.png)
Nga Gazeta Si- Presidenti i SHBA-së Donald Trump në një nga veprimet e shumta ekzekutive që ai dha në ditën e tij të parë të kthimit në Shtëpinë e Bardhë, firmosi për të filluar procesin e tërheqjes së SHBA-së nga Organizata Botërore e Shëndetësisë për herë të dytë në më pak se pesë vjet, një veprim që shumë shkencëtarë frikësohen se mund të zhbëjnë përfitimet prej dekadash të bëra në luftimin e sëmundjeve infektive si SIDA, malaria dhe tuberkulozi.
Ekspertët kanë paralajmëruar gjithashtu se tërheqja nga organizata mund të dobësojë mbrojtjen e botës kundër shpërthimeve të reja të rrezikshme, të afta për të shkaktuar pandemi.
Çfarë do të thotë vendimi i Trump
Gjatë paraqitjes në Zyrën Ovale të mandatit të tij të dytë, Trump nënshkroi një urdhër ekzekutiv duke detajuar se si mund të fillonte procesi i tërheqjes.
“Oh,” tha Trump ndërsa iu dorëzua urdhri për të nënshkruar. “Kjo është një gjë e madhe!”
Lëvizja e tij bën thirrje për ndalimin e transferimit të ardhshëm të fondeve të qeverisë amerikane në organizatë, tërheqjen dhe ricaktimin e personelit federal dhe kontraktorëve që punojnë me OBSH-në dhe u bën thirrje zyrtarëve të “identifikojnë partnerë ndërkombëtarë të besueshëm dhe transparentë për të ndërmarrë aktivitetet e nevojshme të ndërmarra më parë nga OBSH”.
Kjo nuk është hera e parë që Trump tenton të ndërpresë lidhjet me OBSH-në. Në korrik 2020, disa muaj pasi OBSH shpalli COVID-19 si një pandemi dhe ndërsa rastet u rritën globalisht, administrata e Trump njoftoi zyrtarisht Sekretarin e Përgjithshëm të OKB-së Antonio Guterres se SHBA po planifikonte të tërhiqej nga OBSH, duke pezulluar fondet për agjencinë.
Presidenti Joe Biden e ndryshoi vendimin e Trump në ditën e tij të parë në detyrë në janar 2021, vetëm për ta ringjallur atë në ditën e parë të kthimit të Trump në Shtëpinë e Bardhë.
Në një tubim të fushatës së shtatorit, Trump tha se do të “merrte përsipër të largonte korrupsionin” në OBSH dhe institucione të tjera shëndetësore publike që ai tha se “dominoheshin” nga fuqia e korporatave dhe Kina.
Ai tha se organizata ishte shumë afër Kinës dhe pretendoi se OBSH kishte ndihmuar në fshehjen e përhapjes fillestare të Covid-19.
Në urdhrin ekzekutiv të të hënës thuhej se SHBA po tërhiqej nga OBSH “për shkak të keqpërdorimit të organizatës në pandeminë COVID-19 që u zhvillua në Wuhan dhe krizat e tjera globale shëndetësore. Gjithashtu përmendet edhe “dështimi i organizatës për të miratuar reformat e nevojshme urgjentisht” dhe “paaftësia për të demonstruar pavarësi nga ndikimi i papërshtatshëm politik i shteteve anëtare të OBSH-së”.
OBSH bëri disa gabime të kushtueshme gjatë pandemisë, duke përfshirë këshillimin e njerëzve kundër vendosjes së maskave dhe pohimin se Covid-19 nuk ishte në ajër. Organizata e pranoi zyrtarisht vetëm vitin e kaluar se virusi është përhapur me të vërtetë në ajër.
Gjatë përpjekjeve të saj për të ndaluar Covid-19, OBSH u mor gjithashtu me skandalin më të madh të abuzimit seksual në historinë e saj, kur raportet e mediave zbuluan se dhjetëra gra kongoleze ishin ngacmuar ose sulmuar seksualisht nga punonjësit e shëndetit që punonin për të kontrolluar Ebolën. AP zbuloi se menaxherët e lartë ishin të informuar për disa raste të abuzimit seksual kur ato ndodhën në vitin 2019, por bënë pak për t’i ndaluar ata ose për të ndëshkuar autorët.
A mund të tërhiqet vërtet Trump SHBA-të nga OBSH?
Po, për sa kohë që ai merr miratimin e Kongresit dhe SHBA-ja përmbush detyrimet e saj financiare ndaj OBSH-së për vitin aktual fiskal. SHBA iu bashkua OBSH-së nëpërmjet një rezolute të përbashkët të vitit 1948 të miratuar nga të dy dhomat e Kongresit, e cila më pas është mbështetur nga të gjitha administratat. Rezoluta kërkon që SHBA-ja të sigurojë një periudhë njoftimi prej një viti nëse vendos të largohet nga OBSH.
Çfarë do të thotë kjo për OBSH?
Është jashtëzakonisht e dëmshme. Shtetet e Bashkuara kanë qenë historikisht ndër donatorët më të mëdhenj të OBSH-së, duke i ofruar organizatës shëndetësore jo vetëm qindra milionë dollarë, por edhe qindra punonjës me ekspertizë të specializuar të shëndetit publik.
Në dekadën e fundit, SHBA i ka dhënë OBSH-së rreth 160 deri në 815 milionë dollarë çdo vit. Buxheti vjetor i OBSH-së është rreth 2 miliardë deri në 3 miliardë dollarë. Humbja e fondeve të SHBA-së mund të gjymtojë shumë iniciativa globale shëndetësore, duke përfshirë përpjekjen për të çrrënjosur poliomielitin, programet e shëndetit të nënës dhe fëmijës dhe kërkimin për të identifikuar kërcënimet e reja virale.
Agjencitë amerikane që punojnë me OBSH-në gjithashtu do të vuajnë, përfshirë CDC. Largimi nga OBSH do të përjashtonte SHBA-në nga nismat e koordinuara nga OBSH, si përcaktimi i përbërjes vjetore të vaksinave të gripit dhe aksesi i shpejtë në bazat e të dhënave gjenetike kritike të drejtuara nga OBSH, të cilat mund të pengojnë përpjekjet për të prodhuar imunizime dhe ilaçe.
Çfarë ka thënë OBSH?
Në një deklaratë të martën, OBSH tha se “i vjen keq” për njoftimin e Trump.
“Shpresojmë që Shtetet e Bashkuara të rishqyrtojnë dhe presim me padurim angazhimin në dialog konstruktiv për të ruajtur partneritetin midis SHBA-së dhe OBSH-së”, tha organizata.
“Për më shumë se shtatë dekada, OBSH dhe SHBA kanë shpëtuar jetë të panumërta dhe kanë mbrojtur amerikanët dhe të gjithë njerëzit nga kërcënimet shëndetësore. Së bashku, i dhamë fund lisë dhe së bashku e kemi çuar poliomielitin në prag të çrrënjosjes”, tha OBSH.
Në një konferencë të martën, zëdhënësi i OBSH-së Tarik Jasarevic tha se SHBA-ja kontribuoi me 18% të buxhetit të OBSH-së në vitin 2023, duke e bërë atë donatorin e vetëm më të madh atë vit. Ai nuk pranoi të thoshte se çfarë mund të thotë tërheqja e SHBA për OBSH-në.
Çfarë do të thotë vendimi i Trump për ndikimin e SHBA-së në shëndetin global?
Vendi do të humbiste zërin e tij me ndikim në Asamblenë Botërore të Shëndetësisë, një takim vjetor i shteteve anëtare që zgjedh drejtorin e përgjithshëm, shqyrton dhe miraton buxhetin e OBSH-së dhe vendos politika për çështje të tilla si çrrënjosja e sëmundjeve, kontrolli i duhanit dhe barazia e vaksinave. Kina ka të ngjarë të marrë një rol shumë më të madh, ku ekspertët thonë se nëse shqetësimi i vërtetë është se OBSH është kapur nga Kina, atëherë tërheqja e SHBA thjesht vulos marrëveshjen.
Me skeptikun ndaj vaksinave Robert F. Kennedy të emëruar si Sekretar i Shtetit për Shëndetësinë, qasja e administratës Trump ndaj vaksinimeve brenda dhe jashtë vendit është e paqartë.
Ekspertët e shëndetit publik kanë qenë kritikë ndaj vendimit të Trump për t’u larguar nga OBSH, duke paralajmëruar se mund të ketë pasoja për shëndetin e njerëzve.
Disa kanë sugjeruar se masa mund të ndryshojë përparimin e bërë në luftimin e sëmundjeve infektive si malaria, tuberkulozi dhe HIV dhe AIDS.
Burimet: AP, Science, BBC, Reuters. Përshtati: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
