Përse ardhja në pushtet e Talibanëve paraqet rrezik për Pakistanin dhe Kinën

Talebanët po marrin qytet pas qyteti në Afganistan me një shpejtësi të frikshme. Por siç zbuloi SHBA në 2001, është një gjë të rrëzosh një regjim, dhe tjetër gjë të krijosh një regjim të ri të qëndrueshëm. Edhe nëse talebanët mund të negociojnë një kthim zyrtar në pushtet, vendi do të mbetet në kaos për një kohë të gjatë, me implikime serioze për rajonin, veçanërisht për Pakistanin dhe Kinën.

Ndikimi do të jetë më i menjëhershëm për Pakistanin, i cili tashmë po e ndjen. Në dy dekadat e fundit talebanët janë shndërruar nga përfaqësues të Islamabadit në një kërcënim. Kur Uashingtoi përmbysi talebanët në fund të vitit 2001, Pakistani e pa si një humbje të madhe të politikës së jashtme. Edhe pse bashkëpunoi me SHBA, Islamabadi vazhdoi ta shihte lëvizjen xhihadiste afgane si një aleat edhe në 2014, kur u përball me një kryengritje të madhe në tokën e vet nga rebelët talebanë pakistanezë.

Roli i Pakistanit në Afganistan është bërë i dukshëm gjatë dekadave, falë interesave të tij strategjikë. Mbi të gjitha, Pakistani është i shqetësuar për ndikimin indian në Afganistan, të cilin e sheh si oborrin e shtëpisë së tij. Kjo është arsyeja pse Pakistani ndihmoi talebanët afganë gjatë viteve 1990 për të marrë pushtetin në Afganistan

Që nga pushtimi sovjetik i Afganistanit, Islamabadi dhe Kabuli kanë krijuar thellësi strategjike përmes lidhjeve etnike dhe fetare. Kjo është arsyeja pse Afganistani dhe Pakistani janë parë përmes një prizmi të vetëm, veçanërisht në sytë e Perëndimit.

Pakistani ka bërë përpjekje të mëdha për të ndjekur qëllimet e tij në Afganistan, kjo është arsyeja pse konflikti afgan u përhap në kufijtë e tij. Madje sipas analistit pakistanez Zahid Hussain, talebanët kishin krijuar një njësi strategjike në Pakistan", kur kordinoheshin me Islamabadin për çështjet afgane.

Vetëm në fillim të muajit të kaluar dy gjeneralët kryesorë të vendit, shefi i ushtrisë dhe kreu i Inteligjencës Ndër-Shërbimet-pranuan, në një konferencë të rrallë para anëtarëve të opozitës në Parlament, se talebanët afganë dhe pakistanezë ishin "dy fytyra të së njëjtës monedhë.”

Rikthimi i talebanëve në Afganistan do të nxisë shumë aktorë islamikë në Pakistan të imitojnë lëvizjen xhihadiste afgane. Do të jetë një sfidë e madhe për Republikë Islamike të Pakistanit që të masë veten me një emirat islamik në vendin fqinj.

Që nga përfundimi i operacioneve të mëdha ushtarake kundër kryengritësve talebanë në vitin 2015, Pakistani ka qenë gjithnjë e më i varur nga Kina për rimëkëmbjen e saj ekonomike. Projekti më i madh i Nismës Një Brez një Rrugë është Korridori Ekonomik Kinë-Pakistan, në të cilin Pekini ka investuar dhjetëra miliarda dollarë. Fati i këtij projekti është vënë gjithnjë e më shumë në pikëpyetje, veçanërisht në javët e fundit dhe ka të ngjarë nga talebanët pakistanezë, që sulmojnë punëtorët kinezë në vend. Nga pikëpamja e Pekinit, një përhapje e pasigurisë nga Afganistani do të minojë investimet e tij në Pakistan.

Kina ka paralajmëruar tashmë se vala e tanishme e konfliktit ka potencial për të kërcënuar interesat kineze, veçanërisht projektin e Korridorit Ekonomik Kinë-Pakistan.

Që nga shpallja e tij në vitin 2015, Pekini ka kërkuar të zgjerojë CPEC në vendet fqinje të Pakistanit, përfshirë Afganistanin. Për të hapur rrugën për këtë projekt, Pekini e ka shtyrë Pakistanin të hapë pika kufitare me Afganistanin në mënyrë që të rrisë tregtinë. Si rezultat, Pakistani njoftoi vitin e kaluar se do të krijonte 12 tregje kufitare me Afganistanin, kundrejt vetëm gjashtë tregjeve kufitare me Iranin.

Megjithatë, për shkak të një kombinimi të politikës së brendshme, sigurisë së brendshme dhe korrupsionit financiar, projektet e CPEC në Pakistan janë ngadalësuar. Kërcënimi më i madh ndaj CPEC -it ka ardhur së pari nga separatistët TTP që kundërshtojnë projektet brenda Pakistanit. Me kalimin e viteve, ata kryen disa sulme kundër projekteve të CPEC dhe personelit kinez.

Por ndoshta zhvillimi më ogurzi ndodhi këtë vit. Në prill 2021, separatistët shpërthyën një bombë në një hotel luksoz në Quetta. Raportet fillestare të shtypit sugjeruan se objektivi ishte ambasadori kinez në Pakistan Nong Rong. Talibanët e Pakistanit nuk e përmendën objektivin specifik dhe ambasadori nuk ishte i pranishëm në hotel në kohën e sulmit, edhe pse besohej se ishte në Quetta në atë kohë.

Sepataristët i kanë rrënjët nga talebanët afganë, dhe kështu ngritja dhe rënia e tij është e lidhur ngushtë me situatën përtej kufirit në Afganistan. Në muajt e fundit, edhe pse talebanët mblodhën forcën pas një marrëveshjeje paqeje me SHBA -në, TTP njoftoi bashkimin e grupeve të saj të ndryshme të copëtuara, të cilat kanë kryer sulme të mëdha brenda Pakistanit. Në këtë kontekst, analistët pakistanezë të pavarur janë të shqetësuar se ky grup separatist do të paraqesë pengesa dhe rrezik për projektet infrastrukturore kineze brenda Pakistanit.

Me kalimin e viteve, përmes aksioneve ushtarake në zonat e saj kufitare me Afganistanin, Ushtria Pakistaneze ka shtyrë separatistët e TTP jashtë vendit dhe në Afganistan. TTP ka përdorur tokën afgane për operacione dhe mbështetje. Pavarësisht protestave të Pakistanit, talebanët afganë nuk kanë ndërmarrë veprime kundër vëllezërve të tyre pakistanezë, pavarësisht një numri në rritje të sulmeve në Pakistan. TTP është infiltruar në kufijtë midis dy vendeve, duke e shtyrë Pakistanin të fillojë të rrethojë kufirin e tij me Afganistanin.

Që kur filloi tërheqja e trupave amerikane, TTP dhe elementë të tjerë nacionalistë kanë kryer sulme në Pakistan për të treguar se janë ende operacionalë. Vetëm javën e kaluar, një sulm terrorist kishte në shënjestër punëtorët kinezë të përfshirë në një projekt hidrocentrali që ishte pjesë e projektit CPEC. Nëntë inxhinierë kinezë raportohet se janë vrarë në sulmin ndaj një autobusi që po transportonte punëtorët në një vend ndërtimi. Pas sulmit, Ambasada Kineze në Pakistan lëshoi një deklaratë duke u kujtuar qytetarëve, ndërmarrjeve dhe projekteve në Pakistan që të qëndrojnë në gatishmëri, t'i kushtojnë vëmendje të madhe situatës së sigurisë lokale, të forcojnë mbrojtjen e sigurisë, të marrin masa paraprake të rrepta dhe të ndalojnë daljet nëse nuk është e nevojshme.

Duke investuar në Pakistan, Pekini e ka shtyrë Islamabadin të shfarosë militantizmin e të gjitha llojeve, qoftë përmes forcës apo dialogut. Pavarësisht përpjekjeve të Pakistanit për të shuar dhunën përmes operacioneve ushtarake, sulmet janë shtuar rregullisht. Si rezultat, ajo ka hapur dyert për negociata. Autoritetet kineze i kanë shtyrë homologët e tyre pakistanezë të negociojnë me separatistët.

Edhe pse talibanët afganë thuhet se kanë thënë se nuk do të strehojnë militantë që kërkojnë të godasin vende të tjera, grupet kundër Pakistanit dhe Kinës, veçanërisht pas investimeve të mëdha kineze, kanë gjetur prej kohësh strehim në Afganistan. Qoftë për shkak të frikës nga hakmarrja apo lidhjet farefisnore, talebanët afganë nuk kanë qenë të gatshëm të ndërmarrin veprime kundër grupeve që kërcënojnë interesat kineze në Pakistan.

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.