Nëse jeta përtej Tokës do të ngjasonte sadopak me atë lloj jete që ne njohim, me siguri do të gjente një mënyrë për të populluar edhe ato peizazhe tejet të ashpra që gjenden në planetin tonë. Në galerinë e përzgjedhur të fotove nga National Geographic, na shfaqen peizazhe vërtet aliene, liqene vullkanike, basene aciditike, shpella nëntokësore, të cilat duket se nuk kanë asgjë të bëjnë me biologjinë që ne njohim.
Për të mësuar se si vërtet lind jeta, si zhvillohet dhe lulëzon ajo, se sa shanse ka njerëzimi që të kolonizohet diku tjetër përtej Sistemit tonë Diellor, shkencëtarët kryejnë eksperimente në mjediset më të ashpra të Planetit dhe aty ku mendohet se nuk mbin apo nuk jeton asgjë. Kjo do të thotë të shkosh në vendet më ekstreme, në vendet më të nxehta, më të errëta, më aciditike, më të kripura dhe të shohësh se ç’ndodh aty.
Këto peizazhe të ekploruar dhe fotografuar nga National Geographic janë përdorur prej vitesh nga shkencëtarët për të provuar makinat-rover të destinuara për të ecur në Mars, apo për të testuar beshjet dhe pajisjet e tjera që do të nevojiteshin për një ambient ekstrem jashtëtokësor.
Ultësira Danakil në Etiopi është ndoshta vendi më jomikpritës në planet. Peizazhi vullkanik është plot me burime të nxehta acide, llavë gurgulluese, rërë të kripur dhe avuj toksikë. Pavarësisht kësaj, mes pellgjeve sulfurike dhe “oxhakëve” mineralë, ka mikroorganizma që jetojnë. Shkencëtarët thonë se ky është mjedisi më i afërt me Marsin. Kristalet rrëzëllitëse selentite, më të bukurat që mund të ketë parë ndonjëherë njeriu, gjenden thellë në shkretëtirën Chihuahuan në Meksikë. Rreth 310 metra nën sipërfaqen e tokës, në një nga minierat më të pasura me plumb dhe argjend në vend, Cueva de los Cristales u zbulua nga dy vëllezër, të cilët punonin për minierën Naica. Kristalet janë krijuar nga ujërat nëntokësore të sulfateve të kalciumit, që filtrohen përmes shpellave të shumta prej guri gëlqeror të Naicas për qindra e mijëra vite, që ngrohen nga rënia e nxehtësisë së magmës poshtë. Në jug të Jordanisë, në afërsi të kufirit me Arabinë Saudite, gjendet shkretëtira Wadi Rum, një peizazh aq i pazakontë sa që është quajtur “Lugina e Hënës”. Zona është e tharë, çka bën që rritja e bimëve të jetë e rrallë. Megjithatë, zonat shkretinore të Jordanisë kohëve të fundit po shndërrohen në zona bujqësore, ndërsa beduinët të cilët jetojnë në jug të Jordanisë janë përfshirë në këto projekte dhe si duket kanë një të ardhme, falë edhe përrenjve të mëdhenj të ujit nëntokësorë që shtrihen thellë në territorin e Arabisë Saudite. Salar de Uyuni në Bolivi është një nga peizazhet e rralla në Tokë ku ndjeheni sikur jeni në një pjesë krejt tjetër të Universit. Salar de Uyuni nuk është vetëm rrafshina më e madhe e kripës në botë, por ajo është njëherësh edhe pasqyrja më e madhe dhe më e saktë në botë. Për shkak të madhësisë dhe nivelit të litiumit, kur bie shi, e gjithë rrafshina shndërrohet në një pasqyrë gjigante, e cila e reflekton qiellin, me një ndryshim me një përqindje shumë të vogël. Kjo rrafshinë e vjetër prej rreth 40.000 vjetësh, në të cilën dikur ishte liqeni Minchin, zë një sipërfaqe prej 12.000 kilometrash katrorë. Nëse njerëzit do të popullonin ndonjëherë Hënën apo Marsin, lëvizja nëpër tunelet e llavës së vullkanëve të shuar, nuk do të ishte ndonjë çudi. Këto struktura gjigande kanë rrezatim të dëmshëm, stuhi pluhuri, mikrometeoritë dhe temperatura ekstreme dhe mund të jenë aq të mëdha sa të mund të mbajnë një qytet të tërë brenda. Antarktida është një vend i preferuar për shkencëtarët që investigojnë mbi jetën në oqeanet aliene. Megjithëse mbulohet nga një shtresë e trashë akulli, kontinenti ka një jetë të pasur detare, si dhe një konfiguracion të ngjashëm me atë të disa hënave të planetëve të tjerë, si Europa apo Enceladus. Për të pasur qasje sa më të mirë në këto mjedise aliene, shkencëtarët po zhvillojnë dhe testojnë nëndetëse në ujërat e Antarktidës. Liqeni Mono ndodhet në Kaliforni dhe është në një zonë gjeologjikisht vullkanike dhe aktive, pjesë e zinxhirit të Luginën Caldera. Aktiviteti vullkanik vazhdon në afërsi Liqenit: Shpërthimi më i fundit ka ndodhur 350 vjet më parë, duke rezultuar në formimin e ishullit Pahoa. Që prej 2003, shkencëtarët e kanë përdorur Arqipelagun Svalbard, në Norvegji, pranë Rrethit Arktik, si një vend për të testuar teknologji të destinuar për në Mars. Ishulli kryesor i këtij arqipelago ndodhet 1.300 kilometra nga Poli i Veriut dhe ka një depo farërash në brendësi të një mali. E ndërtuar në vitin 2008, ajo përmban 250 milionë farëra, që do të përdoren vetëm në rast nevoje ekstreme. Të vetmit me qasje në këtë vend janë studiuesit. Borup Fiord Pass, një luginë e gërryer nga akullnajat në Ishullin Ellesmere të Kanadasë, është shtëpia e një lloj akulli të vërdhemë që përngjason me sipërfaqen e hënës së Jupiterit, Europën. Peizazhi i saj është krijuar si pasojë e burimeve të kripura që kanë sjellë squfur mbi sipërfaqen e akullnajave. Shkretëtira Atakama rrethohet nga malet e Andeve në Kili dhe është vendi më i thatë në Pokë. Por në vitin 2015, pas rënies së reshjeve për disa ditë me radhë, ajo u shndërrua në një oaz lulesh shumëngjyrëshe. Kjo dukuri në këtë vend përsëritet një herë në rreth 7 vjet. Ngjyrat dhe bukuria e luleve që lulëzuan atë vit, krijuan një spektakël që nuk ishte parë në rajon, së paku prej 18 vitesh. Sipas Agjensisë Evropiane të Hapësirës, terreni i kësaj shkretëtire është shumë i ngjashëm me atë të planetit të kuq, Marsit.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.