëdha të ndërtuara nga materiale natyrore , shkopinj, gurë, gjethe , si dhe ndërhyrje të përkohshme në peizazh, të dokumentuara përmes fotografisë. Fillimi i ekspozitës ishte provokues: një derë e bllokuar nga tela me gjemba të ndryshkur. Ky gjest tregoi se Goldsworthy nuk është thjesht “artist dekorativ” siç e etiketojnë shpesh, por një krijues me vizion të ashpër dhe të mprehtë.
4. Wayne Thiebaud: “Natyrë e Qetë Amerikane” Galeria Courtauld, Londër
Courtauld, i njohur për kurim me klas, solli nderimin e parë muzeal në Britani për piktorin amerikan Wayne Thiebaud, i cili u nda nga jeta në moshën 101-vjeçare në vitin 2021. Ekspozita prezantoi 21 piktura të mrekullueshme të viteve 1960, të cilat sillnin me finesë ëmbëlsira, torte, ushqime të kripura dhe madje aparate pinball-i.
Me një stil të pakrahasueshëm, Thiebaud arriti të ringjallte traditën e natyrës së qetë duke i dhënë asaj një frymë të re amerikane. Por pas pamjes lozonjare fshihej një kritikë e hollë ndaj konsumizmit , një aspekt që Courtauld e solli në qendër të vëmendjes me elegancë.
3. David Hockney 25 – Fondacioni Louis Vuitton, Paris
Artisti më i njohur i gjallë britanik, David Hockney, i cili festoi 88-vjetorin këtë vit, u nderua me një retrospektivë monumentale në Fondacionin Louis Vuitton në Paris. Ekspozita theksonte veprat e tij të shekullit XXI , një periudhë me ngjyra të theksuara, energji të re dhe dashuri të thellë për stinën e pranverës.
Kuratorët arritën të zbulojnë aspekte më pak të kuptuara të Hockney-t: delikatesën emocionale, melankolinë e heshtur dhe vizionin e tij gati profetik për artin dhe perceptimin. Ekspozita theu rekord me 916,000 vizitorë, një provë e pakundërshtueshme e ndikimit të tij.
2. Siena: “Ngritja e Pikturës 1300–1350” Galeria Kombëtare, Londër
Kjo ekspozitë madhështore solli artin e epokës së artë të Sienës në zemër të Londrës. E ndërtuar si një përvojë gati shpirtërore, me galeri të ndriçuara si kripta, ekspozita përfshinte piktura brilante të shekullit XIV, si dhe skulptura, tekstile dhe artefakte të kohës.
Në qendër ishte Duccio, themeluesi i pikturës perëndimore, së bashku me pasardhësit e tij Simone Martini dhe mjeshtrit e tjerë të trecentos. Ekspozita rrëfente historinë e një arti të gjallë, emocional dhe të sofistikuar, që ndryshoi përgjithmonë kursin e pikturës.
1. Kerry James Marshall: “Historitë” – Akademia Mbretërore e Arteve, Londër
Ekspozita më e rëndësishme e vitit, me diferencë, ishte retrospektiva e Kerry James Marshall, artistit amerikan i cili sfidoi traditën perëndimore duke futur me guxim figura me ngjyrë , subjektet që historikisht ishin lënë jashtë kanonit artistik.
Punët e Marshall janë të pasura vizualisht, të fuqishme në narrativë dhe të ndërtuara me mjeshtëri të jashtëzakonshme. Temat shpesh janë serioze, por pikturat mbeten një festë optike. Marshall synon të krijojë “një prani të papërmbajtshme” dhe ekspozita e tij në RA është pikërisht kjo.
… Dhe Ekspozita Më e Dobët e Vitit: “Goavve-Geabbil” – Tate Modern
Në një vit plot surpriza, ka pasur edhe zhgënjime. Instalacioni i Máret Ánne Sara, pjesë e Komisionit Hyundai në Sallën Turbine, u konsiderua nga kritikët si një nga ndërhyrjet më të dobëta të realizuara ndonjëherë në këtë hapësirë.
Veprat , një totem 27 metra i lartë me 72 lëkura dreri dhe një labirint prej palisadash , synonin të trajtonin drejtësinë ekologjike dhe kauzat e popullit indigjen Sami. Por, sipas kritikës, instalacioni dukej si dekor sipërfaqësor, i projektuar për Instagram më shumë sesa për reflektim të vërtetë artistik. Ishte një projekt i madh në formë, por i vogël në shpirt.
Viti 2025 tregoi se arti në Britani është në një fazë tranzicioni. Muzeumet investuan në projekte të mëdha strukturore, ndonjëherë me sukses dhe ndonjëherë me dështime. Megjithatë, arti i mirë , ai që emocionon, sfidon dhe magjeps vazhdon të mbijetojë falë artistëve të mëdhenj dhe kuratorëve vizionarë.
Nga Goldsworthy te Marshall, nga Siena te Hockney, viti solli mjaft arsye për të besuar se arti mbetet një forcë e gjallë transformuese, edhe kur institucionet përjetojnë dilema.
Burimi: The Telegraph
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
