Nga Gazeta Si – Një roman i pabotuar i Gabriel García Márquez do të dalë në pranverën e vitit 2024. Kështu kanë vendosur trashëgimtarët e nobelistit në 10-vjetorin e vdekjes së autorit.
Libri është “En agosto nos vetos” (“Shihemi në gusht”), një dorëshkrim 150 faqesh, për shkrimin dhe rishkrimin e pafund të të cilit shkrimtari kolumbian u zvarrit për vite me radhë dhe që u depozitua, si letrat e tjera të autorit, në Qendrën Harry Ransom të Universitetit të Teksasit. Teksti do të botohet nga botuesi i tij i zakonshëm, “Penguin Random House”, në të gjitha vendet spanjolle përveç Meksikës.
Romani përbëhet nga pesë tregime të shkurtra, tregime të mbyllura dhe autonome që formojnë një tërësi unitare me protagoniste Ana Magdalena Bach, një grua e kulturuar dhe ende e bukur, në prag të pleqërisë, e cila çdo 16 gusht udhëton për në qytetin e vogël ku nëna e saj është varrosur, në varrezat e të varfërve, për t’i treguar asaj për takimet seksuale të fshehta dhe jashtëmartesore.
Hera e parë që u bë e ditur ekzistenca e kësaj vepre ishte në vitin 1999, kur autori bëri një lexim të një prej tregimeve në Casa América në Madrid, të cilin e prezantoi si një fragment dhe pikënisje për një roman të ardhshëm të përbërë nga pesë tregime. Në atë kohë, kolumbiani ishte 72 vjeç dhe së fundmi kishte mposhtur kancerin.
Ja se si fillon historia: “Ajo u kthye në ishull më 16 gusht me tragetin e orës tre. Ajo kishte veshur një këmishë me kuadrate, xhinse, këpucë të thjeshta me taka të ulëta dhe pa çorape dhe si bagazhin e saj të vetëm, kishte një çantë plazhi. Shoferi e përshëndeti atë si një të njohur të vjetër dhe ajo u përplas nëpër qytetin e varfër, me shtëpi me tulla balte dhe çati palmash dhe rrugë me rërë të bardhë përballë një deti të djegur”. Publiku shpërtheu në duartrokitje kur përfundoi leximi. Autori kërkoi heshtje dhe iu lut atyre që ishin mërzitur të largoheshin të qetë për të mos i zgjuar ata që i kishte zënë gjumi. Pati të qeshura dhe më shumë duartrokitje.
Një version i një prej tregimeve u botua në numrin e 25 majit 2003 të EL PAÍS. Mund të lexohet në arkivin e gazetës, nën titullin “La noche del eclipse”.
Autori i dha përparësi shkrimit të “Living to Tell the Tale”, kujtimet e tij të shumëpritura, të cilat dolën në vitin 2002 dhe ishin një sukses, veçanërisht në tregun amerikan. Më vonë, në vitin 2004, erdhën “Memories of My Melancholy Whores”, vepra e tij e fundit fiction. Mirëpo “En agosto nos vetos”, që mund të ishte shfaqur edhe në atë kohë, ka mbetur në sirtar.
Kjo mund të jetë ndikuar edhe nga fakti se, që nga ai moment, kujtesa e tij u përkeqësua, përkeqësimi i së cilës vetëm sa vinte e përkeqësohej deri në vdekjen e tij, në vitin 2014, në moshën 87-vjeçare.
Megjithëse ai komentoi në një intervistë të vitit 2004 me gazetaren Rosa Mora se ndihej “mjaft i kënaqur” me mënyrën se si e kishte përballuar krizën e vuajtur nga protagonistja, redaktori i tij Cristóbal Pera zbuloi një vit pas vdekjes së tij se nuk ishte i bindur nga rezultati përfundimtar i romanit, pavarësisht se e ka punuar për një kohë të gjatë.
Gabo i rishkruante librat e tij dhjetëra herë derisa arrinte rezultatin e dëshiruar; në këtë rast, versioni përfundimtar nuk ishte arritur dhe romani u hodh përfundimisht.
Përballë kësaj situate, vendimi për ta botuar ose jo i ra djemve të tij, Rodrigo dhe Gonzalo García Barcha, të cilët e konsiderojnë këtë mundësi prej një dekade dhe, më në fund, tani kanë vendosur që ajo të shohë dritën e botimit. “En agosto nos vetos” ishte fryti i një përpjekjeje përfundimtare për të vazhduar krijimin kundër të gjitha gjasave. Duke e lexuar edhe një herë gati 10 vjet pas vdekjes së tij, zbuluam se teksti kishte shumë merita dhe shumë të këndshme dhe asgjë nuk na pengonte të shijonim aspektet më të spikatura të veprës së Gabos: aftësinë e tij për shpikje, poezinë e gjuhës, rrëfimin magjepsës, kuptimin e tij për qenien njerëzore dhe dashurinë e tij për përvojat dhe fatkeqësitë e tij, veçanërisht në dashuri, ndoshta tema kryesore e gjithë punës së tij”, shpjeguan ata në një deklaratë të lëshuar nga “Penguin Random House”.
Arkivi personal i nobelistit kolumbian u ble në vitin 2014 për 2.2 milionë dollarë nga Qendra Harry Ransom (HRC) për shkencat humane në Universitetin e Teksasit në Austin. Aty erdhi gjithçka që shkrimtari mbante në shtëpinë e tij në Meksikë, e cila kishte 20 kuti kartoni, duke përfshirë 10 versionet që ai bëri për “En agosto nos vemos”.
Në tetor 2015, arkivi u hap për studiuesit dhe që nga viti 2017 mund të konsultohet edhe në mënyrë dixhitale.
Gabriel García Márquez është autori më i lexuar i Amerikës Latine dhe autori më i përkthyer i spanjishtes në shekullin e 21-të, sipas Institutit Cervantes, duke rrëzuar autorin e Don Kishotit. Romani pritet të përkthehet në anglisht, frëngjisht, gjermanisht, arabisht dhe gjuhë të tjera. /El Pais/
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
