.png)
Nga Gazeta “SI”- Në një cep të ekspozitës në Chandler Wing të Huntington’s Scott Galleries, vizitorët hasin një pamje tronditëse dhe të zymtë të Luftës së Parë Botërore: studimin e John Singer Sargent për pikturën e tij monumentale Gassed, përfunduar në mars të vitit 1919 dhe aktualisht në Imperial War Museum në Londër.
Studimi tregon dy ushtarë së bashku: njëri i përkulur ose i hutuar nga efektet e gazit mustar, ndërsa tjetri e mbështet me një dorë. Në pikturën përfundimtare 7.5 me 20 këmbë, këta dy ushtarë shfaqen në një linjë të plagosurish, me sytë të mbuluar pas verbimit nga gazi, duke u udhëhequr nga infermierët. Në planin e parë shtrihen dhjetëra të vrarë dhe të plagosur, ndërsa në sfond një grup i padukshëm ushtarësh të shëndetshëm luajnë futboll, të pavëmendshëm ndaj tragjedisë pranë tyre.
Sargent ishte porositur nga British War Memorials Committee të dokumentonte bashkëpunimin anglo-amerikan në luftë. Në korrik 1918, ai vizitoi Frontin Perëndimor dhe kaloi kohë me trupat britanikë dhe amerikanë.
Një artikull i New York Times shpjegon se “Sargent fillimisht mendoi të pikturonte një homazh për guximin, por vizita në një spital fushor të mbushur me ushtarë të ekspozuar ndaj gazit mustar e ndryshoi temën e veprës.”
Artisti i shoqëruar nga Henry Tonks, pa ushtarët të udhëhiqeshin në grupe prej rreth gjashtë vetash, me sytë të mbuluar dhe duke vuajtur, ashtu siç i dokumentoi në studimin e tij. Tonks kujtoi më vonë: “Sargent u prek shumë nga skena dhe menjëherë mbajti shumë shënime.”
Për dekada, shumë shikues kanë vlerësuar përdorimin e pazakontë të Sargent-it të ngjyrave jeshile e verdhë, që theksonin uniformat kaki të ushtarëve dhe ndoshta edhe atmosferën e rëndë të gazit helmues, ku dy burra shtrihen për të vjellë.
Por një restaurim i madh i kohëve të fundit ka zbuluar se ky nuk ishte aspak qëllimi i piktorit. Pas heqjes së një shtrese të trashë të viteve 1970, konservatorët zbuluan një vepër dramatikisht të ndryshme, që, sipas tyre, “ndriçon” me nuanca rozë, purpuri dhe jeshile, të ngjashme me impresionistët, dhe që mund të ketë pasur për qëllim të shfaqë një pamje më të shpresëdhënëse të pasluftës.
Heqja e saj nxori në pah jo vetëm qiellin rozë në perëndim të diellit dhe hënën e ngritur, por edhe detaje të hollësishme të një ndeshjeje futbolli të ndriçuar nga dielli në sfond si një përpjekje më e drejtpërdrejtë për të treguar sa i përhapur ishte gazi në atë kohë dhe fakti që jeta vazhdonte, edhe pse vuajtjet ishin të mëdha.
Piktura dhe studimi i saj na kujtojnë humbjet e mëdha të Luftës së Parë Botërore, me rreth 9 milionë ushtarë të rënë.
Posterat e Luftës së Parë Botërore tregojnë një tjetër anë: lufta si romantizëm, patriotizëm dhe industri. Kur krahasohen me studimin e Sargent, kontrasti është i qartë, lufta si dhimbje dhe vuajtje. Megjithëse duket kontradiktore, të dyja pasqyrojnë të njëjtën histori të përsëritur gjatë dhe pas luftës.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
