A mund të bëhet mishi në hapësirë?

Jeff Bezos dhe Elon Musk të dy duan të kolonizojnë hapësirën. Nasa po përpiqet gjithashtu të dërgojë njerëzit në sipërfaqen me pluhur të Marsit. Po mishi a mund të bëhet në hapësirë?

Por nëse njerëzit duan të krijojnë komunitete në hënë ose planetë, çfarë do të hanë?

Janë kryer shumë eksperimente për të parë nëse bimët mund të lulëzojnë në hapësirë.

Dhe që nga java e kaluar, ka filluar një test i ri për të parë nëse qelizat e mishit mund të rriten në hapësirë.

Ishte një hap i vogël pilot për të provuar një burim të mundshëm lëndësh ushqyese. Por është një hap ndoshta i madh, të paktën kështu shpresojnë eksperimentuesit për të ardhmen e udhëtimit në hapësirë.

Eksperimenti u ëndërrua nga Aleph Farms, një kompani izraelite që është e specializuar në kultivimin e mishit nga qelizat dhe po kryhet nga ekipi i parë i astronautëve tërësisht privat që viziton Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës.

Megjithatë, skeptikët thonë se metoda është shumë e paqëndrueshme për astronautët dhe se kultivimi i mishit të hapësirës nuk do të jetë kurrë më e thjeshtë se sa thjesht ta merrni atë nga Toka.

Si të ‘rritet’ mishi?

Rritja qelizave të mishit, veçanërisht në shkallë, edhe në Tokë nuk është e lehtë. Aleph Farms është një nga disa kompani që përpiqen të prodhojnë “mish të kultivuar”, por është e para që përpiqet ta bëjë këtë në hapësirë.

Kompanisë nuk i pëlqen të përdorë termin “mish i rritur në laborator”, por në realitet ky proces nuk duket aspak si një fermë tradicionale.

Qelizat nga një lopë (edhe pse mund të jetë çdo kafshë) ushqehen me gjërat që u nevojiten për t’u rritur, si aminoacidet dhe karbohidratet. Qelizat shumohen derisa të formohet indi muskulor dhe përfundimisht bëhet mish që mund të hani. Ky proces quhet “kultivim” ose “përhapje”.

Mishi është rritur në depozita që duken më shumë si një fabrikë birre sesa një fermë. Cikli jetësor i një kafshe të rritur për mish, lindja, jeta dhe therja është anashkaluar plotësisht.

Të apasionuarit thonë se procesi ka implikime potencialisht pozitive për mjedisin, duke reduktuar në mënyrë drastike emetimet e metanit për shembull.

Pse të rritet mishi në hapësirë?

Zvika Tamari, e cila drejton programin hapësinor të Aleph Farms, thotë se shkencëtarët nuk e dinë nëse kjo mund të përsëritet në gravitetin zero.

“Ne e dimë nga shumë studime të mëparshme shkencore se fiziologjia dhe biologjia sillen shumë ndryshe në një mjedis të mikrogravitetit. Ne në fakt nuk e dimë, askush nuk e di nëse këto procese të kultivimit të përhapjes së mishit mund të ndodhin në të vërtetë në hapësirë”.

Kështu, kur më 8 prill katër burra shpërthyen në hapësirë me një raketë SpaceX, në misionin e parë privat në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës, ata sollën me vete një enë të vogël në madhësi sa kutia e këpucëve që mbante në të qelizat e kafshëve dhe gjithçka që u nevojitej për rritjen.

Larry Connor, Eytan Stibbe dhe Mark Pathy u nisën nga Qendra Hapësinore Kennedy në Florida, të shoqëruar nga ish-astronauti Michael Lopez-Alegria. Ata do të ktheheshin në hapësirë të dielën më 24 prill, pas së cilës qelizat do të analizohen nga afër.

Por a ia vlen?

Edhe nëse eksperimenti është i suksesshëm dhe është vërtetuar se mishi mund të rritet në hapësirë, kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht se është një ide e mirë.

Ka një arsye pse supermarketet lokale nuk janë të mbushura me mish të rritur nga qelizat. Në fakt, megjithëse qindra miliona dollarë janë derdhur në industri (Leonardo DiCaprio është një investitor në Aleph Farms), ky është ushqim që është i vështirë për t’u prodhuar në shkallë.

Aleph Farms po pret gjithashtu miratimin rregullator në Izrael përpara se të mund ta shërbejë atë në restorante. Ky është ushqim që nuk është vendosur ende në Tokë, e lëre më hapësirë.

Megjithatë, ka probleme të tjera më praktike kur bëhet fjalë për rritjen e mishit në hapësirë. E para është çështja e sterilitetit.

Aleph Farms tregon se si mund të duket një fermë në Mars

“Qelizat e kafshëve rriten ngadalë”, thotë David Humbird, inxhinier kimik në Berkeley.

Aleph Farms thotë se beson se problemi i sterilitetit mund të trajtohet, veçanërisht në hapësirën ku duhet të prodhohen sasi relativisht të vogla mishi. Por ndotja do të ishte katastrofike për një komunitet në Mars.

Aleph Farms gjithashtu argumenton se transportimi i ushqimit në hapësirë është jashtëzakonisht i kushtueshëm. Shifrat ndryshojnë shumë, megjithatë një vlerësim i NASA-s nga viti 2008 e vendos koston në 10,000 dollarë vetëm për të futur një kilogram ngarkesë në orbitën e Tokës.

Do të kushtonte shumë herë më shumë për të sjellë një kile ushqim në Mars.

“Marsi është miliona e miliona kilometra larg. Dhe kështu të jesh në gjendje të prodhosh ushqimin tënd është një avantazh i madh”, thotë Tamari.

Megjithatë, Humbird nuk pajtohet me këtë përfitim të mundshëm.

“Ato qeliza që rriten vetë në materiale ushqimore do të jenë sheqer, aminoacide dhe ujë. Dhe vlera kalorike e qelizave që ju krijoni do të jetë gjithmonë më e vogël”, thotë ai.

“Në rastin më të mirë ju ndoshta mund të rikuperoni 25% të kalorive dhe t’i hani ato si ushqim. Pra pyetja është, pse do t’i tërhiqnit të gjitha ato kalori në hapësirë vetëm për të shpenzuar 75% të tyre?”

Burimi: BBC. Përshtati: Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.