.png)
Nga Yuval Noah Harari* – Historitë kanë qenë gjithmonë jetike për mua. Kapaciteti unik i specieve tona për t’u lidhur dhe bashkuar nga tregime të paprekshme, madje edhe përtej oqeaneve, është madhështore dhe ndoshta kjo është arsyeja pse jam kaq thellësisht i shqetësuar sot për ngritjen e një sfiduesi të mjeshtërisë sonë të tregimit, inteligjencës artificiale (AI).
Kjo është teknologjia e parë në histori që krijon histori dhe ky është demonstrimi më i madh i fuqisë.
Besimi ynë kolektiv në “histori” ka nxitur dominimin e njerëzimit mbi Tokën dhe Tani AI mund të thurë edhe magji, duke treguar se potenciali i teknologjisë, dikur i konsideruar i largët dhe teorik, tani është i menjëhershëm dhe real. Kjo është arsyeja pse unë shtova emrin në një letër muajin e kaluar, të nënshkruar nga mijëra ekspertë, duke përfshirë Elon Musk, duke bërë thirrje për monitorimin e AI dhe veçanërisht Chat GPT.
Programet e tjera mund të bëjnë të njëjtën gjë me fotografitë dhe tingujt. Gjenerata e re e AI nuk po përhap vetëm përmbajtjen që prodhojnë njerëzit. Mund të prodhojë vetë përmbajtjen. Tani përpiquni të imagjinoni se çfarë do të thotë të jetosh në një botë ku shumica e teksteve dhe melodive dhe më pas serialeve dhe imazheve televizive krijohen nga një inteligjencë jo njerëzore. Cilat mund të jenë pasojat e AI në kulturë dhe çdo fushë tjetër?
Tashmë ekzistojnë edhe shembuj. Javën e kaluar një revistë gjermane u kritikua për publikimin e asaj që dukej të ishte një intervistë ekskluzive me Michael Schumacher, kur në fakt teksti ishte krijuar nga AI duke imituar ish-pilotin e garave. AI së shpejti do të shkojë shumë më tej, duke evokuar një botë në të cilën ju hyni në internet dhe debatoni me dikë për ndonjë çështje politike. Ndoshta ju dërgojnë edhe një video të tyre duke folur. Por nuk ka asnjë person pas saj. Është e gjitha AI.
Për shkak se ne jemi të ndikuar në mënyrë unike nga njerëzit e afërt me ne, mund të duket se është një mik ose i afërm, që përpiqet t’ju bindë për meritën e një produkti ose pozicionin e tij ndaj ndryshimeve klimatike, vaksinave ose imigrimit por do ishte thjeshtë AI.
Është veçanërisht një kërcënim për demokracitë më shumë sesa për regjimet autoritare, sepse demokracitë mbështeten në bisedat publike. Demokracia në thelb është bisedë. Njerëzit që flasin me njëri-tjetrin. Nëse biseda merret nga AI, demokracia ka mbaruar.
Por çfarë efekti mund të ketë teknologjia nëse lëshohet me qëllim të keq në fushën e betejës, nga regjimet totalitare?
Regjimi nazist bazohej në teknologji si trenat, energjia elektrike dhe radiot. Ata nuk kishin mjete si inteligjenca artificiale. Një regjim i ri në shekullin 21 do të ketë mjete shumë më të fuqishme. Pra, pasojat mund të jenë shumë më katastrofike. Kjo është diçka që nuk e di nëse njerëzimi mund t’i mbijetojë.
Pasojat edhe më banale kanë potencialin të jenë revolucionare.
Një rrezik tjetër është se shumë njerëz mund ta gjejnë veten plotësisht pa punë, jo vetëm përkohësisht, por pa aftësitë bazë për tregun e ardhshëm të punës. Mund të arrijmë në një pikë ku sistemi ekonomik i sheh miliona njerëz si krejtësisht të padobishëm. Kjo ka pasoja të tmerrshme psikologjike dhe politike.
Është autonomia e AI që e bën atë kaq të ndryshëm. Megjithatë, unë jam i paaftë ti bind njerëzit ta shohin të gjithë këtë kaq thellë dhe kjo më streson.
Ne duhet të kuptojmë se AI është teknologjia e parë në histori që mund të marrë vendime vetë. Ajo mund të marrë vendime për përdorimin e vet. Ajo gjithashtu mund të marrë vendime për ju dhe mua. Ky nuk është një parashikim i së ardhmes. Kjo tashmë po ndodh.
Unë e mbaj telefonin tim të fikur, “në një sirtar”. Është “një telefon inteligjent emergjent” kur udhëtoj jashtë vendit.
Është bërë vërtet e pamundur të bësh disa gjëra pa një smartphone. Informacionet që merren janë si një ushqim.
Për pjesën më të madhe të historisë njerëzore, ne po përpiqeshim dëshpërimisht të merrnim më shumë ushqim. Dhe tani jemi në situatën e kundërt. Duhet të jemi shumë të kujdesshëm si për sasinë, por edhe për cilësinë e ushqimit që marrim.
Yuval Noah Harari* ështe historian dhe filozof izraelit
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
