Si një fëmijëri e trazuar mund të nxisë talentin krijues

Njerëzit besojnë se krijimtaria e një fëmije mund të lulëzojë vetëm në ngrohtësinë e një familjeje të dashur, edukuese dhe mbështetëse. Ndërsa talenti artistik mund të lulëzojë në një mjedis të ngrohtë, studimi i ri ka treguar se kjo nuk është gjithmonë kështu.

Edhe pse mund të duket paradoksale, studimet kanë zbuluar se shumë njerëz krijues kanë pasur fëmijëri të vështirë. Në të vërtetë, shumë artistë të njohur ia atribuojnë gjenialitetin e tyre ngjarjeve të vështira të fëmijërisë, nga të cilat shpëtuan duke krijuar botë e tyre ku ishin të lirë të zhvillonin talentet që kishin.

Shembuj të famshëm përfshijnë gjenitë artistikë si Vincent van Gogh, Franz Kafka, Edgar Allan Poe, Virginia Woolf dhe Sinéad O’Connor, të cilët të gjithë pësuan fatkeqësi në fëmijëri dhe vazhduan të zhvillonin aftësi të mëdha artistike. Mjerisht, edhe pse jo çuditërisht, talentet e tyre shpesh kaliteshin nga probleme të shëndetit mendor.

Njerëzit krijues madje e kanë vënë re këtë tek njëri-tjetri. Biografia e gjatë e Jean Paul Sartre për fëmijërinë e Gustave Flaubert e përshkruan si një fëmijë të padëshiruar, të lënë pas dore, i cili konsiderohej i paaftë mendërisht nga prindërit e tij. Titulli i librit tregon se sa thelbësore ishte kjo për identitetin e Flaubert: L’Idiot de la famille (Idioti i familjes).

Ikja nga vuajtjet e fëmijërisë

Studimi i fundit eksploron zhvillimin e krijimtarisë njerëzore, e cila mund të ndjekë dy rrugë: mund të jetë një imitim i modeleve të qeta dhe të këndshme prindërore që frymëzojnë një fëmijë të lulëzojë dhe përmirësohet, ose mund të jetë një mënyrë për të menaxhuar ankthin që rrjedh nga mungesa e këtyre modeleve.

Siç shpjegon Donald Winnicott në librin e tij të rëndësishëm të vitit 1971 “Luajtja dhe realiteti”, fëmijët lehtësojnë ankthin e ndarjes së përkohshme nga prindërit e tyre duke e qetësuar veten me objekte (të quajtura “objekte kalimtare”) ose sjellje, të cilat zëvendësojnë përkohësisht mungesën e dashurisë ose vëmendjes së prindërve të tyre.

Nëse mungesa është e zgjatur dhe e vështirë, këto sjellje vazhdojnë dhe, nëpërmjet përsëritjes, mund të zhvillohen në një aftësi krijuese. Fatkeqësisht, së bashku me kreativitetin, këta fëmijë ndonjëherë zhvillojnë vështirësi në sjellje dhe luftojnë me marrëdhëniet shoqërore.

Disa akademikë kanë propozuar një model për të shpjeguar këtë fenomen. Deri në një nivel të caktuar të ndarjes ose neglizhencës nga prindërit, kapaciteti për të zhvilluar talente rritet, por përtej një kufiri të caktuar kjo zvogëlohet dhe ndryshimet në sjelljen shoqërore bëhen më të mprehta.

Prandaj, ka të ngjarë që talentet, me të cilat njerëzit krenohen kur rriten, të hedhin rrënjët e tyre në muajt e parë të jetës. Pjesën tjetër të jetës sonë e kalojmë duke përmirësuar sjelljet krijuese që mësuam kur ishim foshnja.

Duke vëzhguar nga afër fëmijët e vegjël, psikologia Mary Ainsworth zbuloi se stili ynë i ‘lidhjes’ me botën përcaktohet në moshën një vjeçare. Studime të tjera kanë gjetur një kohë të ngjashme për aftësi të tjera mendore, dhe kjo ka të ngjarë të jetë e vërtetë edhe për kreativitetin. Braktisja ose neglizhenca e hershme mund të ketë pasoja të tmerrshme, por mund të jetë edhe burimi i kreativitetit, pasi i ndihmon fëmijët të mbijetojnë.

Sfidat në prindërimin modern

Sot, marrëdhëniet afektive midis prindërve dhe fëmijëve janë gjithnjë e më problematike. Ndryshimet kulturore shpesh nënkuptojnë se prindërit modernë janë të fokusuar pak ose aspak te foshnjat e tyre. Zakonet e punës kanë ndryshuar gjithashtu, që do të thotë se foshnjat ndahen më shpesh nga prindërit në fazat më të hershme të zhvillimit të tyre.

Prandaj, nuk është për t’u habitur që fëmijët e vegjël sot ikin dhe kërkojnë ‘ngushëllim’ tek kompjuterët apo video lojërat. Megjithatë, koha para ekranit lidhet gjithashtu me nivele më të larta stresi, ankthi dhe izolimi.

Nuk ka zëvendësim për kujdesin

Studimet tregojnë se një qëndrim mbështetës është i rëndësishëm që në vitet e para të shkollës, por prindërit shpesh mund të jenë fizikisht të munguar ose mendërisht të larguar ose të hutuar nga pasardhësit e tyre. Kjo mund të shkaktojë një sërë problemesh të shëndetit mendor, pasi e ardhmja e një fëmijë vizatohet që në fazat e hershme të jetës dhe ndërhyrjet e vona janë pak ose aspak efektive.

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.