Gazeta “SI”- Dhjetëra struktura misterioze në të gjithë Hemisferën Veriore , disa prej tyre gati 5,000 vjeçare janë ndërtuar me precizion për të përshëndetur Diellin në lindje dhe në perëndim gjatë ditës më të shkurtër të vitit. Por çfarë i motivoi njerëzit e lashtë të ndërtonin këto kryevepra të kalibruara nga dielli?
Solstici i dimrit, që zakonisht bie më 21 ose 22 dhjetor në Hemisferën Veriore, shënon momentin kur një cikël vjetor mbaron dhe lind një tjetër. Është dita me më pak orë dritë, dhe sapo kalon, ditët fillojnë të zgjasin gradualisht deri në solsticin e verës. Rëndësia e saj manifestohet në monumentet e lashta të krijuara për të njohur dhe festuar këtë moment kyç.
Një shembull i jashtëzakonshëm është varri Maeshowe në Orkney, i ndërtuar rreth vitit 2800 para Krishtit. Për syrin e pa trajnuar, duket si një kodër me bar, por fsheh një varr kuboid të veshur me gurë dhe një korridor hyrjeje 33 metra të gjatë, i orientuar nga jugperëndimi. Gjatë mesit të dimrit, tre javë përpara dhe pas solsticit, dielli që perëndon hyn në korridor dhe ndriçon varrin, duke krijuar një efekt spektakolar të “dritës së shenjtë”.
Këto struktura nuk ishin vetëm monumente fetare. Në të kaluarën e largët, njohja e cikleve të natyrës , përfshirë solsticat ishte thelbësore për mbijetesën. Parashikimi i ndryshimeve sezonale ndihmonte në gjueti, peshkim, mbjellje dhe korrje, duke siguruar furnizimin e ushqimit. Me futjen e bujqësisë, rreth vitit 9000 p.e.s., njohja e solsticit u bë një mjet praktik dhe shpirtëror.
Shumë nga këto ide gjallërojnë edhe sot. Struktura si Stonehenge në Angli, Newgrange në Irlandë, Callanish në Hebridet e Jashtme dhe La Roche aux Fées në Francë, janë të ndërtuara për të përputhur pozicionin e Diellit gjatë solsticit.
Në shekullin e 20-të dhe 21-të, artistë bashkëkohorë kanë krijuar vepra të ngjashme me frymëzim nga neoliti. Nancy Holt me “Tunelet e Diellit” në Utah dhe James Turrell me “Kraterin Roden” në Arizonën veriore krijuan struktura që kornizojnë Diellin në solsticet dimërore dhe verore. Po kështu, Hiroshi Sugimoto në Japoninë e sotme ndërtuan Observatorin Enoura, i cili orienton vizitorin drejt lëvizjes së Diellit, duke ofruar një “orë të gjallë” artistike dhe natyrore.
Këto monumente dhe vepra arti na rikthejnë në kontakt me ritmet natyrore, ashtu si dikur varri Maeshowe dhe La Roche aux Fées. Solstici i dimrit , pika më e errët e vitit ka qenë gjithmonë me rëndësi kritike për njerëzit, duke mishëruar konceptin e dritës, vdekjes dhe rilindjes. Ai është shenja e parë që na tregon se ditët me ndriçim dhe ngrohtësi më të madhe po vijnë, dhe se natyra vazhdon ciklin e saj të përjetshëm.
Burimi: BBC
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
