Nga Gazeta “Si” – Si sot 93 vjet më parë do të lindte në qytetin e Aleksandrisë në Piemonte (Itali) një nga shkrimtarët dhe filozofët më të mëdhenj italian, Umberto Eco. I cilësuar shpesh dhe si “dijetari” ai u bë pjesë e jetës publike italiane jo vetëm nëpërmjet romaneve të tij por dhe nëpërmjet opinioneve mbi çeshtje të realitetit italian në gazeta dhe revista të kohës.
Umberto Eco ishte një autor italian, kritik letrar, semiotik dhe filozof. Ai shkroi romane të tillë si “Emri i Trëndafilit”, “Lavjerrësi i Fukoit” apo “Varreza e Pragës” etj, si dhe shumë ese mbi semiotikën, letërsinë dhe kulturën.
Ai ishtë një emër i njohur në shumë rrethana letrare, nga ata që vlerësojnë letërsinë e romaneve të tij deri tek ata që i gjejnë veprat e tij si teorike dhe frymëzuese. Ai ka qenë një forcë intelektuale për dekada, duke krijuar vepra që kanë motivuar njerëzit anembanë botës për të menduar ndryshe dhe për të imagjinuar të pamundurat.
Nga semiotika tek letërsia mesjetare, tek teoria e kaosit, Eco ka naviguar nëpër shumë fusha studimi me lehtësi, duke sjellë jo vetëm një vizion të lidhjeve të dukshme të pafundme mes gjërave, por gjithashtu një energji kreative, inovative dhe kuptimplotë ndërkulturore duke e bërë atë një nga mendjet më gjeniale.
Jeta dhe veprimtaria
Umberto Eco ka lënë një ndikim të thellë dhe të qëndrueshëm te lexuesit me shkrimet dhe mësimet e tij. Si një figurë e nderuar në letërsi dhe kulturë, Umberto Eco kombinoi kreativitetin dhe inovacionin për të krijuar disa nga veprat më të dashura të letërsisë së kohëve të fundit. Karriera e tij ishte gjithashtu e lidhur me institucione të njohura akademike, si Universiteti i Torinos në Itali dhe universitete të tjera në mbarë botën.
Ndikimi i Eco-s nuk ishte i kufizuar vetëm në dashurinë e tij për akademinë dhe letërsinë. Ai shkroi shumë romane që sot konsiderohen klasike, përfshirë “Emri i Trëndafilit” dhe “Baudolino”. Mund të argumentohet se këto vepra ishin njëkohësisht art dhe vepra të filozofisë së thellë, pasi ato u pëlqyen si nga studentët ashtu edhe nga akademikët. Kritikuat vlerësuan idetë provokuese të paraqitura në librat e tij, që mbulonin shumë tema, nga historia tek feja dhe politika.
Umberto Eco gjithashtu njihet si një pionier i semiotikës – studimi i mënyrës sesi shenja ose simbole të ndryshme mund të ndikojnë në interpretimin ose veprimin. Ky interes erdhi nga puna e tij në Politeknikun e Milanos, ku ai mësoi për semiotikën për disa vjet që nga viti 1962. Ai ishte gjithashtu i njohur për shkrimet mbi teorinë e mediave si “Si të shkruash një Tezë” (1977), që është përdorur nga breza studentësh në mbarë botën për të shkruar punimet e tyre të diplomës.
Jeta e hershme dhe edukimi në Itali
Jeta e Umberto Ecos u formua nga përvojat e tij të hershme në Itali. I lindur në vitin 1932, ai u rrit në qytetin e vogël të Alessandrias, në Veri të Italisë. I rritur në një familje punëtore, që në fëmijëri Umberto ishte i zhytur në kulturën italiane, duke përfshirë besimin katolik tradicional dhe filozofinë.
Gjatë kohës së tij në universitet, Eco pati privilegjin të udhëhiqej nga disa nga figurat kryesore të kohës, përfshirë Giambattista Vico, Umberto Bosco, Silvio Melandri Barreto dhe Giuseppe De Robertis. Pas diplomimit nga Universitetin e Torinos, Eco mori disa diploma akademike, përfshirë Diploma “cum laude” në mistikën latine (1954) dhe “filozofinë mesjetare teorike” (1955). Si një person që e ka përjetuar ndryshimin social të Italisë gjatë periudhës pas luftës – nga qeveritë diktatoriale në vendet e Evropës Perëndimore – Eco u përpoq që të reflektonte këto ndryshime në punimet e tij kërkimore.
Umberto Eco e konsideronte veten si një “italianista” – ose ekspert i gjithçkaje që ka të bëjë me Italinë dhe kulturën e saj. Ajo çka e bëri këtë njeri të jashtëzakonshëm ishtë jo vetëm karriera e tij e frytshme, por edhe angazhimi i tij i vazhdueshëm për të kuptuar jetën njerëzore përmes filozofisë dhe letërsisë në përgjithësi.
Fiksioni Historik dhe Teoritë Filozofike
Veprat provokuese të Umberto Eco-s bashkonin aspekte të ndryshme të filozofisë, historisë dhe letërsisë. Puna e tij shtyu kufijtë e diskursit filozofik, të cilat tradicionalisht janë bërë vetëm përmes teksteve akademike jo-fiksion. Ky është një prej aspekteve për të cilin ai njihet më së shumti në letërsi, eksplorimi i teorive filozofike komplekse dhe ndonjëherë abstrakte përmes fiksionit historik. Për shembull, romani i tij i vitit 1980 “Emri i Trëndafilit” është një eksplorim i semiotikës, hermetikës dhe teologjisë françeskane të ndërthurura me një histori tradicionale krimi.
Eco shpesh përfshihej në debate me veten dhe me lexuesit e tij duke zhvilluar idetë e tij brenda vetë romaneve. Ndërsa ai josh lexuesin në ngjarjen e romanit, ai gjithashtu i bën ata të vënë në dyshim besimet e tyre mbi jetën, kulturën, të vërtetën etj.
Edhe pse nuk njihet si një prodhues i artit vizual, ndikimi i Eco-s mund të shihet edhe në këto mediume si televizion dhe kinematografi. Nga sigurimi i një skenari për filma që trajtojnë histori të errëta mesjetare deri tek paraqitja si ligjërues i ftuar për emisione edukative të njohura, kontributet letrare të Eco-s kanë depërtuar gjithashtu në mediume të kulturës popullore.
Biblioteka e gjeniut
Biblioteka e tij përbëhej nga 50.000 libra. Pyetjes së përsëritur nëse i kishte lexuar të gjitha, ai përgjigjej duke buzëqeshur, se të vetmit libra që ende nuk kishte lexuar ishin ato që ndodheshin në zyrën e tij në universitet. Në fakt, Eco e konsideronte bibliotekën e tij si një bibliotekë pune, ku librat përdoren si referencë.
Biblioteka e Umberto Ecos kishte sipas tij si qëllimi mbledhjen e sa më shumë librave duke krijuar kështu një thesar koleksionesh private.
Eco ndërroi jetë në vitin 2016 duke lënë pas një trashëgimi të jazhtëzakonshme letrare.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
