Demokracia nuk është vetëshërbim që të ndërtohet mbi kulturën e një populli spiun

Në çdo shtet modern, ndërtimet pa leje, zaptimi i trotuareve dhe abuzimi me hapësirat publike janë çështje që kontrollohen nga institucionet – inspektorati i ndërtimit, bashkitë, policia bashkiake. Por në Shqipëri, duket se kjo përgjegjësi është tashmë në duart e qytetarëve, përmes portalit të ri “Hapësira ime Publike”. Në sipërfaqe, kjo duket si një mënyrë për të përfshirë qytetarët në mbrojtjen e ligjit. Por në thelb, është një pranimi heshtur i dështimit shtetëror për të bërë punën e vet.

Duke i dhënë qytetarit rolin e denoncuesit, shteti largohet nga detyra e kontrollit, mbikëqyrjes dhe rendit urban. E fshehur pas një ndërfaqeje digjitale, qeveria duket se i thotë popullit: “Na thuaj ti kush po shkel ligjin, se ne nuk kemi kapacitet, vullnet apo guxim ta bëjmë vetë”. Kjo është më shumë se shpërndarje përgjegjësie – është transferim i detyrës publike, pa garantuar as siguri për qytetarin, as drejtësi për të denoncuarin.

Kjo qasje krijon një shoqëri ku secili vëzhgon tjetrin, jo në kuptimin pozitiv të qytetarisë aktive, por në kuptimin e kulturës së spiunimit. Një fqinj denoncon tjetrin, jo sepse është ndërtuar pa leje, por sepse nuk i ktheu përshëndetjen. Një biznes raportohet nga një tjetër për konkurrencë, jo për shkelje. Dhe kështu, portali nuk prodhon më rend, por frikë dhe mosbesim, ndërsa zaptuesit e vërtetë – shpesh të lidhur me pushtetin – nuk preken as nga denoncimet, sepse askush nuk guxon t’i raportojë.

Ironia është e hidhur: ndërkohë që portali i paraqitet publikut si mënyrë moderne për të mbrojtur hapësirën e përbashkët, në realitet ai ekspozon se sa i brishtë është shteti, dhe sa pak funksionojnë mekanizmat që duhet të veprojnë vetvetiu, pa pritur sinjalin e qytetarit.
Në vend që të shtohen inspektorët, forcohen institucionet dhe rritet ndëshkimi për shkelësit, krijohet një faqe interneti dhe qytetari bëhet “roje lagjeje” – pa autorizim, pa kompetenca dhe, më problematikja, pa mbrojtje ligjore nga pasojat.

Portalet e tilla janë të nevojshme kur janë shtesë e sistemit, jo zëvendësim i tij. Por kur shteti fillon të funksionojë vetëm përmes “thirrjeve nga populli”, atëherë kemi hyrë në një epokë ku qytetari nuk është më i mbrojtur nga shteti, por përdoret prej tij për të mbuluar mungesën e përgjegjësisë.

Në fund, pyetja që duhet të shtrojmë është:
A është portali një formë e re e kontrollit qytetar apo një formë e re e dështimit shtetëror? Sepse nëse shteti real ndodhet vetëm në ekran, atëherë jashtë tij mbizotëron rrëmuja – dhe askush nuk merr përgjegjësi për të.

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.