.png)
Gazeta Si – Dosja 1, portokalli e zbehtë, numra të shtypur në të zezë dhe me stilolaps të kuq: “Jose F. Menguele”.
Fleta 4: “Mbërriti në vend më 20 qershor 1949; profesioni: ndërtues… kërkon një certifikatë sjelljeje të mirë për të udhëtuar në Kili…”.
Dhe ai e kupton, sepse doktori i egër i eksperimenteve në kampet e shfarosjes naziste, Josef Mengele, ka gjetur strehim në Argjentinë dhe një ekzistencë të re, të papërlyer.
Tashmë në Fletën 5, emri ka ndryshuar në “Gregor Helmut”, pasi mbërriti paqësisht në Buenos Aires “në bordin e anijes Philippa… me një pasaportë të vlefshme të lëshuar nga Kryqi i Kuq Ndërkombëtar”.
Dhe me këtë identitet të rremë, ai do të fshihet në Amerikën e Jugut deri në vdekjen e tij, në Brazil, në vitin 1979.
Është një pjesë e historisë së zezë që tashmë është rikuperuar gjatë 80 viteve të fundit; megjithatë, tani është e disponueshme për të gjithë që të konsultohen për herë të parë në internet, në faqen e Arkivit të Përgjithshëm të Qeverisë Argjentinase, duke përfshirë ngjyrat, pas punës restauruese dhe skanuese.
Një premtim i mbajtur nga Presidenti i paparashikueshëm i Republikës, Javier Milei për Qendrën “Simon Ëiesenthal”, i cili, pas dekadash gjuetie nazistësh përgjatë të ashtuquajturës “rruga e miut” (nga anglishtja “ratline”), tani është në gjurmët e parave.
Në veçanti: deri në çfarë mase financoi “Credit Suisse” dëbimin e kriminelëve të Rajhut të Tretë?
Pyetja vazhdon të shtrohet, pasi përgjigja e dhënë në përfundim të një hetimi të brendshëm nga institucioni bankar është konsideruar e paplotë.
Një Komision Hetimor i Senatit Amerikan sapo e ka nënvizuar këtë, i cili raportoi më 5 janar: “Informacioni ishte i fshehur”; dhe për këtë arsye llogaritë rrjedhëse të bashkëpunëtorëve të Hitlerit do të mbaheshin ende të mbuluara, në të cilat do të kishin rrjedhur pasuritë e grabitura nga hebrenjtë.
Dokumentet e deklasifikuara tani mund të zbulojnë prova se si këto para u përdorën për të mbështetur arratisjen e nazistëve në Amerikën e Jugut (arsyeja e operacionit famëkeq të ish-SS të quajtur “Odessa”) për t’i shpëtuar Gjyqit të Nurembergut dhe çdo forme tjetër drejtësie.
Por jo vetëm kaq: mund të zbulohej një rol i mëparshëm i luajtur nga “kolonia gjermane” në Argjentinë në financimin e Partisë Nacional Socialiste dhe në konsolidimin e pushtetit të Hitlerit, nëpërmjet Zvicrës.
Seti i letrave – 1.850 fletë – tashmë është dorëzuar në kopje në Qendrën Ëiesenthal në Buenos Aires, e cila nuk do t’i zbulojë rezultatet, thotë ajo, derisa hetimi të mbyllet, i planifikuar për në vitin 2026.
Ndërkohë, do të analizojë kartat e verdha, raportet e inteligjencës, dokumentet e brendshme të qeverisë, madje edhe çertifikatat e shumta të shtetit të Argjentinës se ka qenë një autor i shtetit më parë.
Ai do të gjurmojë detajet e jetës rurale në Tucumán të burokratit shfarosës Adolf Eichmann, nën identitetin e rremë të “Ricardo Klement” të punësuar nga kompania “Capri”, deri në kapjen e tij nga Mossad-i izraelit dhe ekzekutimin e tij në Izrael; të rolit publik, pa as një emër fiktiv, të xhelatit Fosse Ardeatine, Erich Priebke, në strehën malore të Bariloche, deri në ekstradimin dhe gjykimin e tij në Itali.
Nëse vërtet gjendet ndonjë gjë thelbësore mbetet e dyshimtë, shpjegon Raul Kollmann në gazetën “Página 12”, sepse “dokumentet më komprometuese janë shkatërruar gjatë viteve”.
Dhe mbi të gjitha, sepse materiali me rëndësi konkrete është (ende) në arkivat e Bankës Qendrore dhe Forcave të Armatosura, jo në ato të qeverisë.
Ndërkohë, gjesti i Mileit është në përputhje me përafrimin me SHBA-në (promovuar nga administrata Biden, kërkesa e Senatit të Uashingtonit për llogaritë naziste, tani mbështetet edhe nga qeveria Trump); dhe me miqësinë ndaj Izraelit, e forcuar edhe nga afrimi me fenë hebraike.
Për sa i përket dosjes “Mengele”, më e rëndësishmja, del një konfirmim: Buenos Aires, pavarësisht se e dinte vendndodhjen dhe aktivitetet e tij të sakta, nuk e shqetësoi dhe nuk filloi ndonjëherë kërkimet deri në vitin 1960, kur mjeku kishte ikur tashmë në Paraguaj dhe më pas në Brazil.
Aty ku u ndërroi jetë pas një goditjeje në tre, i varrosur me një emër të rremë, i gjetur në vitin 1985, analizat në trupin e të cilit ishin thelbësore për ekipin argjentinas të antropologëve mjeko-ligjorë që do të ishin protagonistët e rindërtimit të fatit të “desaparecidos” (të të zhdukurve).
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
