.png)
Nga Gazeta ‘Si’ – Është e mirë-dokumentuar tani se megjithëse Donald Trump mund të mos jetë veçanërisht ideologjik, ai me të vërtetë beson se Shtetet e Bashkuara duhet të vendosin tarifa si një armë e politikës së jashtme.
Në ditët e tij të para në detyrë, presidenti i ri i SHBA-së tashmë e ka detyruar Kolumbinë të pranojë fluturime deportimi, ndërsa Meksika dhe Kanadaja mbeten të bllokuara për të parë nëse ai do të zbatojë propozimin e tij për të vendosur tarifa 25 për qind për eksportet e tyre.
Sa është saktësisht i ndryshëm përdorimi i tarifave nga Trump nga presidentët e tjerë amerikanë? Cilat janë kostot dhe përfitimet e propozimeve të tij? Dhe si mund të ndryshojë tregtia globale?
Për këto dhe pyetje të tjera përgjigjet Brad Setser-it. Setser është një anëtar i lartë në Këshillin për Marrëdhëniet me Jashtë dhe më parë ka shërbyer si këshilltar i lartë i Përfaqësuesit të Tregtisë së SHBA.
Ravi Agrawal: Çfarë e bën kaq të ndryshëm përdorimin e tarifave nga Trump nga ai i presidentëve të tjerë amerikanë?
Brad Setser: Unë do ta kufizoj përgjigjen tek presidentët modernë amerikanë, ata në epokën e pas Luftës së Dytë Botërore. Trump fjalë për fjalë thotë se i pëlqen tarifat. Ai e quan veten “njeri i tarifave”.
Tarifat janë përdorur për mbrojtje, por ato nuk janë përdorur shumë për të ardhura deri vonë. Pra, nëse Trump e kryen këtë, ky do të ishte një ndryshim i rëndësishëm. Shumica e presidentëve i kanë parë tarifat si një imponim të kushtueshëm për ekonominë amerikane ose si diçka për t’u negociuar si pjesë e një marrëveshjeje tregtare.
RA: Gjithçka është një kompromis. Tarifat gjenerojnë të ardhura, por sa inflacioniste janë ato?
BS: Nuk do ta quaja inflacion. Ato janë një ndryshim i vetëm i kostos së jetesës. Pra, në shumicën e rasteve, nëse jeni duke importuar një mall për një dollar dhe ka një tarifë prej 10 për qind për të, importuesi do të paguajë 1.10 dollarë.
Ka disa raste kur eksportuesi mund të ulë pak çmimin, por empirikisht ky efekt ka qenë shumë i vogël. Dhe pastaj importuesi do t’ia dërgojë atë 0.10 dollarë qeverisë; ata ose do ta thithin atë kosto nga një marzh më i ulët fitimi ose do t’i rrisin çmimet konsumatorit.
Tani, shumë njerëz e perceptojnë atë si inflacion, por unë mendoj se përkufizimi standard i inflacionit kërkon një proces të vazhdueshëm të rritjes së çmimeve. Nëse po ia kaloni këtë kosto konsumatorëve, konsumatori që po shpenzon më shumë për një avokado të importuar, për shembull, do të ketë më pak para për të shpenzuar për një prerje flokësh. Pra, mund të shihni një ulje të kërkesës për mallra të tjerë në të gjithë ekonominë.
RA: Le të marrim një shembull të botës reale për këtë. Pra, le të themi se Shtetet e Bashkuara vendosin me të vërtetë tarifa 25 për qind ndaj Kanadasë dhe Meksikës. Në aspektin ekonomik, çfarë do të ndodhë më pas?
BS: Është në fakt një tronditje e madhe e përgjakshme, për të qenë i sinqertë.
Ne importojmë rreth 400 miliardë dollarë mallra nga Kanadaja. Komponenti më i madh i kësaj padyshim është vaji, dhe një lloj i veçantë vaji që është më i rëndë dhe më i ashpër për t’u rafinuar. Rafineritë në Midwest që marrin atë shkallë specifike të naftës janë optimizuar për ta përdorur atë. Pra, është e vështirë për Kanadanë të gjejë një treg alternativ dhe është e vështirë për ne të gjejmë një burim po aq efikas furnizimi. Ne importojmë rreth 500 miliardë dollarë mallra nga Meksika, kategoria dominuese e të cilave janë makinat dhe pjesët e automjeteve. Pra, është një tronditje e madhe në radhë të parë për sektorin tonë të automjeteve. Dhe më pas ne eksportojmë gjithashtu një sasi të mirë në Kanada dhe Meksikë. Pra, është shumë një tregti e dyanshme, ndryshe nga tregtia më e njëanshme me Kinën.
Nëse Kanadaja dhe Meksika hakmerren, kjo është një zgjedhje e komplikuar. Ne eksportojmë disa gjëra që janë mjaft të rëndësishme për aftësinë e tyre për të bërë mallra. Do të ishte e vështirë për fabrikat kanadeze të funksiononin pa pjesë amerikane. Nga ana tjetër, nëse tarifojmë pjesët që vijnë, ata mund të ndjehen të detyruar të tarifojnë pjesët tona që dalin.
Dhe kështu, do të shihni një rënie në eksportet tona, sepse përsëri, nëse është e përkohshme, njerëzit do të përpiqeshin të gjenin mënyra për të mos importuar gjëra përtej kufirit dhe në vend të kësaj, të përdornin inventarin në pritje të një marrëveshjeje.
RA: Më bën përshtypje që vende të ndryshme do të kenë përgjigje të ndryshme. Ne pamë kohët e fundit se si Kolumbia u dorëzua dhe ra dakord të pranonte fluturimet e dëbimit pasi Trump kërcënoi me tarifa masive. Sa rëndësi ka madhësia dhe fuqia e një vendi kur bëhet fjalë për hakmarrje apo negociata për tarifat?
BS: Epo, nëse blloqet e mëdha qëndrojnë së bashku, ata priren të kenë kapacitetin për të imponuar hakmarrje më të madhe në përgjigje të veprimeve tona. Ekonomia e Kinës është disi e pabalancuar, kështu që Kina kishte më pak opsione hakmarrjeje sesa mund të prisnit për një ekonomi të përmasave të saj.
RA: Sa më shumë që Shtetet e Bashkuara të përdorin tarifat si një armë të politikës së jashtme, cilat janë shanset që vendet e tjera të kërkojnë rrugë të tjera për të rritur tregtinë e tyre pa Shtetet e Bashkuara? Financial Times vuri në dukje se gjatë tetë viteve të fundit, rreth 80 për qind e vendeve kanë parë rritje të tregtisë si pjesë e PBB-së së tyre kombëtare. Por Shtetet e Bashkuara janë një përjashtim i madh këtu. Ata po rriten më shpejt se homologët e saj, por pa nxitje nga tregtia. A po dobësohen Shtetet e Bashkuara si një fuqi tregtare?
BS: Nëse shikoni vetëm anën e eksportit të ekonomisë sonë, ne kemi rënë si një fuqi tregtare për një kohë të gjatë. Kjo nuk është e zgjidhshme vetëm përmes politikave tregtare të Trump. Duhen ndryshime në taksa dhe ndryshime në kurset tona të këmbimit.
Thënë kështu, nëse bëhemi një fuqi tregtare shtrënguese, për shembull, të përpiqemi ta detyrojmë Kanadanë të bëhet shteti i 51-të ose të transformojë plotësisht modelet e saj tregtare, Kanadaja do të rivlerësojë nëse duhet ta ketë ekonominë e saj të integruar plotësisht me ekonominë amerikane.
RA: Ndërsa mendojmë se si po shkon kjo administratë e re Trump, për zbatimin e tarifave apo kërcënimin e tarifave, pse mendoni se kanë filluar me Kolumbinë, Meksikën dhe Kanadanë, por jo Kinën, ajo për të cilën u fol aq më shumë në gjurmët e fushatës dhe për të cilat ka më shumë histori?
BS: Unë nuk jam aq i afërt me njerëzit brenda administratës Trump për të pasur ndonjë të dhënë pse ata zgjodhën këtë urdhër të veçantë. Me sa duket është një funksion i presidentit që dëshiron të fillojë të ushtrojë presion mbi vendet që ai mendon se duhet të bëjnë më shumë për migracionin.
Me Kinën, faktori tjetër është se ka pak dëshirë nga ana e Xi dhe Trump për të pasur një takim të mrekullueshëm dhe për të parë nëse mund të arrihet një lloj marrëveshjeje.
Është gjithashtu rasti që tarifat në Kinë, përtej tarifave aktuale, do të gjenerojnë një grup të caktuar tensionesh.
RA: Një pyetje tjetër për Kinën. Shpesh përmendet se më shumë vende e konsiderojnë Kinën si partnerin e tyre më të madh tregtar sesa Shtetet e Bashkuara. Dhe ndërsa mendojmë për tarifat e mundshme të ardhshme ndaj Kinës, ku e lë kjo dinamikën e energjisë SHBA-Kinë në nivel global? Sepse Kina ka ndikim jo vetëm me Shtetet e Bashkuara, por edhe me të gjitha këto vende të tjera, disa prej të cilave janë aleatë amerikanë. Kina mund të dëmtojë vendet e tjera përmes hakmarrjeve të tjera, por tarifat amerikane diku tjetër mund t’i shtyjnë aleatët e pasigurt amerikanë në krahët kinezë.
Pra, si po mendoni për këtë epokë të re në të cilën duket se po hyjmë të “luftërave tarifore”?
BS: Unë nuk pranoj shumë nga diskutimet standarde të politikës së jashtme që thonë se Kina thjesht mund të ndërhyjë dhe të zëvendësojë SHBA-në në tregti. Pse? Kina ka një model shumë të çekuilibruar të tregtisë. Po, është partneri më i madh tregtar i shumë vendeve. Kjo për shkak se shumë vende importojnë nga Kina. Importet e mallrave të prodhuara të Kinës si pjesë e PBB-së së Kinës kanë rënë që nga viti 2005. Ajo po shtrydh mallrat e prodhuara jashtë ekonomisë së saj. Dhe Xi është mjaft i qartë për këtë.
Në të kundërt, Shtetet e Bashkuara kanë qenë një burim i madh neto i kërkesës, dhe kërkesës së prodhimit në veçanti. Kështu që nuk mendoj se mund të kaloni lehtësisht nga tregtia me Shtetet e Bashkuara, me deficitin tonë të prodhimit, te tregtia me Kinën dhe tepricën e saj prodhuese. Kina është një partner i tmerrshëm tregtar për shumicën e pjesës tjetër të botës.
Ka qenë një partner tregtar i tmerrshëm për Evropën gjatë viteve të fundit. Deficiti i Evropës me Kinën është rritur. Ka qenë një partner i tmerrshëm tregtar me Korenë. Dhe nëse shikoni eksportet kineze vitin e kaluar në terma vëllimi, eksportet ishin afër 15 për qind. Importet po rriteshin vetëm me 2-3 për qind. Kjo është një mospërputhje e madhe.
Problemi për pjesën tjetër të botës është se nëse bëni tregti me SHBA-në, duhet të merreni me Trump. Dhe nëse tregtoni me Kinën, nuk është e qartë se do të jeni në gjendje të shisni diçka tjetër përveç mallrave në Kinë.
Burimi: Foreign Policy/ Përshtati: Gazeta Si
Shënim: Ravi Agrawal është kryeredaktor i politikës së jashtme në Foreign Policy
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
