.png)
Ardhja e El Ninos ka sjellë temperatura të larta në shumë vende duke e bërë verën më të nxehtë në histori. Korriku i vitit 2023 është shpallur muaji më i nxehtë i regjistruar në botë. Në një fjalim të fundit, Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, António Guterres e përshkroi në mënyrë ogurzezë këtë vit si agimin e "epokës së vlimit global".
Në Europë, mbi 60,000 njerëz vdiqën vitin e kaluar nga sëmundjet e lidhura me nxehtësinë, me disa vende që miratuan një sistem emërtimi për valët e të nxehtit të ngjashëm me ato të përdorura për uraganet dhe tajfunet. Shoqëria Meteorologjike Italiane, për shembull, e quajti një valë të nxehtë të kohëve të fundit "Cerberus", pas djallit me tre koka që ruante portat e ferrit në "Ferrin" e Dantes.
Problemet janë veçanërisht të mëdha në qytetet me popullsi të dendur ku "efekti i ishullit të nxehtësisë urbane" mund të rezultojë në mikroklima rreth 10 gradë Celsius më të nxehtë se zonat përreth. Fenomeni, i dokumentuar për herë të parë në vitet 1800 nga një meteorolog në Londër, ndodh në zona me përqendrime të larta të ndërtesave të betonit që thithin nxehtësinë, sipërfaqet e asfaltit dhe mungesën e hapësirave të gjelbra.
Për të shpëtuar sadopak nga temperaturat e larta, shumë qytete po gjejnë zgjidhje alternative.
Mbjellja e pemëve dhe hapësirave të gjelbra
Një mbulesë e shëndetshme pemësh është ndër mbrojtjet më efektive kundër efektit të nxehtësisë urbane. Kërkimi i strehimit nën një pemë mund të ndihet 11 deri në 25 gradë Celsius më i freskët në krahasim me qëndrimin në rrezet e diellit direkte, sipas Agjencisë Amerikane për Mbrojtjen e Mjedisit. Përveç lehtësimit të menjëhershëm të hijes, një proces i quajtur "evapotranspirim", ku uji transferohet nga bimët dhe toka në atmosferë, gjithashtu ndihmon në ftohjen e zonave përreth deri në 5 gradë Celsius.
Spërkatje me ujë në ajër
Në qytetet kineze duke përfshirë Wuhan dhe Chongqing, ku temperaturat tejkaluan 40 gradë vitin e kaluar, u vendosën makineri që spërkasin ujë të freskët në qendrat tregtare, parqet dhe stacionet e autobusëve. Spërkatjet nganjëherë plotësohen nga kamionë të pajisur me spërkatës uji me presion të lartë që kanë qarkulluar në qytetet e mëdha në Kinë që nga viti 2014, sipas institutit mjedisor China Dialogue.
Megjithëse u prezantuan fillimisht për të trajtuar ndotjen e ajrit, një studim i fundit nga Universiteti Kombëtar i Seulit sugjeron se spërkatja e grimcave të imta të ujit mund të ulë temperaturat e ambientit deri në 7%.
Vendosja e tendave nëpër rrugë
Një tendë është një mburojë e thjeshtë dhe e lirë që ka dalë nga moda për shkak të prirjes së arkitekturës bashkëkohore për fasadat e hijshme. Por ndërsa qytetet duhet të gjejnë sa më shpejt zgjidhje, tendat mund të kthehen përsëri në trend.
Qyteti spanjoll i Seviljes ka zgjeruar së fundmi rrjetin e tij të tendave të mëdha për të mbrojtur stacionet e autobuzave, këndet e lojërave, shkollat dhe spitalet.
Në Tel Aviv, Izrael, një seri tendash janë instaluar në zemër të qytetit. Zhvilluar nga projektuesi izraelit Anai Green, tendat ruajnë energjinë diellore gjatë ditës, e cila më pas përdoret për të fuqizuar dritat LED të endura në material.
Lyerja e çatisë dhe trotuareve me ngjyrë të bardhë
Siç mund të dëshmojnë banorët e ishujve grekë, lyerja e çatisë dhe ndërtesave me ngjyrë të bardhë është një mbrojtje e lehtë dhe relativisht e lirë kundër verës së nxehtë. Duke përfituar nga diçka e quajtur "efekti albedo", një strukturë me një çati të bardhë të pastër reflekton rreth 85% të dritës së drejtpërdrejtë të diellit në krahasim me një çati të errët, e cila reflekton vetëm rreth 20%.
Tani, një ekip hulumtues në Universitetin Purdue të Indianës pretendon se ka zhvilluar një lloj boje "ultra të bardhë" që mund të reflektojë 98% të dritës së diellit dhe të ulë temperaturën e sipërfaqes së një ndërtese në krahasim me rrethinën e saj me gati 12 gradë gjatë natës ose me 13 gradë gjatë dritës së fortë të diellit.
Në Los Anxhelos, Byroja e Shërbimeve të Rrugës së qytetit vitet e fundit ka lyer rrugët në një shtresë reflektuese të bardhë-gri të quajtur CoolSeal. Në vitin 2019, pasi një efekt ftohjeje prej 10 deri në 15 gradë u regjistrua në zonat pilot, kryetari i atëhershëm i LA, Eric Garcetti njoftoi një plan për të mbuluar 400 km korsi rrugore me materiale ftohëse deri në vitin 2028, një nismë që do t'i kushtojë qytetit një vlerësohet 40,000 dollarë për km.
Por e bardha nuk është i vetmi pigment ftohës. Një projekt pilot në lagjen Pacoima të LA po teston efikasitetin e veshjeve të rrugëve që vijnë në një larmi ngjyrash. Sipas prodhuesit StreetBond, ngjyruesi me bazë akrilike është krijuar për të reduktuar nxehtësinë urbane me të paktën 10 gradë.
Kthimi te materialet lokale dhe teknikat tradicionale të ndërtimit
Arkitektët dhe urbanistët po u shmangen traditave arkitekturore perëndimore duke përqafuar ajrimin natyror, teknikat tradicionale të ndërtimit dhe materialet si tullat izoluese të baltës që janë përdorur për mijëra vite nga ata që jetojnë në klimat e nxehta.
Në shtetin jugor indian të Tamil Nadu, Instituti i Tokës Auroville është bërë vendndodhja e kësaj lëvizjeje në rritje të arkitekturës. Për gati katër dekada, qendra kërkimore ka bashkëpunuar me arkitektë dhe ndërtues në mbarë botën të interesuar të mësojnë se si të ndërtojnë struktura ekonomike dhe me karbon të ulët nga balta dhe dheu i ngjeshur. Krahasuar me betonin, qelqin dhe çelikun, tullat tradicionale thithin më shumë nxehtësi dhe lagështi.
Burimi: CNN. Përshtati: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
