.png)
Gazeta Si - Me një histori dhjetëra vjeçare spiunazhi, sabotimesh, helmimesh dhe vrasjesh, Rusia ka intensifikuar shërbimet e saj inteligjente si në kohët e vjetra të KGB-së.
Ngjarja e fundit në uzinën e armëve në Gramsh, ku prokuroria shqiptare dyshon për një rrjet agjenturor, kanë vënë në alarm NATO-n dhe vendet partnere.
Nuk është rastësi që Moska ka vendosur në Evropë prej dekadash një bërthamë për misione speciale, e quajtur “Njësia 29155”, ose ndryshe GRU (Shërbimi i Inteligjencës Ushtarake Ruse).
Pikërisht kjo njësi, akuzohet se ka shtrirë tentakulat për të hyrë me mision zbulimi apo dhe sabotimi në uzinën e armëve shqiptare të shtunën e kaluar në mbrëmje.
Që nga shpërthimi i konfliktit në Ukrainë, NATO ka rritur monitorimin dhe ka paralajmëruar dhjetëra shtete anëtare për rrezikun e spiunazhit rus, duke u përfshirë në një duel me Kremlinin.
Me tre fronte të hapura: rrezikun e veprimeve destabilizuese, rreziqet e sabotimit të ndihmës dhe manovrat për të ndikuar në opinionin publik evropian.
Në këtë kontekst, GRU-ja përfaqësson aparatin e preferuar të Vladimir Putinit, sepse ai e konsideron atë një ekzekutues besnik, që guxon, pavarësisht nga pasojat, ndërthur veprimin politik me atë ushtarak.
Por si agjenci, ka edhe gabimet e saj, pasi kudo që veprojnë për zbulim apo sabotim, agjentët lënë gjurmë. Si në rastin e Gramshit, ku ushtarakët shqiptarë arritën t’i neutralizjojnë edhe pse ata përdorën sprej neuro-paralizues. Megjithatë, në fund ka rëndësi të arrihet vetëm objektivi.
Nga Skripalët te shpërthimet në Çeki
Është një luftë hijesh, ku çdo gjë vlen. E vërteta, gënjeshtra, propaganda dhe mbi të gjitha ajo që një veteran e quajti "natyra e egër e spiunazhit".
Është kjo dhe më shumë në rastin e njësisë misterioze “29155”, krahut special të armatosur të GRU-së.
Praga akuzoi një ekip nga ky departament për sabotim të një depoje municionesh në vitin 2014.
Një veprim i kryer nga të njëjtët persona të përfshirë në sulmin ndaj ish-kolegut Sergei Skripal në Britaninë e Madhe.
Një nga "punët" e shumta që i janë besuar një bërthame që doli nga qendra 161 e stërvitjes së aparatit.
Është një histori e gjatë në fakt. Në Çeki, 8 vjet më parë, zona e Vrbetices, në lindje të Republikës Çeke, u shkatërrua nga një seri shpërthimesh, në fillim në tetor, pastaj në dhjetor.
Shpërthejnë tonelata me eksploziv, dy punëtorë vdesin. Në momentet e para hidhet teza e një aksidenti.
Por pas një viti, në 2015-ën, dolën detajet e para nga hetimet e reja, të nxitura nga shkëmbimet e informacionit.
Kundërzbulimi fokusohet te disa persona që kishin kërkuar të lejoheshin të vizitonin depon.
Të dy mbërritën në Pragë me një fluturim direkt nga Moska dhe u nisën pesë ditë më vonë për në Vjenë.
Për lëvizjet e tyre, ata përdorën dokumente të rreme, njëri për Ruslan Tabarov, nga Taxhikistani dhe i dyti për Nicolaj Popa, nga Moldavia.
Email-et e dërguara firmës, ofrojnë të dhëna që do të jenë të dobishme për demaskimin e tyre.
Kontrollet e mëvonshme ngushtojnë rrethin drejt të dyshuarve. Agjencitë e sigurisë çeke shpallën në kërkim Aleksandër Petrovin dhe Ruslan Boshirovin.
Por në të vërtetë, ata janë Aleksandër Mishkin dhe Anatoly Chepiga, të grupit famëkeq GRU.
Kanë qenë gjithmonë ata – sipas akuzës – që kanë tentuar të vrasin me të fuqishmin Novichock, Sergei Skripalin dhe vajzën e tij Yulia, në Salisbury, në vitin 2018 në Britani.
Kur u themelua dhe si funksionon
Kjo histori është fillimi i një filli që të çon në zbulime amerikane. Moska ka vendosur një ekip në Evropë për misione të veçanta – akuzojnë aleatët –, pikërisht “Njësinë 29155”, e themeluar në vitin 2008 me rekrutimin e veteranëve të shumë konflikteve ruse në botë.
Burimet franceze shtojnë se ata përdorin qendra logjistike si strehimore të përkohshme për agjentët.
Prania e tyre në disa shtete, kryesisht në Lindje të Europës, është zbuluar nga agjencitë sekrete, por kjo nuk e ka penguar Kremlinin të ndërmerrte veprime kundër kundërshtarëve jashtë vendit.
Sepse për këtë janë “ekzekutorët”, të cilët për të njëjtën arsye u dërguan edhe në Çeki.
Akuzat
Motivi i sabotimit në Vrbetice - argumentojnë autoritetet - është një sinjal për tregtarët e armëve që furnizonin Ukrainën ose rebelët sirianë duke blerë materiale ushtarake çeke.
Njësia e GRU-së ruse, vihet në dyshim për ngjarje të tjera destabilizuese, duke përfshirë një tentativë të supozuar për grusht shteti në Mal të Zi.
Ajo akuzohet për vrasjen e një mërgimtari çeçen në Berlin. Në mediat europiane dalin emra, fytyra, identitete.
Dosja zgjerohet, pasi agjentët e Moskës janë identifikuar - së fundmi - në Holandë dhe Serbi, por jo vetëm.
Në Itali, u arrestua një oficer francez që shërbente në Komandën e Atlantikut të Napolit dhe kapiteni i fregatës Walter Biot.
Rusia tentoi të depërtonte edhe në Gjykatën Ndërkombëtare të Hagës me një spiun. Kundërzbulimi holandez arrestoi 36-vjeçarin Sergey Vladimirovich Cherkasov në qershor të këtij viti.
Ai e quante veten Viktor Muller Ferreira për 12 vjet, hiqej si brazilian dhe studionte në Shtetet e Bashkuara.
Ai u përpoq të hynte në Gjykatën e Hagës, ku mund të kishte kompromentuar provat për krimet e luftës të kryera nga Rusia në Ukrainë.
Taktika të vjetra? Mjafton të arrihet objektivi
Por pikëpyetjet janë të shumta. Pse GRU ka vazhduar të përdorë të njëjtat elementë në një epokë ku kontrollet e kryqëzuara - përfshirë ato elektronike - mund të jenë shumë efektive.
Në Vrbetice, autorët e dyshuar ishin të pakujdesshëm në arritjen e territorit çek me një fluturim direkt nga Rusia.
Zakonisht përdoren rrugë tranziti pikërisht për të shmangur dyshimet. Disa nga gabimet - madje edhe në të kaluarën - kanë çuar në manovra hipoteze, grindje, kush e di se çfarë lojërash me hije dhe pasqyra.
Por mbase është pjesë e një bote "të egër", ku dikush guxon dhe rezultati përfundimtar është ai që vlen.
Ekspertët nuk e injorojnë kontekstin, por ofrojnë një shpjegim pragmatik. Është një konflikt, ku rezultati në fund ka rëndësi. Aq shumë sa që Moska i shpërbleu njerëzit e “Njësisë 29155”.
Pse GRU është kaq e frikshme?
Nëse përkufizimi i një shërbimi të suksesshëm inteligjence është i paqartë, GRU është ndoshta agjencia më efektive e spiunazhit në Rusi.
Njësia nga gjeneralmajor Andrei Vladimirovich Averyanov dhe përbëhet nga veteran prej luftërave ruse në Afganistan, Çeçeni dhe Ukrainë.
Në kohët komuniste, KGB-ja u bë një emërtim në Perëndim për dijetarët sovjetikë, pavarësisht nëse ata po depërtonin në korridoret e pushtetit jashtë vendit ose po shtypnin disidentët në vend, por pak njerëz kishin dëgjuar ndonjëherë për GRU-në (një akronim i shqiptuar si fjala angleze "grow").
Megjithatë, shërbimi i inteligjencës ushtarake - GRU do të thotë Drejtoria kryesore e Inteligjencës - i kaloi KGB-së kur Bashkimi Sovjetik u shemb në 1991 dhe duket se po lulëzon sot.
Pas Revolucionit Rus në 1917, ajo u riorganizua dhe u bë e njohur si GRU në vitin 1942 - në kulmin e Luftës së Dytë Botërore, kur u ngarkua me mbledhjen e inteligjencës jashtë vendit për Gjermaninë dhe aleatët e saj.
Gjatë Luftës së Ftohtë, një nga sukseset e saj të hershme të dukshme ishte depërtimi në programin britanik të bombës atomike.
Një raport për Kongresin e SHBA-ve e përshkruan GRU-në si një "organizatë të madhe, të shtrirë dhe të fuqishme", por shumë pak dihet me siguri për madhësinë dhe funksionimin e saj.
Ka vetëm një përmendje të shkurtër të rolit të saj si agjenci e huaj e inteligjencës në faqen e internetit të ministrisë ruse të Mbrojtjes - ajo nuk ka asnjë faqe interneti të sajën.
Ajo, thotë ministria, është e ngarkuar me "sigurimin e kushteve të favorshme për zbatimin e suksesshëm të politikës së mbrojtjes dhe sigurisë së Federatës Ruse" dhe t'u sigurojë zyrtarëve inteligjencën dhe "ata duhet të marrin vendime në fushën politike, ekonomike, të mbrojtjes, shkencore, teknike dhe zonave mjedisore”.
Aq i madh është misteri që rrethon GRU-në, saqë kur drejtori i saj i atëhershëm, Igor Sergun, vdiq papritur në vitin 2016, Kremlini nuk dha shkakun apo vendin e vdekjes në njoftimin e tij fillestar.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
