Teknologji dhe Inovacion

Multiverse është thjesht fantashkencë, apo ekziston vërtet?

Një film fantastiko-shkencor tingëllon më i besueshëm shkencërisht nëse përdorni fjalën multiverse. Multiversi i Marvel-it vendos disa versione të ndryshme të universit tonë "atje", diku. Në këta filma, me përzierjen e duhur të teknologjisë, magjisë dhe imagjinatës, udhëtimi midis këtyre universeve është i mundur.

Për shembull, në Spider-Man: No Way Home, ne zbulojmë se ka universe të tjera dhe Toka të tjera, disa prej të cilave kanë Spider-Man-in e tyre lokal. Në universin e filmit, magjia është e mundur.

Një magji e gabuar nga superheroi Dr. Strange, bën që disa nga Spider-Men të tjerë të transportohen në universin tonë.

Në Doctor Strange in the Multiverse of Madness, lidhja univers në univers kërcënon një "shkatërrim të realitetit".

Pra, cila nga këto ide ka Marvel të bazuar në shkencë dhe cilat janë thjesht trillime të pastra?

A mund të ketë Toka të tjera? A mund të ketë njerëz të tjerë atje jashtë, që duken shumë si ne, në një planet që duket si yni? Shkencërisht, është e mundur, sepse ne nuk e dimë se sa i madh është në të vërtetë universi ynë.

Ne mund të shohim miliarda vite dritë në hapësirë, por nuk e dimë se sa më shumë hapësirë ka atje, përtej asaj që mund të shohim.

Nëse ka më shumë hapësirë atje, plot me galaktika, yje dhe planetë, atëherë ka gjithnjë e më shumë shanse që një Tokë tjetër të ekzistojë diku. Me hapësirë të mjaftueshme dhe planetë të mjaftueshëm, çdo mundësi bëhet e mundshme.

Sipas Albert Ajnshtajnit, ne nuk mund të udhëtojmë nëpër hapësirë më shpejt se drita. Dhe ndërsa mënyrat më të ndryshme për të udhëtuar rreth universit janë shkencërisht të mundshme, ne nuk dimë se si t'i bëjmë ato realitet. Nuk ka asgjë që të na sigurojë se një udhëtim mund të na lidhë me një Tokë tjetër dhe jo me ndonjë pjesë të hapësirës boshe.

Pra, nëse një Tokë tjetër është diku atje, është në mënyrë të paimagjinueshme larg, madje edhe për një astronom.

Ndryshimi i ligjeve të natyrës

Multiversi Marvel mund të duket i egër, por nga një këndvështrim shkencor, në fakt është shumë i zbutur. Shumë normale. Shumë e njohur.

“Blloqet” bazë të ndërtimit të universit tonë, protonet dhe neutronet, elektronet, drita, etj. janë në gjendje të bëjnë gjëra të mahnitshme, siç është jeta e njeriut.

Fizikanët kanë zbuluar se aftësia e blloqeve ndërtuese të universit tonë për të krijuar forma jete është jashtëzakonisht e rrallë.

Nëse elektronet do të kishin qenë shumë të rënda, ose forca që mban së bashku bërthamat atomike do të kishte qenë shumë e dobët, gjërat e universit as nuk do të ngjiteshin së bashku, e lëre më të krijonin diçka aq të mrekullueshme sa një qelizë e gjallë.

Si e mori universi ynë përzierjen e duhur të përbërësve? Ndoshta fituam ‘lotarinë kozmike’. Ndoshta, pjesë të tjera të universit kanë blloqe të ndryshme ndërtimi.

Universi ynë është vetëm një nga opsionet, veçanërisht me fat mes shumë universeve me bileta të humbura.

Ky është multiversi shkencor: jo thjesht më shumë nga universi ynë, por universe me përbërës të ndryshëm themelorë.

Nga ana tjetër, multiversi Marvel thjesht riorganizon atomet dhe forcat e njohura të universit tonë (plus pak magji). Kjo nuk mjafton.

Në 'Spider-Man: No Way Home', tre Spider-Man të ndryshëm nga universi alternativ bashkohen për të luftuar kundër njerëzve ne multiverse.

Inflacioni kozmik dhe Big Bang-u

Si ishte universi ynë në të kaluarën? Provat sugjerojnë se universi ishte më i nxehtë dhe më i dendur. Kjo quhet Teoria e Big Bang.

Por a kishte një Big Bang? A ka pasur një moment kur universi ishte pafundësisht i nxehtë, pafundësisht i dendur dhe i përfshirë në një pikë të vetme? Epo, ndoshta. Por ne nuk jemi të sigurt, kështu që shkencëtarët kanë eksploruar një mori opsionesh të tjera.

Një ide, e quajtur inflacioni kozmik, thotë se në fraksionin e parë të sekondës së universit, ai u zgjerua jashtëzakonisht shpejt. Nëse është e vërtetë, do të shpjegonte disa gjëra se përse universi ynë zgjerohet në mënyrën se si zgjerohet.

Por, si mund ta bëni një univers të zgjerohet kaq shpejt? Përgjigja është një lloj i ri i fushës energjetike. Ai ka kontrollin e momenteve të para të universit, shkakton një zgjerim të shpejtë dhe më pas ua dorëzon frenat formave më të njohura të materies dhe energjisë: protoneve, neutroneve, elektroneve, dritës, etj.

Inflacioni kozmik mund të bëjë një multiverse. Sipas kësaj ideje, pjesa më e madhe e hapësirës zgjerohet, fryhet, dyfishohet në madhësi, nga momenti në moment. Në mënyrë spontane dhe rastësisht, në ishuj të vegjël, fusha e re energjetike e shndërron energjinë e saj në materie të zakonshme me energji jashtëzakonisht të larta, duke lëshuar atë që ne tani e shohim si Big Beng.

Nëse këto energji të larta përplasen dhe rivendosin vetitë themelore të materies, atëherë çdo ishull mund të mendohet si një univers i ri me veti të ndryshme. Ne kemi bërë një multiverse.

Pra, a ka një Multiverse?

Në ciklin e metodës shkencore, multiverse është në një fazë eksploruese. Ne kemi një ide që mund të shpjegojë disa gjëra, nëse do të ishte e vërtetë. Kjo e bën atë të denjë për vëmendjen tonë, por nuk është ende mjaft shkencë. Ne duhet të gjejmë prova që janë më të drejtpërdrejta, më vendimtare.

Megjithatë, siç shpjegon Dr. Strange, "Multiverse është një koncept për të cilin ne dimë tmerrësisht pak."

*Shkruar nga Luke Barnes, Pedagog i Fizikës, Universiteti i Sidneit.


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë