Biografia e re dhe jashtëzakonisht e saktë e autorit amerikan, shkruar nga Benjamin Moser, sapo është vlerësuar me çmimin Pulitzer. Ai ngre konfliktin e një intelektualeje të aftë për të kapërcyer çdo paragjykim. Përveç këtij. Në shkurt të vitit 2000, Susan Sontag do të botojë në Amerikë, librin e saj të dytë të trillimeve që do ta shenjtërojë si një romanciere, si dhe kritiken më të rëndësishme të brezit të saj. Tashmë ajo është një yll, e para dhe e vetmja intelektuale në Shtetet e Bashkuara që meriton titullin e rezervuar për yjet e filmit. Aq e famshme saqë ajo pati një vizitë në Zelig të Woody Allen dhe një parodi të Saturday Night Live, satira më e shikuar që transmetohet në TV Amerikane. Në vitin 1993 ajo vuri në skenë Beckett në Sarajevë e rrethuar nga lufta e ish-Jugosllavisë, duke kundërshtuar urinë, raundet e mortajave dhe snajperët. As kanceri, i cili është rikthyer (ajo u sëmur për herë të parë në mesin e viteve 70), nuk duket se e ndalon atë. Ajo përballet me mijëvjeçarin e ri dhe terapinë, shumë të rëndë, me vendosmëri dhe guxim, plot “plane” dhe “shpresë”.
Ai sekret i njohur për të gjithë
Nuk ka asgjë që duket se e frikëson atë. Kështu që ajo pranon të flasë publikisht për “dashurinë e saj për gratë”, një “sekret i njohur për të gjithë”, pasi autorët e një libri të paautorizuar mbi jetën e saj e përkufizojnë atë, e cila do të dalë menjëherë pas kësaj.
Kam pasur marrëdhënie me burra dhe gra. Unë mendoj se është diçka që nuk e mendoja kurrë se duhej ta deklaroja, pasi më duket gjëja më e natyrshme në botë “, pranon ajo me Joan Acocella, i cili e interviston atë për të përjavshmen New Yorker.
Tre vjet më vonë, korrespodentja nga New York i Corriere della Sera, Alessandra Farkas shënon në një intervistë se shkrimtarja ka qenë “për vite me radhë shoqe e fotografes së famshme Annie Leibovitz” Një grua që mendoi për të tashmen Mbaj mend duke e parë dhe duke menduar: nëse do ta kisha njohur më parë! Pse askush nuk më ka thënë ndonjëherë?
E kisha lexuar Sontag në shkollë të mesme, pasi rastësisht e gjeta “Sëmundja si një metaforë” në raftet e një biblioteke provinciale. Është e vështirë të imagjinohet tani se sa e vështirë ishte, para internetit dhe katalogut të saj të pafund leximesh dhe vizionesh, për të arritur tek librat dhe filmat autorë jashtë një qyteti të madh. Në këtë, adoleshenca e një vajze të re në vitet 1990 ishte më e ngjashme me atë të Sontagut në Amerikën e largët në vitet 1940, sesa në Italinë e sotme. Ditarët e saj të parë lëshojnë çdo uri për zbulime kulturore, kërkime të furishme në libra, sepse në jetën reale ato nuk janë të disponueshme, të modeleve intelektuale mbi të cilat mund të ndërtohet vetë. Gjysmë shekulli më vonë dhe me supozimin e adoleshentëve që trajtojnë klasikët si të barabartëmë ndodhi e njëjta gjë. Para se të më binte në dorë “Sëmundja si një metaforë”, me kopertinën e saj jeshile, Susan Sontag nuk kishte dëgjuar kurrë për të si një vepër e nominuar. Por kishte qenë një tronditje. Një grua që mendoi për të tashmen, një grua që shkroi. Jo një romaniste, një mendimtare. Kishte zbuluar një mundësi. Zbulimi, kur nuk ishte më e nevojshme, se në atë lojë të pasqyrave egzistonte edhe mundësa për të dashuruar femrat, më kishin lënë të tronditur. M’u deshën vite për ta kuptuar, pikërisht për shkak të mungesës së modeleve. Të dish për Sontag -mendova më vonë – do të më duheshin shumë përpjekje: pse nuk më kishte thënë dikush? Gjëja më natyrale në botë Sepse as ajo nuk donte ta thoshte. Dalja e saj në New Yorker në 2000 (“Kam pasur marrëdhënie me burra dhe gra” është “gjëja më e natyrshme në botë”) është bërë me rrjedhshmërinë dhe përsosjen që pritet nga autorja e “Note sul kamp”, ,një frazë kalimtare dhe pastaj vazhdimi më tej, për të folur për gjërat që kanë vërtet rëndësi. Është pothuajse e njëjtë me frazën e shqiptuar njëzet vjet më vonë nga Elly Schlein, me premisën “zakonisht nuk flas kurrë për jetën time private”.
Benjamin Moser tregon për Susan Sontag
Jeta dhe vepra e saj, biografia e re shumë e saktë e autorit (e para e autorizuar nga djali i saj, David Rieff, sapo u dha Pulitzer) Sontag kishte pranuar ta diskutonte atë vetëm pas insistimit të gazetarit, dhe vetëm sepse të tjerët do të donin. Ajo gjithashtu pati vështirësi të shqiptonte fjalët: Acocella e cila e përshkruan reagimin e saj “psikotik”, duke shpjeguar se ajo kishte përgatitur deklaratën që do të regjistrohej në kasetë së pari, në mënyrë që kontrolluesit e fakteve të New Yorker – të cilët duhet të kishin verifikuar çdo pretendim të artikullit të saj- mund, t’i referohej asaj, në vend që ta quante Sontag përsëri. Ajo e shqipton atë me një “zë të zhurmshëm” deri në atë pikë sa që asistenti i Acocella (“një djalë homoseksual nga New York – me fjalë të tjera, një homoseksual plotësisht i deklaruar”) në transkriptimin e intervistës fillon të qajë. “Unë gjithashtu qava ndërsa flisnit”, shton Acocella. Zemërimi për zbulimin e Leibovitz Kur Alessandra Farkas shkruan në Corriere për historinë e saj me Leibovitz, Sontag tërbohet. Stuhia e postës elektronike, është “fiksuar” me “këtë grua Farkas”, shkruan përsëri Moser. Kjo jo thjesht lëkundet, por mohon atë që të gjithë e dinë. “Unë isha e tronditur dhe shumë e zemëruar që zgjodhët, pa asnjë arsyetim apo rëndësi, të raportoni thashethemet e gjata për jetën time private, si fakt, ajo gjëmon. “Ju nuk dini asgjë në lidhje me jetën time private. Në fakt, këto thashetheme nuk janë të vërteta. Por, edhe sikur të ishte e vërtetë, më duket e e padrejtë dhe vulgare që ju të përsërisni thashethemet në një intervistë kushtuar, mendova, për pyetje serioze. Megjithatë, dashuria për gratë nuk është një fakt marxhinal në jetën e saj ose në formimin e saj intelektual. Moser komenton se në “Note sul camp”, një nga esetë e saj më të rëndësishme, termi “kamp” mund të zëvendësohej me “homoseksualizëm” (ishte titulli i një versioni të hershëm). ‘Hebrenjtë dhe homoseksualët janë pakicat kryesore krijuese të kulturës bashkëkohore urbane. Krijuese në kuptimin më të mirë të termit: ata janë krijues të ndjeshmërisë’ thuhet në Note sul camp. “Dy forcat pioniere të ndjeshmërisë moderne janë serioziteti moral i hebrenjve dhe estetizmi dhe ironia e homoseksualëve.” Të dy identitetet i përkasin asaj. Por ajo nuk i pretendon ata, nga frika e stigmës që mbartin. Kur homoseksualizmi konsiderohej sëmundje.
Në atë kohë, homoseksualiteti konsiderohet ende një sëmundje. Si fëmijë, Sontag pësoi një sulm antisemitik. Në përgjithësi, ajo refuzon çdo etiketë (edhe atë të një shkrimtareje femër) sepse ka frikë se ata do të konsiderohen më pak “universale”. Megjithatë ajo e di se shkrimi i saj buron gjithashtu nga ajo tërheqje: “Dëshira ime për të shkruar është e lidhur me homoseksualitetin tim. Më duhet identiteti si armë, për t’u përballur me armën që shoqëria ka ndaj meje. Nuk justifikon homoseksualitetin tim. Por do të më jepte – e ndjej këtë – licencë. Unë jam duke u ndërgjegjësuar se sa fajtore ndjehem për të qenit e qetë ”, shkruan ajo, 26 vjeç, në ditarët e saj. Pesha e paragjykimeve nuk tejkalohet me gjithë guximin në të gjitha aspektet e tjera të jetës së saj, Sontag mbart paragjykimet me të cilat ishte rritur, të cilat të tjerët i kishin kapërcyer prej kohësh. Tek e fundit, ajo vdiq në 2004, ajo fshehu një pjesë të vetes jo nga konfidencialiteti, por nga paniku dhe turpi: ajo i konsideroi marrëdhëniet e të njëjtit seks më pak “të vlefshme”. Kjo është arsyeja pse dalja hapur në publik kishte rëndësi: në një botë që të gjithë heteroseksualët refuzojnë mundësi të reja, shpërndajnë frikën.
Ky material nuk lejohet të kopjohet, apo riprodhohet pa miratimin e Gazetës “Si”. Ai është pronë intelektuale e gazetasi.al dhe si i tillë mbrohet nga ligji.
