.png)
Shkencëtarët kanë bërë hapa të mëdhenj për t’u rikthyer shikimin atyre që nuk e kanë. Falë proteinës së një alge deti të ndjeshme ndaj dritës dhe ndihmës së syzeve speciale, pretendohet se mund të rishohin edhe dikush që është verbëruar edhe para 20 vjetësh.
Ideja erdhi nga José-Alain Sahel , profesor në departamentin e oftalmologjisë në Shkollën e Mjekësisë të Universitetit të Pittsburgh.
“Kam vite që punoj për rikthimin e shikimit te pacientët e verbër dhe fillimisht kam punuar me retinë artificiale , e cila është një protezë elektrike ” , komenton shkencëtari francez.
Në Itali, syri bionik (Argus-II) i krijuar nga kompania farmaceutike Alain-Sahel dhe u implantua nga oftamologu Stanislao Rizzo në shumë pacientë.
Si funksionon proteina?
Që në fillim të viteve 1990, shkencëtarët në Gjermani zbuluan se algat elementare përdorin një proteinë të veçantë për të zbuluar dritën dhe për të bashkëvepruar me të duke lëvizur drejt ose larg burimit të dritës.
“Këto proteina kanë dy funksione: së pari kapin dritën dhe më pas aktivizojnë një ndryshim në potencialin e membranës, domethënë gjenerojnë një përgjigje elektrike në qeliza, ” thotë ai.
Tek njerëzit, retina kap dritën dhe përgjigjet me një sinjal: në këtë mënyrë shkencëtari mendoi se ky mekanizëm mund të ishte i dobishëm për aktivizimin e një retine të verbër të shkaktuar nga një sëmundje gjenetike, të quajtur “retinitis pigmentosa”
Në këtë pikë, me terapinë gjenetike, kodi gjenetik injektohet në syrin e pacientit për të udhëzuar qelizat njerëzore se si të bëjnë proteinën brenda një virusi të modifikuar që nuk është i dëmshëm për njerëzit. Me një injeksion, virusi hyn në qelizat e retinës dhe pas disa javësh qelizat fillojnë të prodhojnë proteinën fotosensitive. Në këtë mekanizëm, përdorimi i një palë syze “ad hoc” të ndërtuara për të marrë sinjalin e dërguar nga retina është thelbësor.
“Syzet kanë një dhomë në mes që kap dritën. Çdo piksel zbulon një ndryshim në dritë dhe e shndërron atë në një sinjal. Sinjali dërgohet në një projektor që është para syve dhe i vërshon me dritë që është në gjatësinë e duhur të valës për të stimuluar proteinën. Në këtë mënyrë aktivizohet dhe bën që sinjalet e mbledhura nga retina të transmetohen në tru, kështu pacienti mund të shohë përsëri ”, shpjegon shkencëtari.
Në atë moment, pacienti duhet të “stërvitet” për të njohur imazhet, në shumë raste të reja pas një periudhe verbërie deri në 20 vjet.
Cfarë mund të shikosh?
Objekte të lehta dhe të errëta, vendkalime për këmbësorë. Ekspertët thonë se pas rreth 10 muajsh , pacientët që i nënshtrohen kësaj terapie janë në gjendje të dallojnë këto lloj gjërash.
Pyetja themelore është se ne mund të vazhdojmë të përsosim teknikën falë syzeve speciale, tashmë në gjeneratën e tretë , të cilat u mundësojnë pacientëve të trajtuar tashmë me proteina të përmirësojnë shikimin. Pacientët që mund t’i nënshtrohen këtij trajtimi janë kryesisht ata që vuajnë nga retiniti pigmentoz.
Fatkeqësisht, një situatë tjetër për ata që kanë pësuar një aksident dhe të cilëve u është prerë nervi optik ose në rastin e një stadi shumë të avancuar të glaukomës : në ato raste, sistemi i ri nuk po jepte rezultatet e dëshiruara. Megjithatë, kërkimet po zhvillojnë qasje të drejtpërdrejta për të stimuluar trurin me proteza ose optogjenetikë : këta janë kufijtë e rinj për rikthimin e shikimit tek ata që e kanë humbur atë.
Burimi: Il Giornale/ Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
