.png)
Në një darkë në Bruksel, mes liderëve të BE-së më 2018, kryeministri i atëhershëm i Irlandës përdori një mbështetës për të përcjellë seriozitetin vdekjeprurës, të lidhur me kufirin irlandez. Me një kopje të Irish Times nga viti 1972, Leo Varadkar tregoi ballinën, se si një bombë IRA në një postë kufitare, në Newry, vrau nëntë njerëz.
Gjatë negociatave për të ofruar një Brexit të përputhshëm me atë që kërkohej në Londër dhe Bruksel, policia dhe shumë politikanë në të dy anët e kufirit, tani kryesisht të padukshëm, paralajmëruan se infrastruktura kufitare do të ishte një objektiv për fraksionet e IRA-s disidente, sepse kjo do të simbolizonte ndarjen irlandeze. Mbretëria e Bashkuar dhe BE e shmangën këtë rrezik duke krijuar një kufi tregtar midis Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut. Por tani kërcënimet e dhunshme ndaj këtij kufiri po shfaqen nga besnikët e Ulsterit.
Më 1 shkurt, Ministri i Partisë Unioniste Demokratike (DUP) me detyrën politikisht të pakëndshme për të zbatuar kufirin e ri të brendshëm të tregtisë së Mbretërisë së Bashkuar, tërhoqi shumë zyrtarë që kryenin kontrolle kufitare pasi mbishkrimet i etiketuan ata “shënjestra”.
Policia tha se nuk kishte asnjë provë se kërcënimi vinte nga grupet paraushtarake besnike që ruajnë armët, por paralajmëroi se midis sindikalistëve kishte një mosmarrëveshje në rritje. Sipas policisë, protestat në rrugë ndoshta do të kishin filluar tashmë po të mos ishte pandemia. Grafitet që kërcënojnë Z. Varadkar janë shfaqur në një pronë të besnikëve, në Belfast.
Kur kufiri i Detit Irlandez filloi të funksionojë më 1 Janar, Arlene Foster, udhëheqësja e DUP dhe ministrja e parë i Irlandës së Veriut, po fliste në mënyrë pragmatike për mundësitë e marrëveshjes që ajo kishte kundërshtuar. Por nën presionin e anëtarëve të partisë, ajo është tërhequr dhe tani po zotohet të drejtojë një fushatë kundër kufirit. Edhe pse po flet ashpër, ajo po vepron me më shumë përmbajtje se shumë në partinë e saj.
Komisioni Europian nuk ka ndihmuar që ky sistem i brishtë të funksionojë. Më 29 janar, si pjesë e përpjekjes për të ndrequr mungesën e vaksinës së BE, lëvizi për të ndezur mekanizmin e urgjencës që anashkalon aspektet e marrëveshjes. Ky vendim, i cili nuk kishte të bënte me situatën lokale - ka shumë më shumë vaksinë në Irlandën e Veriut sesa përtej kufirit - forcoi pohimin unionist se krahina është përdorur në mënyrë cinike si një fushë beteje për mosmarrëveshjet midis BE-së dhe Britanisë së Madhe.
Megjithëse BE u tërhoq shpejt, zhvillimi ka grumbulluar presion mbi Boris Johnson për të vepruar në parandalim të përçarjes. Më 3 shkurt qeveria e tij i kërkoi BE-së të zgjasë deri në 2023 një seri “periudhash faljeje” , në të cilat pjesë të kontrolleve kufitare nuk do të zbatoheshin, në fakt vononte zbatimin e marrëveshjes me shpresën e ftohjes së temperamentit dhe gjetjes së zgjidhjeve.
Me Brexit që ka prishur ekuilibrin delikat të paqes së Irlandës së Veriut, një mesazh i rrezikshëm tani po dëgjohet dhe diskutohet hapur nga disa prej atyre që janë pranë paramilitarëve. Kërcënimi i sulmeve republikane çoi në vendimin që postat kufitare të mos vendoseshin në kufirin tokësor; kërcënimi i sulmeve të besnikëve e çoi në tërheqjen e stafit nga kufiri i Detit Irlandez. Dhuna, ose të paktën kërcënimi i saj, ka funksionuar atje ku politika ka dështuar.
Në një rajon me mosmarrëveshje shekullore, ky është një mesazh jashtëzakonisht i rrezikshëm. Presioni mbi politikanët për të zgjidhur këtë problem në mënyrë paqësore është intensiv./ The Economist. Përktheu: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
