Qyteti në Mbretërinë e Bashkuar që frymëzoi Lojërat Olimpike

Lojërat Olimpike tani janë një fenomen global, por pak e dinë se origjina e tyre moderne qëndron në qytetin e përgjumur të Shropshire, Much Wenlock, Mbretëria e Bashkuar.

Ky qytet është më shumë si një fshat me 3000 banorët që jetojnë bashkë në harmoni ku dhe është e vështirë të imagjinohet ndonjë lidhje me Lojërat Olimpike.

Tokio 2020, shtyrë për shkak të pandemisë fillon pas disa ditësh dhe për momentin është temë debate në të gjithë botën.

Megjithatë, ishte në këtë vendbanim të çuditshëm në Shekullin 19 që një mjek i quajtur William Penny Brookes rindezi flakën Olimpike. Frymëzuar nga Lojërat Olimpike të Greqisë Antike, ai themeloi Shoqërinë Olimpike të Wenlock; duke synuar përmes një konkursi vjetor kryesor për të “promovuar përmirësimin moral, fizik dhe intelektual të banorëve të qytetit dhe lagjes së Wenlock dhe veçanërisht të klasave punëtore”.

Të nisura në 1850, Lojërat Olimpike Wenlock shpejt tërhoqën mijëra spektatorë dhe garues nga Londra dhe Liverpool (megjithëse gjithmonë kishte të paktën një aktivitet “vetëm për vendasit” për të mbajtur të lumtur banorët). Lojërat mbahen edhe sot, megjithëse me një repertor më konvencional; krahas sporteve tipike të vendit dhe atletikës klasike, episodet e hershme përfshinin një garë me karroca me sy të lidhur ose një “garë e grave të vjetra” për të fituar një kile çaj. Më e popullarizuara dhe emocionuese nga të gjitha ishte Tilting at the Ring, e cila, sipas Emma-Kate Lanyon, shefe e koleksioneve në Këshillin e Shropshire, “kërkonte aftësi dhe kalorësi të madhe pasi konkurrentët gjuanin drejt një unaze me madhësinë e një qindarkë e vjetër, heshtë në dorë “, në një mision për ta hequr atë.

“Fituesi i kësaj loje bëhej gjithmonë i famshëm”, tha ajo.

Por çfarë çoi nga kjo në Lojërat Olimpike ndërkombëtare?

Përgjatë rrugëve të bollshme në shfaqjet me lule dhe bizneset familjare, shtëpitë e bëra me tulla gjeorgjiane të Wenlock “tregojnë” historinë.

Tregjet zhvillohen akoma në Much Wenlock, duke përfshirë këtu edhe shkëmbimin e Misrit ku mund të gjendet dhe fillimi i medaljes së bronzit.

Ishte këtu që Brookes themeloi Shoqërinë Olimpike të Wenlock, një nga përpjekjet e tij të shumta për të promovuar mirëqenien fizike, duke përfshirë peticionet me sukses për ta bërë arsimin fizik të detyrueshëm në shkollat në të gjithë vendin. Një pllakë muri thekson gjithashtu një përzgjedhje të përmirësimeve të qytetit që ndihmoi filantropi i zellshëm, që nga ndërtimi i hekurudhave dhe shtëpive.

Ndoshta ndalesa tjetër më me domethënie është Raven Hotel, i cili tani ka një restorant “2 AA Rosette”. Në 1890, pasi vizitoi Lojërat Olimpike Wenlock dhe dëgjoi ëndrrën e Brookes për të organizuar një ringjallje të Olimpiadës ndërkombëtare në Greqi megjithë përpjekjet e dështuara për të bindur qeverinë në Athinë ishte këtu që pedagogu dhe historiani Baron Pierre de Coubertin mbajti një fjalim që shprehu afiniteti i tij me idealet e mjekut. Francezi vazhdoi të themelonte Komitetin Olimpik Ndërkombëtar në 1894 dhe ngjarja e parë e Lojërave Olimpike Verore u mbajt në kryeqytetin Grek në Prill 1896, fatkeqësisht katër muaj pasi Brookes vdiq në moshën 86-vjeçare.

Varri i Brooks është në kishën Parish Much Wenlock, duke qëndruar pikërisht përballë vendlindjes së tij dhe është një “pikë prekëse” në një shteg që kujton historinë e Lojërave Olimpike të Wenlock, nga konkursi që dikur shihte marshime të drejtuara nga bandat që parakalonin nëpër rrugët e zbukuruara te anëtari i parë i nderit i Shoqërisë, Petros Velessarios, fitues i një gare për të cilën ai mori 281 dhrahmi dhe një kurorë ulliri.

Itinerari përfundon aty ku fillon, në Muzeun Much Wenlock dhe Qendrën e Informacionit të Vizitorëve, ku burimet përfshijnë broshura për të rritur dhe fëmijë. E përshkruar simpatikisht nga Lanyon si një “muze i vogël me histori të mëdha për të treguar”, ai përshkruan historinë olimpike të qytetit përmes veteranëve sportivë në vizitat mbretërore dhe karnavalet. Ekspozitat gjeologjike dhe arkeologjike gjithashtu paraqesin, kupa të punuara me dorë, pjesë e koleksionit të muzeut që nga roniovimi i tij në 2012.

Ky ishte sigurisht viti në të cilin Lojërat Olimpike arritën në Londër dhe panë trashëgiminë e Much Wenlock të festohej në të gjithë botën. Shitjet globale të Ëenlock, nuskës së çuditshme por të dashur me një sy të Lojërave të Londrës, arritën në nëntë milion, dhe imazhet e stafetës olimpike të qytetit 2012 të pishtarëve u panë kudo nga Kina në Meksikë. Ndërkohë, u mbajt një version i veçantë i Lojërave Olimpike Wenlock që përfshinte 2385 garues të moshës tetë deri në 80 vjeç. Ishte një moment krenar për njerëzit lokalë, të cilët, sekretari i mediave dhe mediave i Shoqatës Olimpiane të Wenlock, Mac Bardsley, thotë se ndiejnë një “përgjegjësi historike” për të nderuar atë që Brookes filloi rreth 170 vjet më parë për të mirën e komunitetit të tyre. Lojërat vjetore të korrikut të qytetit janë ende një moment i rëndësishëm në kalendar, duke përfshirë të rriturit dhe fëmijët dhe zakonisht shfaqin rreth 13 sporte. Përfshirja e arteve është një tjetër traditë e iniciuar nga Brookes, i cili gjithashtu krijoi një bibliotekë huazimi dhe klasa të ndryshme (duke përfshirë botanikë dhe muzikë) në përpjekjen e tij për të përmirësuar mendjen dhe trupin.

Megjithëse trashëgimia e Brookes mbetet relativisht e panjohur përtej qytetit, angazhimi global është rritur në mënyrë eksponenciale që nga viti 2012. Anëtarët e komitetit të Lojërave të Tokios vizituan Much Wenlock në 2014 si pjesë e përgatitjeve të tyre; ekspozitat janë mbajtur aq larg sa Norvegjia dhe Katari dhe ata që kanë kontaktuar kohët e fundit arkivistin e Shoqatës Olimpike të Wenlock Chris Cannon përfshijnë një lloj dokumentari duke nxitur një arkiv të ri dixhital që mund të arrihet në të gjithë botën.

Për ata që duan të vizitojnë Shropshire dhe të zbulojnë historinë megjithatë, qarku ka një begati përvojash shpërblyese përtej Much Wenlock. Ndërsa Andrea Fox, pronar i një agjencie thotë se duke qenë në kufirin midis Uellsit malor dhe Anglisë fushore, ka pasur një histori antike dhe të trazuar të shënuar nga fortesat e saj kodrinore prehistorike dhe kështjellat mesjetare dhe u ofron vizitorëve një përzierje unike e trashëgimisë natyrore dhe shoqërore”.

Shpesh neglizhohet padrejtësisht nga turistët në favor të pikave më të nxehta në jug ose në veri, është gjithashtu piktoresk me bukuri Natyrore. Rrugët e shëtitjes si Shropshire Way dhe Rruga Dyke e Offa përshkojnë peizazh të mrekullueshëm që i ka frymëzuar të gjithë nga “djali më i famshëm i qarkut, Charles Darëin.

Brookes mund të mos jetë në gjendje të konkurrojë me Darvinin si “djali më i famshëm” i Shropshire. Megjithatë, ndërsa i afrohemi Tokios 2020, ka të ngjarë që trashëgimia mbarëbotërore që ai frymëzoi në këtë djep olimpik “të fshehur” do të vazhdojë për dekadat e ardhshme.

Burimi: BBC. Përshtati: Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.