.png)
Nga Gazeta Si- Të pish nga një shishe është kthyer çuditërisht në një luftë, falë tapave që nuk shkëputen plotësisht nga shishja. Por ky zhvillim i bezdisshëm i ka rrënjët në betejën kundër mbetjeve plastike.
Bashkimi Evropian ka ndërmarrë një hap të rëndësishëm në luftën e tij kundër mbetjeve plastike duke urdhëruar që të gjitha tapat e shisheve plastike të qëndrojnë të lidhura me shishet duke filluar nga korriku i vitit 2024. Pjesë e ‘Direktivës së plastikës njëpërdorimshme’, kjo rregullore e re po shkakton trazira në industrinë e pijeve, duke nxitur edhe lavdërime edhe kritika. Por, a do të nxisin vërtet përparimin mjedisor tapat e lidhura të shisheve, apo janë më shumë telashe se sa vlejnë?
Çfarë përfshin ligji i tapave të lidhura?
Rregullorja e re e BE-së kërkon që të gjitha tapat e shisheve plastike të qëndrojnë të lidhura me shishet pas hapjes, një ndryshim në dukje i vogël me implikime potencialisht të mëdha. Kjo direktivë synon të reduktojë mbeturinat dhe të sigurojë që tapat plastikë të mblidhen dhe riciklohen së bashku me shishet e tyre. Duke mbajtur kapakët e bashkangjitur, BE-ja shpreson të parandalojë që ato të bëhen pjesë të veçanta të mbeturinave, të cilat mund të jenë veçanërisht të dëmshme për jetën detare.
Ligji është pjesë e Direktivës më të gjerë të BE-së për Plastikën, e prezantuar në vitin 2019 për të trajtuar ndotjen plastike. Masa të tjera sipas kësaj direktive përfshijnë ndalimin e pjatave dhe produkteve te ngjashme plastike, si dhe kërkesat që shishet plastike të përmbajnë të paktën 25% përmbajtje të ricikluar deri në vitin 2025 dhe 30% deri në vitin 2030.
Kompanitë e mëdha, si Coca-Cola, tashmë kanë filluar të përshtaten me rregullat e reja. Coca-Cola lëshoi tapa të lidhura në të gjithë Evropën gjatë vitit të kaluar, duke i promovuar ato si një zgjidhje inovative për të siguruar që "asnjë tapë nuk do të mbetet pas" dhe për të inkurajuar zakone më të mira riciklimi tek konsumatorët.
Përgjigja dhe sfidat e industrisë së pijeve
Rregullorja e re nuk ka qenë pa polemika. Kur BE-ja njoftoi për herë të parë direktivën në 2018, industria e pijeve shprehu shqetësimin për kostot dhe sfidat e mundshme që lidhen me pajtueshmërinë. Ridizajnimi i linjave të prodhimit për të rregulluan tapat e lidhura paraqet një barrë të konsiderueshme financiare, veçanërisht për prodhuesit më të vegjël.
Disa kompani argumentojnë se tapat e lidhura mund të çojnë në një rritje të përdorimit të përgjithshëm të plastikës për shkak të materialit shtesë që kërkohet për të mbajtur tapën të ngjitur. Për më tepër, ka sfida logjistike, të tilla si përditësimi i pajisjeve të shisheve dhe proceseve për të trajtuar modelet e reja të tapës.
Pavarësisht këtyre sfidave, shumë kompani po e përqafojnë në mënyrë proaktive ndryshimin. Coca-Cola, për shembull, ka investuar në teknologji të reja dhe ka ridizajnuar proceset e saj të shisheve në përputhje me ligjin e ri, ndërsa kompani të tjera po eksperimentojnë me materiale dhe dizajne të ndryshme për të gjetur zgjidhjet më të qëndrueshme dhe me kosto efektive.
Përfitimet mjedisore të tapave të lidhura janë të qarta në teori: duke i mbajtur tapat ngjitur me shishet, BE-ja synon të reduktojë mbeturinat plastike dhe të sigurojë që tapat të riciklohen së bashku me shishet e tyre. Megjithatë, ndikimi praktik i këtij ndryshimi mbetet për t'u parë.
Reagimet e hershme të konsumatorëve kanë qenë të përziera. Ndërsa disa ekspertë mjedisorë e kanë mirëpritur dizajnin e ri, të tjerë e kanë kritikuar atë për krijimin e shqetësimit. Konsumatorët janë ankuar në rrjetet sociale për vështirësitë në pirjen e pijeve dhe që tapa i godet në fytyrë gjatë pirjes. Disa madje argumentojnë se dizajni i ri ndihet si një zgjidhje në kërkim të një problemi, duke vënë në dukje se tapat ishin rrallë një pjesë e rëndësishme e mbeturinave në radhë të parë.
Për më tepër, mbeten pyetje nëse përfitimet mjedisore do të jenë mjaftueshëm thelbësore për të justifikuar ndryshimin. Disa ekspertë të industrisë sugjerojnë se fokusi në tapat e lidhura mund të jetë një shpërqendrim nga veprimet më ndikuese, të tilla si përmirësimi i infrastrukturës së riciklimit dhe rritja e përdorimit të materialeve të ricikluara në paketim.
Perspektivat e ardhshme për iniciativat e BE-së për riciklimin
Rregullorja e tapës së lidhur është vetëm një pjesë e strategjisë më të gjerë të BE-së për të luftuar mbetjet plastike. Duke parë përpara, BE-ja ka vendosur objektiva ambicioze për riciklimin dhe reduktimin e mbetjeve. Deri në vitin 2025, të gjitha shishet plastike të shitura në BE duhet të përmbajnë të paktën 25% përmbajtje të ricikluar, dhe deri në vitin 2029, BE synon të arrijë një shkallë grumbullimi prej 90% për shishet plastike.
Këto masa janë krijuar për një ekonomi rrethore ku produktet, materialet dhe burimet ripërdoren, riparohen dhe riciklohen sa më shumë që të jetë e mundur. Rregullimi i tapës së lidhur është një hap i hershëm në këtë drejtim dhe suksesi i tij mund të hapë rrugën për nisma të ngjashme në rajone të tjera anembanë botës.
Ndërsa rregullorja ka çuar tashmë në ndryshime të rëndësishme në industrinë e pijeve, ndikimi i saj afatgjatë mbetet i pasigurt. Nga njëra anë, ai përfaqëson një hap inovativ drejt reduktimit të mbetjeve plastike dhe promovimit të riciklimit. Nga ana tjetër, ajo paraqet sfida praktike si për prodhuesit ashtu edhe për konsumatorët.
Ndërsa ligji i ri hyn në fuqi, suksesi i tij do të varet nga ekuilibri që ai vendos midis qëllimeve mjedisore dhe realiteteve të sjelljes së konsumatorëve dhe aftësive industriale.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
