Shendet

A është qumështi një faktor rreziku te kanceri i gjirit?

Kanceri i gjirit tani ka kapërcyer kancerin e mushkërive si kanceri më i diagnostikuar në botë dhe si shkaku kryesor i vdekjeve të lidhura me kancerin për gratë në shumë vende. Ndërsa gjenetika sigurisht që mund të rrisë rrezikun e sëmundjes, për shumicën e grave faktorët e jetesës, të tilla si alkooli, mbipesha ose obeziteti, kanë ndikime të mëdha në zhvillimin e kancerit të gjirit. Tani, dy studime të ndara, të dyja të botuara në vitin 2020, kanë identifikuar qumështin e lopës si një tjetër faktor i mundshëm rreziku për kancerin e gjirit.

Studimi i parë, i publikuar në PubMed, i cili shqyrtoi 33,780 gra suedeze që nga viti 1997, zbuloi se rreth 300 mililitra qumësht lope në ditë rriti rrezikun e kancerit të gjirit me rreth një të tretën krahasuar me gratë që nuk pinin qumësht.

Studimi i dytë, nga Amerika, shqyrtoi 52,795 gra gjatë një periudhe prej gati tetë vjetësh dhe zbuloi se gratë që pinin rreth 300 mililitra qumësht në ditë kishin një rrezik 50% të rritur për kancerin e gjirit krahasuar me ato që pinin shumë pak qumësht.

Të dyja studimet zbuluan se rreziku ishte kryesisht i kufizuar tek gratë pas menopauzës që zhvilluan një lloj kanceri të gjirit të stimuluar nga estrogjeni, i quajtur kancer gjiri pozitiv i receptorëve të estrogjenit. Nuk kishte rrezik të rritur të llojeve të tjera të kancerit të gjirit që mbështeten në faktorë të tjerë të rritjes (të tilla si kanceri i gjirit HER2 pozitiv).

Por për shkak të modelit të tyre, studimet mund të arrinin në përfundimin se ekzistonte një lidhje midis konsumit të qumështit dhe kancerit të gjirit por ata nuk mund të vërtetonin se pirja e qumështit shkaktoi kancer. Autorët e studimeve morën parasysh shkaqe të tjera të njohura të kancerit të gjirit që mund të kenë shpjeguar rezultatet e tyre, të tilla si mosha e gruas, menopauzën dhe konsumin e alkoolit.

Autorët ende nuk mund të gjejnë plotësisht të gjitha shpjegimet e tjera të mundshme për gjetjet e tyre. Pra, sa i rëndësishëm është qumështi si shkak i këtij lloji të kancerit të gjirit?

Për të kuptuar pse qumështi i lopës mund të rrisë rrezikun e kancerit të gjirit pozitiv në receptorët estrogjen, është e rëndësishme të shikohen studime biologjike, të cilat mund të ndihmojnë të shohim se cilët mekanizma po ndodhin në trup.

“Qumështi i lopës përmban natyrshëm stimulues për rritjen dhe ndarjen e qelizave. Këto stimulues veprojnë në trup duke ngritur nivelet e një faktori rritjeje të quajtur IGF1 (faktori i rritjes 1 i ngjashëm me insulinën)”, tregon një nga studiuesit e studimit të parë.

Studimet tregojnë se te njerëzit, këto nivele të ngritura të IGF1 janë të implikuara fort në rritjen e rrezikut të kancerit të gjirit, e cila mund të jetë arsyeja pse pirja e qumështit lidhet me rrezik më të madh.

Në këto studime u zbulua se produktet e qumështit të thartuar (kos dhe djathë) nuk rritën rrezikun e kancerit të gjirit. Kjo mund të jetë sepse kosi dhe djathi nuk rrisin nivelet e IGF1 në trup sepse faktorët stimulues të IGF1 të pranishëm në qumësht humbasin gjatë prodhimit të djathit dhe kosit.

IGF1 nuk rrit rrezikun e kancerit të gjirit më vete. Përkundrazi, aftësia e tij për të stimuluar rritjen e qelizave zmadhohet shumë nga estrogjeni. Kjo mund të shpjegojë pse në dy studimet, konsumi i lartë i qumështit rriti rrezikun për kancer gjiri pozitiv në receptorë të estrogjenit, por jo për llojet e tjera. Mund të ndodhë që si estrogjeni ashtu edhe IGF1 janë të nevojshëm që qelizat e gjirit të bëhen kanceroze dhe kjo mund të ndodhë vetëm në qelizat që i përgjigjen estrogjenit si dhe IGF1.

Faktorë të tjerë të rrezikut

Si dhe qumështi, shumë faktorë të tjerë që rrisin rrezikun për kancer të gjirit gjithashtu veprojnë duke rritur nivelet e IGF1 ose estrogjenit në trup. Obeziteti ngre nivelet e IGF1 dhe estrogjenit tek gratë pas menopauzës dhe një menopauzë e vonë dhe pirja e alkoolit, të gjitha rrisin kohëzgjatjen dhe sasinë e ekspozimit të qelizave të gjirit ndaj estrogjenit.

“Meqenëse shumë faktorë rreziku ndikojnë në nivelet e estrogjenit dhe IGF1, është shumë e thjeshtë të drejtosh gishtin vetëm në një ushqim, siç është qumështi. Shumë faktorë duhet të merren parasysh”, thotë Joanna Kaluza, një nga studiueset. Kjo mund të ndihmojë në shpjegimin pse, për shembull, Belgjika, Hollanda dhe Luksemburgu zënë tre vendet kryesore në botë për incidencën e kancerit të gjirit. Konsumi i qumështit është i lartë në Holandë, por nuk është veçanërisht i lartë në Belgjikë ose Luksemburg dhe ndërsa normat e mbipeshes për gratë në këto vende janë të larta, ato sigurisht që nuk janë më të lartat në botë. As konsumimi i tyre i alkoolit nuk është veçanërisht i lartë.

Thënë kjo, ndoshta është bashkimi i shumë faktorëve të rrezikut që ngrenë nivelet e estrogjenit dhe IGF1 që kontribuojnë në shfaqjen veçanërisht të lartë të kancerit të gjirit në vendet e Beneluksit.

 Është po aq e rëndësishme të merren parasysh faktorët mbrojtës. Aktiviteti fizik ul rrezikun e kancerit të gjirit dhe përmirëson ‘mbijetesën’ në pacientët me kancer të gjirit dhe kjo lidhet me uljen e niveleve të IGF1. Dieta mund të mbrojë gjithashtu nga nivelet e ngritura të estrogjenit dhe IGF1. Disa ushqime përmbajnë substanca të quajtura fitoestrogjene që bllokojnë veprimin e estrogjenit. Për shembull, vaji i ullirit ekstra i virgjër është një burim jashtëzakonisht i pasur. Kjo gjithashtu mund të shpjegojë pjesërisht pse gratë që hanë një dietë mesdhetare (e cila nuk përfshin qumësht lope) janë në një rrezik më të ulët të kancerit të gjirit.

Ndërsa qumështi i lopës mund të jetë një faktor rreziku për kancerin e gjirit, ai vepron së bashku me shumë faktorë të tjerë të rrezikut.

Burimi: The Conversation. Përshtati: Gazeta “Si”


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë