.png)
Nga gazeta "Si"-Imagjinoni një Ukrainë fituese në 2030-n. Një komb demokrat, gati për t'u bashkuar me Bashkimin Europian. Rindërtimi është pothuajse i përmbyllur. Ekonomia po rritet shpejt: është e pastër dhe e diversifikuar mjaftueshëm për të ndaluar oligarkët. Kjo garantohet nga siguria e fortë e Ukrainës. Ideja e një tjetër pushtimi nuk varet nga vullneti i Kremlinit, por nga fakti se agresioni rus nuk do të ketë sukses.
Sot, ndërsa ushtria e copëtuar e Rusisë duket se po tërhiqet nga Khersoni në jug, fundi i luftimeve duket ende i largët. Por lajmet se Ukraina dhe mbështetësit e saj kanë filluar të tejkalojnë pikëpamjet e tyre për të ardhmen ka kuptim, sepse muajt e ardhshëm do të përcaktojnë se çfarë është e mundur deri në fund të dekadës. Do të thotë të mendosh se si të rindërtohet Ukraina e pasluftës dhe garancitë e sigurisë të nevojshme për të penguar pushtuesit e ardhshëm.
Në të shkuarën, liderët në Perëndim kanë këmbëngulur që Ukraina t’i qëndrojë objektivave të veta. Ukrainasit po vdesin në një konflikt për të drejtën e një vendi sovran që të vendosë vetë për fatin e vet.
Nëse mbi ta vendoset paqja, ka më pak gjasa të zgjasë. Megjithatë, mbështetësit perëndimorë të Ukrainës kanë gjithashtu interesa në rrezik. Nëse lufta përshkallëzohet, ata mund të përfshihen. Nëse Rusia përfundon duke mohuar fitoren e Ukrainës, duke krijuar një shtet të dështuar në kufijtë e saj perëndimorë, Vladimir Putin ose pasardhësit e tij do të kërcënonin sigurinë e të gjithë aleancës Atlantike.
Ukraina tani ka të drejtë edhe të planifikojë një të ardhme me NATO-n. Perëndimi po racionon armë dhe para pjesërisht për të drejtuar luftën, ajo ka dërguar furnizime me armatime të avancuara nëse Ukraina duket se po lufton, por duke refuzuar avionët dhe municionet me rreze të gjatë veprimi nga frika se do ta shtyjë shumë larg, çfarëdo që të thotë kjo. Ukraina duhet të jetë më shumë partner se sa marrës. Një tjetër arsye për Ukrainën që të bashkëpunojë me aleatët e saj është që të lidhet me to, sidomos Amerikën.
Asgjë nuk mund të garantojë mbështetjen e presidentit të ardhshëm (Donald Trump nuk është një tifoz, për shembull). Por një plan i suksesshëm vendosur për luftën dhe pasojat e saj është siguria më e mirë e disponueshme për mbështetjen e vazhdueshme.
Një plan i tillë duhet të ketë dhe një kornizë pune për rindërtimin. Njerëzit ukrainas duhet të të risistemojnë jetën e tyre të shkatërruar. Më shumë se kaq, nëse ekonomia e Ukrainës dështon, do të dështojë edhe demokracia e saj.
Donatorët në një takim në Berlin në tetor u përpoqën të skiconin një plan për rindërtimin e Ukrainës dhe të vlerësonin kostot e saj. Përmirësimi i vendit ndërkohë që luftimet vazhdojnë, të cilat mund të zgjasin edhe tre vjet të tjera, do të kushtojnë dhjetëra miliarda dollarë, llogaritën ata. Rindërtimi fillestar, që zgjat edhe dy vjet të tjera, mund të kushtojë 100 miliardë dollarë. Një fazë e tretë, në fakt, një Plan Marshall për Ukrainën, që ndoshta kushton edhe më shumë, do të kërkonte të krijonte një ekonomi që është e përshtatshme për t'u bashkuar me BE.
Qartazi një plan i tillë kërkon kapital masiv nga investitorët privatë. Disa qeveri dhe huadhënës të mëdhenj do të përkushtohen në tërheqjen e parave nga jashtë.
Nëse grantet dhe huatë e tyre grabiten nga oligarkët, vendi do të dështojë. Prandaj, Ukraina dhe mbështetësit e saj duhet të shfrytëzojnë qëllimin kombëtar të zhvilluar gjatë luftës për t'u dhënë grupeve anti-korrupsion idenë se si shpenzohen paratë.
Nëse Ukraina do të shkëlqejë, duhet të jetë e sigurt. Që të jetë e aksesueshme duhet të mbajë daljet në Detin e Zi. Shumë njerëz do të fokusohen në sa tokë do të rimarrë Ukraina. Putin duhet të mundet keq. Përtej kësaj, megjithatë, fitorja e Ukrainës do të mbështetet po aq në shëndetin e demokracisë së saj, aq edhe në shtrirjen e territorit të saj.
Kur luftimet të përfundojnë, Rusia do të riarmatoset shpejt. Qeveria në Kiev, do të ketë nevojë për garanci sigurie nga Perëndimi më të forta se ato që dështuan të ndalonin Putin në 2014-n dhe më herët gjatë këtij viti. Anëtarësia në NATO do të jetë standardi i artë, nën të cilin një agresion rus do të quhej agresion për të gjithë Aleancën. Por SHBA-ja dhe shumë aleatë të tjerë nuk janë gati për konflikt të drejtpërdrejtë me Rusinë. Edhe Turqia që po mban pezull anëtarësinë e Suedisë dhe Finlandës, mund të tërhiqet.
Një alternativë shumë pozitive do të ishte propozimi i një zyrtari ukrainas, sipas modelit SHBA-Izrael.
Pakti i Sigurisë së Kievit parashikon një rrjet angazhimesh ligjërisht dhe politikisht të detyrueshme midis Ukrainës dhe aleatëve të saj. Disa vende do të zotohen për mbështetje ushtarake, financiare dhe të inteligjencës nëse Rusia sulmon; të tjerët do të angazhohen për sanksione. Plani gjithashtu kërkon që investimet në transferimet e armëve dhe në industrinë e mbrojtjes të Ukrainës të mbahen gjatë dekadave.
Nuk është aspak iluzion se sa e vështirë është që kjo të realizohet. Një shqetësim është gjendja e industrisë së armëve në Perëndim, industritë janë shkatërruar pas rënies së Bashkimit Sovjetik. Ajo mund të jetë në vështirësi për të mbështetur furnizimin me armë dhe municione në Ukrainë ndërkohë që luftimet vazhdojnë, e lëre më të kalojë Rusinë teksa riarmatoset kur të përfundojë lufta. Puna për forcimin e prodhimit të armëve duhet të fillojë menjëherë, duke krijuar një rrjet porosish.
Shqetësimi tjetër është se Perëndimi mund të mos ketë fuqi të qëndrueshme. Sondazhet e republikanëve në Amerikë, votuesve në Gjermaninë lindore, protestat kundër luftës në Romë dhe Pragë, sugjerojnë se mbështetja për Ukrainën nuk mund të merret si e mirëqenë. Qeveritë kudo kanë furnizime të kufizuara të parave dhe vëmendjes. Amerika ka punë të tjera, si për shembull me Kinën në Paqësor. Pas dekadash të kontraktimit të sigurisë së saj me Shtetet e Bashkuara, Europa mezi po i kapërdin përgjegjësitë shtesë që ka tani përsipër.
Perëndimi duhet të kuptojë se shpenzimi i miliona dollarëve për Ukrainën nuk është një akt bamirësie, por një mbrojtje për të gjithë dhe veten. Në dekadat e fundit, Rusia ka nisur luftëra në kufi çdo disa vite. Putin e shikon konfliktin e sotshëm si një përplasje civilizimi midis Rusisë dhe Perëndimit. Suporti me gjysmë zemre i Perëndimit për Ukrainën nuk e josh atë. Por do ta bindë më tej se Perëndimi është kalbur dhe e brishtë. Nëse Putin krijon një shtet të dështuar në Ukrainë, anëtarët e NATO-s do të jenë synimi i tij i radhës.
Ëndrra e Ukrainës për fitore do të siguronte paqe të qëndrueshme për 43 milionë banorët e saj. Do të siguronte gjithashtu paqe për shumë njerëz në të gjithë Europën./The Economist
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
