Gazeta Si – Mjaftuan disa ditë për të parë të rrëzohej një dinasti që kishte qenë në pushtet për dekada. Sistemi u shemb nën presionin e rebelëve. Tani, megjithatë, ka pafundësi të panjohurash në një situatë ku parashikimet provohen të gabuara brenda pak orësh.
I kapur në befasi, ish-presidenti Bashar al Asad u arratis nga vendi dhe ka marrë azil politik në Rusi. Në Siri po shkohet drejt një qeverie tranzicioni që do të pasojë regjimin e Asadit. Kryeministri i ri pritet të jetë Mohammed al-Bashir, një emër i propozuar nga opozita siriane. Në fakt, pritej që kryeministër të ishte Riad Hijab ish-kryeministër i vendit, i cili ndodhet në mërgim dhe Mohhamad Jalali i cili vijon të mbajë detyrën pas largimit të Asadit. Emri për të udhëhequr qeverinë e re është propozuar nga lideri Hayat Tahrir ash Sham, Abu Muhamed Jolani, kryesuesi i rebelëve që u priu kryengritësve deri në rënien e regjimit.
TRANZICIONI
Kryengritësit, të befasuar nga fitorja e tyre, duhet të gjejnë një mënyrë për të menaxhuar një vend të gjunjëzuar në nivel ekonomik dhe social.
Për të shmangur kaosin, hakmarrjen, çrregullimin në një teatër plot me njerëz të armatosur. Euforia e çlirimit mund të lërë vend për gjithçka. Sinjalet pajtuese të transmetuara nga udhëheqësi i HTS (Hayat al-Tahrir al-Sham), Abu Mohammed al Jolani, janë një premtim që duhet të bëhen realitet.
A do të jetë në gjendje ta mbajë atë? Lëvizjet e tij të para, megjithatë, janë një përpjekje e qartë për të lehtësuar një tranzicion. Sipas zërave, kryengritësit kishin hapur prej ditësh një kanal komunikimi me kryeministrin aktual.
KOMPAKTET
Siria është një mozaik i grupeve etnike, njësive ushtarake dhe milicive. Alevitë, sunitë, shiitë, kurdë, druze, të krishterë.
Dislokimi i rebelëve është i ndarë në mënyrë të barabartë: shtytja përfundimtare u dha nga HTS, më pas u pasua nga pro-turqit, por ka akoma më shumë formacione që mund të imponojnë autoritetin e tyre në nivel lokal.
Fitorja i bashkon, pasojat mund t’i ndajnë. Dhe kjo mund të varet edhe nga frymëzimet e jashtme. Është një histori siriane me ndërhyrje të huaja. Me një aktor që ka aspiruar gjithmonë të luajë një rol parësor: Turqinë e Erdoganit.
Me pyetjen për marrëdhëniet me HTS, një lëvizje me programin e saj politik që nuk është i turqve.
XHIHADIZMI
HTS ka prejardhje kaediste dhe pasi u “nda” me kompaninë mëmë, u përpoq të ofronte një imazh tjetër dhe ofroi garanci për heqjen dorë nga xhihadizmi transnacional, duke preferuar të insistojë në karakterin “nacionalist” në nivel politik, duke zbatuar rregullat islame në menaxhimin e vendndodhjeve të saj.
Megjithatë, ekziston një frikë e përhapur nga një shtet me konotacion islamik dhe skajet më radikale brenda lëvizjes shihen me frikë, veçanërisht militantët e huaj (kinezë, çeçenë, uzbekë, shqiptarë).
A do të lodhen nga luftërat apo do të kërkojnë armiq të rinj? Pastaj është shpirti i dytë xhihadist i mishëruar nga Shteti Islamik.
Ndjekësit e Kalifit janë kritikë të ashpër ndaj HTS, ata i konsiderojnë rebelët tradhtarë dhe kanë strehët e tyre në shkretëtirë. A do ta përdorin ata paqëndrueshmërinë e pashmangshme në avantazhin e tyre?
Është domethënëse që Komanda Qendrore e SHBA-ve njoftoi se kishte nisur një duzinë bastisjesh kundër terroristëve të Shtetit Islamik në Siri: 75 objektiva, luftëtarë të përdorur F15, avionë A10 dhe madje edhe bombardues B52. Disa nga detajet e një operacioni masiv.
KURDËT
Është një komponent kyç në verilindje dhe që ka luajtur një rol edhe në Alepo. Ata ishin vendimtarë në luftën kundër Shtetit Islamik, janë aleatë të SHBA-ve, me të cilët bashkëpunojnë duke pritur instalime.
Ata ishin përkrah regjimit, por në disa kuadrate ishin në anët e kundërta. Ata janë armiku numër një i Turqisë që mund të përdorin “brigadat” kryengritëse që ajo mbështet për të nisur një sulm, pavarësisht se çfarë mendon Jolani.
Kushdo që komandon në Damask do të duhet të shmangë hapjen e frontit. Të dhënat nuk janë të mira. Në një nga komunikatat e para, rebelët paralajmëruan kurdët “sirianë” që të prishin të gjitha lidhjet me “organizatat e huaja terroriste”, një shprehje që duhet të tregojë kurdët “turq” të PKK-së, me të cilët kanë lidhje historike, strehë dhe tokë.
Një lidhje e pathyeshme. Dhe ka raportime për përleshje në Manbij. Çështja ka të bëjë edhe me presidencën Trump: presidenti i ri ka deklaruar se SHBA duhet të qëndrojnë “jashtë” mosmarrëveshjes dhe do të shohim nëse, sapo të jetë në Shtëpinë e Bardhë, ai do të tërheqë rreth 900 ushtarë amerikanë të pranishëm në Kurdistan dhe në posta strategjike e al Tanf, në kufirin siriano-jordanez.
ARMËT
Shtetet e Bashkuara, në këto orë, po ndjekin me kujdes një dosje serioze: ka të bëjë me depozitat e mundshme të armëve kimike që u furnizoheshin besnikëve.
Pentagoni është i shqetësuar se mund të përfundojnë në duar të gabuara. Fatkeqësisht, vetë konflikti sirian dëshmoi përdorimin e këtyre pajisjeve nga regjimi.
IRANI
Ai është humbësi i madh. Territori sirian ishte themelor për Boshtin e Rezistencës, koalicionin e milicive të sponsorizuara nga Irani dhe mbi të gjitha për të ushqyer Hezbollahun libanez, i cili tani po humbet prapavijën e vërtetë logjistike.
Për këtë arsye, ajo kishte mbështetur Assadin në fushë dhe vetë Hezbollahu, së bashku me Pasdaran-ët, përfaqësonin një gur themeli të sigurisë. Por paratë, këshilltarët, mullahët, shërbimet, manovrat nuk mjaftuan për të shmangur fatkeqësinë.
Një pengesë e thellë që rrit vështirësitë e aleatëve shiitë në Liban dhe tregon sesi Boshti i Rezistencës nuk ishte në gjendje të reagonte.
Është hapur një humnerë. Është e lehtë të imagjinohet tmerri i atyre në këtë kamp që ishin të bindur se Teherani mund të garantonte një mburojë.
RUSIA
Ajo pësoi një poshtërim të madh, pasi shikonte e pafuqishme se si përfundonte ajo që kishte krijuar në Siri.
Rusia jetoi përvojat që pësuan amerikanët në Saigon dhe Kabul. Pakti me Damaskun e kishte lejuar të kthehej me forcë në Lindjen e Mesme, duke hapur bazat, duke u bërë një protagonist i domosdoshëm, duke demonstruar vendimmarrjen te “Cari i Ri”, Asad.
E njëjta gjë vlen për Moskën si për Teheranin: çfarë do të mendojnë miqtë e rinj në zonat e krizës – për shembull Sahel – për pamundësinë për të shpëtuar diktatorin? Ka shumë spekulime se si Kremlini do të kërkojë alternativa.
Sipas disa ekspertëve, Moska mund të fokusohet në Bengazi në Libi për të mbajtur një prani të qëndrueshme në Mesdhe.
Një projekt i vjetër. Kontaktet me gjeneralin Haftar, udhëheqësin e Cyrenaica, kanë vazhduar prej muajsh dhe ish mercenarët e Ëagner-it janë tashmë të pranishëm . Për momentin – thonë burime ruse – bazat në Siri janë në gjendje alarmi, por nuk ka kërcënime konkrete.
Dhe agjencia e lajmeve “Tass”, shtoi të dielën në mbrëmje se rebelët kishin dhënë garanci. Nëse lajmi do të konfirmohej, do të ishte një tjetër shenjë pragmatizmi nga ana e Jolanit.
A kishte ndonjë formë shkëmbimi midis Moskës dhe kryengritësve? Disa ekspertë kanë spekuluar se Kremlini mund të përpiqet t’i mbajë ata duke u ofruar diçka kundërshtarëve të tyre në këmbim. Skenarë të pamundur? Le të shohim.
IZRAELI
Pas sulmit të Hamasit më 7 tetor, ai përfshiu armiqtë e tij ushtarakisht dhe psikologjikisht, i zhveshi nga liderët, mbajti iniciativën, tronditi themelet e Boshtit të Rezistencës dhe tani i ndjek me një “ndjenjë” të dyfishtë zhvillimet.
E para është pozitive, pasi fundi i Asadit është një goditje e mëtejshme mbi kokat e Hezbollahut dhe Iranit.
E dyta është ajo e ankthit, sepse si shumë të tjerë, ai është i shqetësuar për kërcënimet e ardhshme xhihadiste në kufirin lindor. IDF lëvizi përforcime drejt Golanit dhe zuri pozicione në zonën e demilitarizuar (linja Alfa).
Nuk përjashtohet mundësia që të zgjerojë brezin për sa i përket frenimit dhe në fakt orët e fundit ka zënë pozicione të shumta në anën siriane të malit Hermon.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
