Art dhe Kulture

Romani nuk ka vdekur, problemi është lexuesi

Shkrimtari Howard Jacobson ankohet për vëmendjen e paktë dhe rënien e kritikës së larmishme në epokën e medias sociale

Përballë shitjeve në rënie të letërsisë artistike, shkrimtari Howard Jacobson ka deklaruar se romani nuk ka vdekur: problem është lexuesi modern, të  cilit i mungon dukshëm vëmendja për të shijuar sfidën intelektuale të leximit.

Në një fjalim, të transmetuar në BBC Radio 3, në programin “Free Thinking , Jacobson është ankuar për shpërqendrimin, me të cilin haste  lexuesi i sotëm dhe rënien e kritikës së larmishme,  që ka ardhur me median sociale.

Howard Jacobson: “Derisa njerëzve t’u ikë dashuria me ekranin, nuk e di si mund t’i fitojmë sërish drejt letërsisë”. Foto: Simone Padovani/Awakening/Getty Images

Ai ka thënë: “Shpërqendrimet e pafundme të ekranit  prej lajmeve të shpejta, aq  mashtrushëm joshëse krahasuar me ngulmimin prej murgeshe të fletës, njollave  të  zeza të së cilës as mund t’u kalosh me gisht përmes as t’i fshish. Brutaliteti i atyre mjeteve shprehëse, që interneti ka vendosur  në dispozicionin tonë: kultura e gishtave  lart apo poshtë në të cilën gjithçka harrohet, diskursi është i mpakur te deklarata, fjalimi dramatik është i papërfytyrueshëm, fjalët nuk paraqesin asgjë veç asaj që është në mendjet tona, shkrimtarët janë thjesht aq të mirë sa ana në të cilën janë rreshtuar dhe kuptimi është ajo çka kemi për qëllim të kuptojmë. Të thuash se të lexosh më nga afër i ngjan studimit , nuk do të tjotë të vrasësh entuziazmin: përqendrimi dhe kënaqësia nuk janë në anë të kundërta.

Pasi e mbajti fjalimin në festivalin “Man Booker” në Southbank Centre, në Londër, Jacobson iu drejtua audiencës: “Mendoj se romani gëzon shëndet të mirë. Mendoj se po shkruhen romane të hatashëm. Është enigmë për mua që romanet shesin gjithnjë e më pak kopje sesa shisnin dikur, përveç rasteve  kur shkruan tregime për fëmijë apo tregime misteri…romani është në shëndet të mirë. Problemi është lexuesi.”

Ndërsa pranoi se nuk kishte zgjidhje për rënien e shitjeve të letërsisë artistike, që kanë qenë në rënie të vazhdueshme në Britani prej vitit 2011, Jacobson ka thënë se marrëdhënia mes lexuesve dhe librave është ajo ç’ka duhet të ndryshojë dhe jo lloji i librave që po shkruhen. “ Shifrat e lexuesve të letërsisë serioze po tkurret”, ka thënë ai, “Çfarë do e ndryshojë këtë? A do u ikë dashuria për ekranin njerëzve? Kur do të na neveritet kjo? A do i rimëkëbëmbim fuqitë tona të përqendrimit? Derisa njerëzve t’u ikë dashuria për ekranin,  nuk di si do i kthejmë sërish te letërsia.

Duke adresuar një pyetje nga një anëtar i audiencës, i cili raportoi se ndihej nën presion nga botuesit për të shkruar “një libër që të bën të kthesh fletët” , Jacoboson tha: “Thuaju të shkojnë në djall! Përshkrove gjendjen tragjike në të cilën jemi. Kur dikush më thotë se nuk mund ta botojnë romanin tim, ndjej se nuk e kanë lexuar atë që kam bërë. Nëse më lexon, do të më botosh… ajo që thatë tregon problemin e momentit. Është thellësisht fyese për lexuesit, se kjo është gjithçka që ata duan. Këtu qëndron sfida: si i edukojmë lexuesit, në mënyrë që ata nuk duan ta  dëshirojnë?!  Nuk kam kuptuar kurrë se pse dikush dëshiron t’i lexojë ata libra. “Kush e kreu vrasjen? E kujt dreqin i plasi?”


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë