Media Galeri

“Vajza me vathë perle”, pikturat e tjera dhe jeta e Vermeer

Johannes Vermer, një piktor holandez, ndër eksponentët më të mëdhenj të të ashtuquajturës “epokë të artë”, është protagonisti i sotëm i Google për të përkujtuar 389-vjetorin e lindjes së tij, që u zhvillua pikërisht në vjeshtën e vitit 1632.

Ne dimë shumë pak për jetën e Johannes van der Meer, shpesh shkurtuar në Jan Vermeer, dhe burimet e pakta zyrtare nga të cilat mund të nxirren informacione shpesh përmbajnë boshllëqe ose të dhëna kontradiktore.

Vermeer lindi në gjysmën e parë të shekullit të shtatëmbëdhjetë në qytetin e Delft, në Holandën e Jugut, në një familje të klasës së mesme: data e saktë e lindjes nuk dihet, por nga të dhënat e kishës protestante ishte e mundur të rindërtohej data e pagëzimit të tij, më 31 tetor 1632. Babai i tij ishte edhe tregtar arti dhe menaxher i një bujtine, të cilën Vermeer do ta trashëgonte më vonë së bashku me biznese të tjera.

Në vitin 1653, Vermeer u martua me Catherina Bolnes, një vajzë katolike që i përkiste një familjeje të pasur në qytet, dhe supozohet se ai u konvertua në katolik para martesës. Ai u transferua në shtëpinë e vjehrrës së tij, e cila me kalimin e viteve ndihmoi në financimin e aktiviteteve të tij, ndërsa përpiqej të binte në sy në sektorin e artit.

Pamje e Delft, 1660-61 (Johannes Vermeer)

Pas një periudhe praktike, në moshën 21-vjeçare Vermeer u bë anëtar i “Guild of Saint Luke”, një repart i rëndësishëm artistësh dhe piktorësh midis Flanders dhe Holandës. Ai ra në hirin e mbrojtësit Pieter van Ruijven, i cili filloi të blinte piktura të shumta, duke i lejuar Vermeer-it të mbështeste veten dhe të investonte më shumë burime në ndjekjet e tij artistike.

Në rreth dhjetë vjet, Vermeer u bë një nga eksponentët kryesorë të Guild, por në fillim të viteve shtatëdhjetë të shekullit të shtatëmbëdhjetë ai pësoi krizën e rëndë financiare që preku territoret e Holandës pas pushtimit francez. Ai vdiq në Delft në vitin 1675, duke i lënë shumë borxhe familjes, e cila për t’i shlyer ato i propozoi të shiste një pjesë të pikturave të tij dhe shtëpinë ku jetonte.

Gjeografi | 1668-’69 (Johannes Vermeer)

Vermeer u specializua mbi të gjitha në përfaqësimin e mjediseve të përditshmërisë borgjeze, me personazhe që kryejnë gjeste të matura dhe pothuajse gjithmonë synojnë të punojnë ose të mendojnë për familjen, përmes punëve të shtëpisë apo kujdesit për fëmijët.

Stili është përcaktuar nga shumë kritikë si fotografik, me vëmendje të madhe ndaj detajeve dhe krijimit të shfaqjeve të dritës, përmes dritareve gjysmë të mbyllura që ndriçojnë skenën, duke krijuar zona hijesh dhe gjysmëhijesh në kontrast me ato të ndriçuara plotësisht.

Shërbëtorja i jep një letër zonjës | 1667 (Johannes Vermeer)

Në shumë vepra, niveli i detajeve është shumë i lartë, deri në atë pikë sa të sugjerojë se Vermeer përdori kamera obscura me frekuencë të madhe, një instrument optik që lejonte të projektonte një skenë nga jeta në një sipërfaqe, si p.sh. një kanavacë ose një fletë, për të gjurmuar forma dhe detaje që më vonë do të përbënin tablonë reale. Kjo do të shpjegonte mungesën e vizatimeve përgatitore dhe disa efekteve jashtë fokusit të futur në pikturat e tij, për të drejtuar vëmendjen e vëzhguesit në pjesë të veçanta të paraqitjes me ndihmën e lojës së ngjyrave të lehta dhe të ndezura.

Në të gjithë karrierën e tij artistike, Vermeer prodhoi rreth pesëdhjetë vepra dhe pak më shumë se 30 me siguri që i atribuohen veprimtarisë së tij kanë ardhur deri në ditët e sotme. Ndër më të famshmet është “Vajza me vathë perle”, e cila ka fituar më shumë famë vitet e fundit falë një romani dhe një filmi.

Vajza me vathë | 1665-’66 (Johannes Vermeer)

Piktura tregon cilësitë e shkëlqyera të portretit të Vermeer-it, të cilat pasqyrohen edhe në paraqitjet me disa personazhe si shërbëtorja që mban një letër, ku bien në sy edhe aftësitë e Vermeer-it në menaxhimin e hapësirave dhe efektet e ndriçimit.

Shumica e pikturave të Vermeer-it bien plotësisht brenda “epokës së artë holandeze”, një përkufizim që i referohet fuqisë dhe rëndësisë së madhe ekonomike që Holanda kishte marrë në shekullin e shtatëmbëdhjetë, me tregtinë e Amsterdamit në qendër në Europë dhe drejt Amerikës. Lulëzimi i madh ekonomik, të paktën për shtresat e larta, i dha zonës një shtytje të paparë në zhvillimin e shkencave dhe arteve.

Piktorët dhe artistët gjetën stilin e tyre, larg atij të pasur dhe tepër barok në pjesën tjetër të Europës të asaj periudhe. Temat e natyrës së qetë, peizazhit dhe mbi të gjitha portretit u bënë qendrore, të përdorura shpesh nga klientët më të pasur si shenjë e pasurisë dhe rëndësisë së tyre në një shoqëri të përkushtuar, mbi të gjitha tregtisë.


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë