.png)
Pfizer dhe partneri i saj, BioNTech i kanë kërkuar Administratës së Ushqimit dhe Barnave (FDA) në SHBA të autorizojë përdorimin e vaksinave. Moderna është afër për të bërë një kërkesë të ngjashme për qëllimin e saj, ndërkohë mund të pasojnë edhe vaksina të tjera. Ashtu si të gjithë kanë raportuar përhapjet e para të vaksinave mund të fillojnë në dhjetor.
Por ende nuk e dime saktësisht planin e qeverive apo kompanive prodhuese.
Si do të aprovohen vaksinat Covid-19 dhe kush vendos se kush do t’i marrë ato në fillim?
FDA do të përcaktojë nëse do të autorizojë vaksinat Covid-19 për përdorim. Vendimet mund të vijnë në dhjetor për vaksinat Pfizer dhe Moderna. Një komitet këshillimor në Qendrat Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve pritet të rekomandojë se kush duhet të jetë i pari në radhë për numrin fillestar të kufizuar të dozave.
Si do të shpërndahen vaksinat?
Qeveritë duhet të sigurojnë një kontratë me kompani shpërnsarse të vaksinave, por jo gjithmonë ndodh kjo. Për shembull Pfizer ka vendosur rrjetin e vet të shpërndarjes. Ekspertët e shëndetësisë thonë se dozat fillestare do të transportoheshin brenda 24 orëve që nga autorizimi i FDA, dhe imunizimi mund të fillojnë brenda rreth 48 orësh.
Disa ekspertë thonë se mund të duhen më shumë se 48 orë për të filluar vaksinimi, sepse punonjësit e spitalit dhe të tjerët duhet të mësohen me procedurat për hapjen e kutive të specializuara, të kontrollojnë edhe temperaturën e shishkave të vaksinës.
"Shumë ofruesve do t'u duhen disa ditë për të mësuar se si vaksina do të jetë e sigurt, për të mos thënë një javë," tha Claire Hannan, drejtoreshë ekzekutive e Shoqatës së Menaxherëve të Imunizimit, anëtarët e së cilës drejtojnë programe shtetërore, territoriale dhe lokale të vaksinimit në SHBA.
Çfarë logjistike ekziston për të shpërndarë vaksinat?
McKesson, një nga shpërndarësit e liçencuar për vaksinat përveç Pfizer, gjithashtu do të marrë dhe paketojë komplete të pajisjeve mjekësore të nevojshme për administrimin e vaksinës Covid-19, të tilla si gjilpëra dhe shiringa dhe peceta alkoolike. Do të dërgojë paketat dhe shishet e vaksinës në farmaci, zyrat e mjekëve dhe ambiente të tjera, në minimum 100 doza për porosi.
Ndërsa, Pfizer planifikon të përdorë qendrat e veta të shpërndarjes dhe të dërgojë vaksinën e saj në kontejnerë të modifikuar me akull, të krijuar posaçërisht që mund të mbajnë mijëra doza.
Sa doza do të jenë në dispozicion në fillim?
Furnizimi fillestar i pritur menjëherë pas autorizimit është rreth 6.4 milion doza, sipas gjeneralit Gustave Perna, zyrtari kryesor operativ i iniciativës së qeverisë amerikane "Operacioni Speed Warp Speed". Përfshirë atë furnizim fillestar, ekspertët kanë vlerësuar se do të kishte doza të mjaftueshme për të nisur vaksinimin në dhjetor.
Si vendosin shtetet të shpërndajnë doza?
Programet e imunizimit shtetëror, territorial duke punuar me me sistemin shëndetësor duhet të hartojnë plane për të shpërndarë doza brenda juridiksioneve të tyre dhe për të kryer fushata vaksinimi. Këto plane përfshijnë identifikimin e ambienteve ku mund të zhvillohen fushatat e vaksinimit, regjistrimin e tyre dhe sigurimin e pajisjeve të nevojshme për kryerjen e vaksinës.
A funksionon vaksina në të njëjtën mënyrë në të gjitha grupet e popullsisë?
Pfizer dhe Moderna ende nuk kanë dhënë ndarje të plotë të efikasitetit të vaksinës sipas moshës dhe racës ose përkatësisë etnike, por kompanitë kanë thënë që efikasiteti ishte i qëndrueshëm në të gjithë këto grupe.
A e marrin të gjithë të njëjtën dozë pavarësisht nga mosha apo demografia tjetër?
Po.
Sa njerëz duhet të vaksinohen për të ndaluar pandeminë?
Moncef Slaoui, këshilltari kryesor i Operacionit Warp Speed, ka thënë nëse 70% e popullsisë do të imunizoheshin, ky nivel do të arrinte imunitetin e tufës, bazuar në efektivitetin afërsisht 95% të të dy vaksinave Pfizer dhe Moderna.
Sipas një studimi të botuar në Revistën Amerikane të Mjekësisë Parandaluese, një vaksinë do të duhet të jetë së paku 80% efektive, dhe duhet që rreth 75% e një popullate ta marrë atë për të shuar epideminë pa ndonjë masë tjetër të shëndetit publik.
"Arritja e atyre niveleve të imunizimit do të kërkonte edukimin e miliona njerëzve për sigurinë dhe efektivitetin e vaksinave dhe përballjen me një lëvizje të fortë antivaksine," tha Peter Hotez, një shkencëtar i vaksinave në Kolegjin e Mjekësisë Baylor.
Sipas tij vaksinat duhet të vlerësohen për efektshmërinë në parandalimin e infeksionit pavarësisht nga simptomat.
Çfarë është imuniteti i tufës?
Epidemiologët vlerësojnë se midis 60% dhe 70% të një popullate duhet të zhvillojnë një përgjigje imune ndaj virusit për të arritur "imunitetin e tufës", një shtet në të cilin mjaft njerëz ose kanë qenë të infektuar ose të vaksinuar për të ndaluar transmetimin e virusit.
Kur vaksinat janë gjerësisht të disponueshme, si do mund të merret?
Ekspertët e mjeksisë shpjegojnë se vaksina duhet të jetë aq e lehtë për t'u marrë sa është vaksina e gripit që merret në farmaci.
Qeveria ka formuar partneritete me rreth 60% të farmacive amerikane për të administruar vaksinat, Covid-19 në popullatën më të gjerë pasi të vaksinohen grupe me përparësi të lartë.
Sa doza do të duhen?
Vaksinat nga Pfizer, Moderna dhe AstraZeneca PLC jepen në dy doza, me ndarje tre ose katër javë. Ekspertët shëndetësor po planifikojnë të lëshojnë përkujtesa për njerëzit që të kthehen për dozat e tyre të dyta. Një vaksinë Johnson & Johnson po testohet si një dozë e vetme, por kompania ende nuk ka raportuar se sa mirë funksionon.
A duhet të jetë një gjilpërë?
Vaksinat më të afërta me autorizimin jepen si injeksione. Merck & Co. po eksploron një formulim oral të një vaksine Covid-19, por nuk pritet të jetë në dispozicion në një kohë të afërt.
Burimi:The Wall Street Journal/Përktheu:Gazeta "Si"
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
