.png)
Në fund të vitit 2016, inxhinieri i hapësirës ajrore Mohamed Zouari ishte në makinën e tij në një qytet bregdetar tunizian kur një kamion u ndal para tij, duke i bllokuar rrugën.
Dy njerëz të maskuar iu afruan burrit të befasuar dhe ngritën pistoletat me silenciatorë. Ata qëlluan 20 herë dhe u larguan me shpejtësi, tha policia, duke e lënë Zouarin që po vdiste, të gjakosur në sediljen e përparme.
Ishte një goditje profesionale dhe dyshimet ranë shpejt mbi shërbimin e inteligjencës izraelite, Mossad. Zouari njihej publikisht si ndërtues i dronëve të armatosur për grupin militant Hamas. Në kohën e vdekjes së tij, Zouari i stërvitur nga Irani kishte përfunduar kryeveprën e tij: një dron zhytës që mund të pajisej me eksploziv për të sulmuar platformat e naftës, objektet portuale dhe anijet në det.
Vrasja i dha fund karrierës së prodhuesit të armëve të Hamasit, por shpikja e çmuar e Zouarit mbijetoi, të paktën në dizajn. Forcat izraelite vunë re dhe shkatërruan një dron të ngjashëm zhytës në vitin 2021 ndërsa Hamasi u përpoq të lëshonte anijen nga një plazh në Gaza.
Ekspertët ushtarakë thonë se Hamasi pothuajse me siguri ka më shumë si ai, brenda arsenaleve të fshehura që mund të përfshijnë edhe armë të tjera të avancuara për të cilat Hamasi ka punuar prej vitesh për t'i blerë.
Me rritjen e intensitetit të luftës në Gaza, rriten edhe shanset që Hamasi të zbulojë një surprizë vdekjeprurëse, sipas analistëve që studiojnë aftësitë ushtarake të grupit. Një ditë pas sulmit të 7 tetorit kundër Izraelit, Hamasi njoftoi se kishte përdorur 35 dronë vetë-shpërthyes - të gjithë të bazuar në dizajnet e hershme të armëve të Zouarit - në sulmin që ata e quajtën Operacioni Al-Aqsa Flood.
Një sërë armësh të reja, nga minat e fuqishme dhe bombat në anë të rrugës deri te municionet e drejtuara me saktësi janë zhvilluar nga inxhinierë të Hamasit jashtë Gazës, në shumicën e rasteve me asistencë teknike nga Irani.
Shumica e armëve të përdorura më 7 tetor ishin parë më parë. Por ekspertët kanë frikë se Hamasi mund të ketë në rezervë një arsenal më të avancuar teknologjikisht, duke preferuar t'i vendosë ato armë si një përgjigje ndaj një sulmi tokësor izraelit që liderët e tij me siguri e dinin se do të vinte.
"Ka shumë gjasa që Hamasi të ketë aftësi që ne nuk i kemi parë ende, por mund t'i shohim më vonë," tha Fabian Hinz, një ekspert raketash dhe analist i mbrojtjes në Institutin Ndërkombëtar për Studime Strategjike, një institut britanik.
Nëse Hamasi ndjek të njëjtin model si aleati i tij Hezbollah - militant i grupit të mbështetur nga Irani që hyri në luftë me Izraelin në 2006 - ai mund të kërkojë të tërheqë forcat izraelite dhe më pas të godasë papritur, ndoshta kundër objektivave larg vijës së frontit, tha Hinz.
"Ideja është që të arrijmë në një nivel më të lartë përshkallëzimi," tha ai, "dhe pastaj ta nxjerrim lepurin nga kapelja."
Një zyrtar i Forcave të Mbrojtjes të Izraelit nuk pranoi të spekulojë në lidhje me armët që mund të vendosen kundër izraelitëve në një sulm tokësor në Gaza, duke thënë vetëm: "Ne kemi sisteme mbrojtëse".
Aftësia e re befasuese e Hezbollahut në luftën e vitit 2006 ishte një raketë kundër anijeve. Agjencitë izraelite të inteligjencës nuk kishin parë asnjë provë që Hezbollahu të ishte në gjendje të godiste anijet detare larg bregut deri më 12 korrik të atij viti, kur, në orët e para të luftimeve intensive, një raketë e Hezbollahut goditi INS Hanit, anijen e Marinës izraelite duke vrarë katër anëtarë të ekuipazhit.
Nëse Hamasi po planifikon një surprizë të ngjashme, mund të jetë një dron nënujor i ngjashëm me atë që Zouari po zhvillonte për Hamasin më shumë se shtatë vjet më parë, sipas Hinz dhe analistëve të tjerë. Ose mund të jetë një raketë e madhe e pajisur me një sistem udhëzimi preciz, që potencialisht i mundëson grupit të godasë me saktësi infrastrukturën jetike ose bazat ushtarake shumë kilometra larg. Deri më tani, mijëra raketave të Hamasit të lëshuara në Izrael u mungojnë paketat e sofistikuara udhëzuese, thonë zyrtarët izraelitë, edhe pse grupi militant besohet nga shumë ekspertë se ka marrë teknologji thelbësore nga Irani ose Hezbollahu vite më parë.
Në fillim të këtij viti, raportet e zbuluara të inteligjencës amerikane përshkruanin sesi ekspertët iranianë po stërvitnin militantët me bazë në Siri për të krijuar një bombë depërtuese të blinduar që mund të copëtonte shtresën e çelikut të një tanku luftarak nga 75 metra larg.
Bomba e fuqishme e përshkruar në raportet e inteligjencës amerikane ishte një depërtues i formuar në mënyrë shpërthyese, ose EFP, një version më i fuqishëm i pajisjeve shpërthyese të improvizuara të përdorura nga kryengritësit e mbështetur nga Irani në dhjetëra sulme vdekjeprurëse kundër kolonave ushtarake amerikane gjatë pushtimit të Irakut nga SHBA.
Një dokument që ishte pjesë e grumbullit të materialeve të klasifikuara të rrjedhura në platformën e mesazheve Discord tha se njësia elitare e Iranit Quds Force po mbikëqyrte testimin e një eksplozivi të tillë, i cili raportohet se shpërtheu një tank në një provë të suksesshme të kryer në fund të janarit në Dumayr, në lindje të Damaskut, kryeqytetit të Sirisë.
Një përpjekje e dukshme për të përdorur pajisje të tilla kundër forcave amerikane në Siri u pengua me sa duket në fund të shkurtit kur tre bomba u kapën nga luftëtarët kurdë aleatë të SHBA-së.
Aftësitë e zgjeruara të Hamasit në një sërë sistemesh armësh rrjedhin kryesisht nga mbështetja e ofruar nga Irani, thanë zyrtarë aktualë dhe ish-zyrtarë të inteligjencës amerikane. Ndërsa nuk ka asnjë provë të fortë deri më tani që Teherani drejtoi ose miratoi sulmet e 7 tetorit, zyrtarët iranianë dihet se kanë ofruar trajnime të teknologjisë së lartë dhe njohuri për Hamasin dhe aleatët e tij si pjesë e mbështetjes ushtarake të vlerësuar prej 100 milionë dollarësh ndaj grupeve palestineze.
Irani ka ofruar për vite prototipe për raketa dhe dron të përdorur nga Hamasi dhe Xhihadi Islamik Palestinez, një fraksion më i vogël me bazë në Gaza që i është bashkuar Hamasit në luftimin e izraelitëve. Ai gjithashtu ndihmoi Hezbollahun të nxjerrë dhjetëra mijëra raketa shumë të pajisura me sisteme udhëzuese që duhet t'i lejojnë ata të godasin me saktësi objektivat e largëta. Armët e ngjashme ndihmuan rebelët Houthi të mbështetur nga Irani në Jemen të shënojnë goditje direkte në rafineritë e naftës dhe aeroportet civile në Arabinë Saudite në vitet e fundit. Të enjten, një shkatërrues i marinës amerikane në Detin e Kuq rrëzoi raketat Houthi dhe dronët që zyrtarët e Pentagonit thonë se mund të kenë synuar objektiva në Izrael.
Duke përdorur teknologjinë iraniane, Hamasi ka ndërtuar fabrika nëntokësore të afta për të prodhuar në masë raketa dhe dronë. Komponentët kryesorë, si eksplozivët dhe qarku elektronik, futen kontrabandë përmes tuneleve ose hidhen në brigjet e Gazës me varkë, thonë zyrtarët amerikanë dhe izraelitë.
Perspektiva e dronëve që kalojnë nëpër ujërat bregdetare për të hedhur në erë portet dhe anijet izraelite duket se i kanë frikësuar zyrtarët izraelitë që të ndërmarrin veprime. Asnjë grup nuk mori përgjegjësinë për dërgimin e ekipit të vrasësve që vrau inxhinierin pak larg shtëpisë së tij në vitin 2016, por zyrtarët izraelitë nuk i hodhën poshtë pretendimet e Hamasit që e lidhin vrasjen me Mosad. I pyetur nga gazetarët izraelitë për të komentuar në lidhje me incidentin, Avigdor Liberman, ministri i mbrojtjes i vendit në atë kohë, tha se Izraeli do të bënte gjithçka që ishte e nevojshme për të "mbrojtur interesat tona".
Dy shtetas boshnjakë u arrestuan më vonë në lidhje me krimin, megjithëse gjykatat deri më tani kanë refuzuar kërkesën e Tunizisë për ekstradimin e të dyshuarve.
Zbulimi nga forcat izraelite të një droni nënujor të Hamasit në vitin 2021 vërtetoi se puna në projekt ka vazhduar. Anija, e shkatërruar nga avioni luftarak izraelit ndërsa po nisej nga një plazh në Gaza, ishte në gjendje të mbante rreth 66 paund eksploziv të fuqishëm, tha një zëdhënës i IDF.
Zbulime të tilla kanë sfiduar nocionin mes disa izraelitëve se teknologjia e tyre superiore do t'i mbajë ata të sigurt.
Hetimet e hershme mbi dështimet e inteligjencës izraelite më 7 tetor sugjerojnë se izraelitët ishin të përgjumur në një ndjenjë të rreme sigurie për shkak të besimit të tyre se kërcënimi i Hamasit ishte frenuar kryesisht nga një rrjet i përpunuar mbrojtës i mureve kufitare, sensorëve elektronikë dhe sistemeve antiraketë si p.sh. Kupola e Hekurt.
Megjithatë, Hamasi ia doli të kapte në befasi mbrojtjen dhe agjencitë ushtarake të vendit.
"Kjo është lufta asimetrike e shekullit të 21-të," tha Lenny Ben-David, një ish-zëvendës shef i misionit për Ambasadën izraelite në Uashington dhe autor i disa raporteve mbi Hamasin dhe aftësitë e tij ushtarake .
“Ajo që kemi mësuar është se do të vazhdojmë të befasohemi…”
Burimi: Washington Post/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
