Rajoni lëvizi më shpejt për të zbatuar bllokimet, duke mbajtur infektimet e reja nën kontroll
Në të gjithë Europën Perëndimore, spitalet tejmbushen me njerëz të sëmurë nga koronavirusi i ri dhe morgjet “luftojnë” për të ruajtur ritmin e punës teksa numri i të vdekurve shtohet.
Sidoqoftë, në kombet e lindjes, infektimet gjerësisht janë mbajtur nën kontroll dhe qeveritë kanë filluar të lehtësojnë bllokimet.
Dallimi është i ashpër. Ditën e dielë, Spanja kishte humbur 350 njerëz për milion të popullsisë së saj nga Covid-19, Italia 322, Belgjika 314, Franca 202 dhe Britania 145, sipas të dhënave të Universitetit Johns Hopkins. Jurse, Rumania kishte humbur 15 për milion, Republika Çeke 12, Polonia 5 dhe Sllovakia 0,4.
Një arsye e madhe për mospërputhjen është se: Vendet më të varfra të Europës Qendrore dhe Lindore, nga frika se sistemet e tyre të kujdesit shëndetësor relativisht të dobët do të mposhteshin nga virusi, lëvizën më shpejt për të miratuar rregulla të rrepta të distancës sociale dhe të kufizonin lëvizjen për të shpërthyer.
Shpejtësia dhe vendosmëria e tyre, thonë ekspertët e shëndetit publik, ishin kritike për këto vende, ku popullsia është më e vjetër dhe mjekët më pak se në Perëndim dhe ku spitalet nuk janë aq të pajisura për një vërshim pacientësh me sëmundje serioze.
Ndihmoi gjithashtu që virusi të kishte një ritëm më të ngadaltë të shfaqjes për herë të parë në rajon, duke patur më pak njerëz të goditur rëndë sesa homologët e tyre në Perëndim.
Ndërsa koronavirusi i ri u përhap, gjermanët festuan Karnavalet, italianët u mblodhën në lojëra futbolli dhe britanikët mbushën stadiumet për koncerte. Në SHBA u festua pranvera ku njerëzit mbushën plazhet në Mars. Këto ngjarje më vonë u vërtetuan se kishin një të ashtuquajtur efekt super përhapës të infektimeve, duke përhapur virusin gjerësisht.
Britania nuk vendosi të bllokonte vendin plotësisht deri më 24 mars, pasi konfirmoi më shumë se 8,000 raste dhe humbi 422 jetë. Kurse, Republika Çeke mbylli shkollat dhe kufijtë e saj, duke bllokuar një industri fitimprurëse turistike, më 12 mars, më pak se dy javë pas rastit të parë të konfirmuar dhe kur kishte regjistruar rreth 100 infektime të njohura. Sllovakia shpalli gjendjen e jashtëzakonshme në të njëjtën ditë, gjashtë ditë nga rasti i parë dhe pati 21 raste infektimi. Të nesërmen, Polonia urdhëroi mbylljen e kufijve, bareve, darkave në restorante dhe qendra tregtare, pasi konfirmuan 17 raste për nëntë ditë.
“Ne ishim të sigurt se spitalet tona nuk ishin në gjendje t’i rezistonin situatës,” tha Ministri Healtheke i Shëndetësisë Adam Vojtěch. “Duhej të reagonim.”
Dita kur Praga u fut në izolim, Kryeministri i Britanisë së Madhe Boris Johnson u tha qytetarëve se ata mund të vazhdojnë të ndjekin ngjarjet masive sportive. Dy ditë më parë, Presidenti amerikan Trump tha: “Ne jemi të përgatitur dhe ne po bëjmë një punë të shkëlqyer për ta përballuar virusin. Dhe do të largohet shpejt. Vetëm rrini të qetë. Do të largohet. “
Në Neë York, Guvernatori Andreë Cuomo u mburr më 2 Mars se qyteti i tij kishte sistemin më të mirë të kujdesit shëndetësor në botë, duke thënë, “Ne as nuk mendojmë se virusi do të jetë aq i keq sa në vendet e tjera.” Neë York nuk lëshoi urdhra për qëndrim në shtëpi deri më 20 mars, tre javë pas rastit të parë dhe kur 15,000 njerëz në Neë York City ishin konfirmuar të infektuar.
“Në Perëndim, njerëzit besojnë se shoqëritë e teknologjisë së lartë me një kujdes shumë të mirë shëndetësor mund të mirëmenaxhojnë gjithçka, dhe kjo krijoi një iluzion se ata do të kishin kohën dhe mjetet për të luftuar një pandemi të papritur,” tha Słaëomir Dębski, drejtori i Institutit Polak të Çështjeve Ndërkombëtare, një qendër studimi e vendosur në Varshavë. Për Europën e dobët ish-komuniste, një situatë “ku shteti mund të lihet i paaftë për të menaxhuar një situate të tillë, nuk është send për romancierët”, tha ai. “Është e gdhendur në kujtesën e gjallë.”
Në shumë vende perëndimore, politikë-bërësit hezituan të vendosnin kufizime, nga shqetësimi për pasojat ekonomike dhe sepse kishin frikë se popullsia e tyre nuk do t’i përmbahej rregullave të distancës sociale për një periudhë të zgjatur. Studimet e sjelljes së qeverisë britanike të bëra publike muajin e kaluar zbuluan se njerëzit nuk kishin gjasa t’i bindeshin rregullave të bllokimit për javë. SHBA-të kanë qenë nën kufizime të rënda që nga 23 marsi, pa planifikuar njoftime për heqjen e tyre.
Gjeneral Petr Pavel, ish shefi i shtabit të përgjithshëm Çek, i cili ishte i përfshirë në hartimin e strategjisë së kontrollit të vendit, tha se njerëzit në ish-Lindjen Komuniste e kanë pranuar me tolerancë gjendjen e izolimit të urdhëruar nga shteti.
Disa nga vendet e ish bllokut sovjetik po përdorin gjithashtu një mbikëqyrje relativisht ndërhyrëse në përpjekje për të frenuar përhapjen e virusit.
Polonia ka urdhëruar që të dyshuarit me koronavirus të shkarkojnë një aplikacion që gjurmon vendndodhjen e tyre dhe dërgon policinë për të kontrolluar njerëzit e karantinuar, të dhënat e gjeolokacionit të të cilëve largohen nga karantina. Sllovakia ka aprovuar një ligj që lejon qeverinë të marrë të dhëna personale nga telekomi për qëllim të gjurmimit të virusit. Maqedonia e Veriut tani operon me një shtetrrethim të përgjithshëm, nën të cilin njerëzit mbi 67 vjeç iu është mundësuar transporti public falas dhe nuk u lejohet të lënë shtëpitë e tyre pas mesditës.
Përdorimi i aplikacioneve të tilla është debatuar në Europën Perëndimore, ku disa epidemiologë argumentojnë se përfundimisht do të jetë e nevojshme për të frenuar ngjitjen.
Vendet që hynë në bllokime më herët tani po lëvizin për të rifilluar të paktën një pjesë të jetës publike, një ekuilibër delikat i lejimit të njerëzve të qarkullojnë pa përhapur virusin përtej asaj që mund të përmbajnë spitalet. Autoritetet shëndetësore presin që rastet të rriten përsëri, potencialisht do të detyrojnë një tjetër raund kufizimesh.
Të martën e kaluar, Republika Çeke filloi të relaksonte bllokimin e saj, duke lejuar dyqanet dhe fushat e tenisit të rihapeshin. Por udhëheqësit çekë kanë paralajmëruar që kufijtë e tyre mund të qëndrojnë pjesërisht të mbyllur deri në dy vjet për të shmangur rikthimin, mbylljet të cilat tashmë kanë prishur zinxhirët e tregtisë dhe furnizimit në zonën pa kufij të Bashkimit Europian.
Polonia tha se do të fillojë të dilte nga bllokimi i saj këtë javë. Sllovakia, e cila mund të përfundojë me një tepricë prej 1000 ventilatorësh të prodhuar me nxitim, së shpejti mund të pasojë në lirimin e karantinës. Fabrikat e prodhimit të automjeteve u rihapen javën e kaluar.
Asnjë nga ato vende nuk ishte plotësisht e pajisur në fillim për të trajtuar krizën, me punonjësit e mjekësisë që ankoheshin në mediat sociale për mungesën e furnizimeve. Megjithatë, ata kanë shpëtuar nga kaosi që shihet në spitalet në New York, Francë dhe Spanjë.
Z. Dębski, drejtori polak i studimeve polake, kujtoi romanin Plaga e Albert Camus si një alegori për mënyrën se si bota perëndimore u kap nga pandemia. Protagonistët e librit pushuan së paturi frikë nga plagët për shkak të burimeve të tyre teknologjike.
“Doli që besimi në përparimin tuaj nuk do t’ju mbrojë nga një sëmundje e re,” tha z. Dębski. /WSJ/
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
