Nga Stuart Lau*- Babai i Jens Stoltenberg kishte disa këshilla për djalin e tij kur ai u bë Sekretar i Përgjithshëm i NATO-s një dekadë më parë: Do të jetë një koncert i mërzitshëm.
Askush nuk do t’ia dërgojë atë mesazh Mark Rutte, i cili merr detyrën nga Stoltenberg në krye të aleancës ushtarake të martën.
Rutte, kryeministri holandez për një kohë të gjatë, do të jetë në detyrë për vetëm një muaj kur të përballet me sfidat më të vështira gjeopolitike – zgjedhjet presidenciale të SHBA-së që mund të rezultojnë një moment i favorshëm për aleancën perëndimore, e cila ka qenë themeli i paqes dhe sigurisë së Evropës që nga fundi i Luftës së Ftohtë.
“Ju mund të prisni që ta shihni Rutten rregullisht në SHBA pas nëntorit,” tha një diplomat i NATO-s, të cilit iu dha anonimiteti për të folur lirshëm.
Kjo do të jetë edhe më e vërtetë nëse Donald Trump fiton votimin presidencial të 5 nëntorit. Trump ka qenë vazhdimisht kritik ndaj NATO-s, duke paralajmëruar anëtarët e aleancës që të kontribuojnë më shumë “sepse nëse nuk është për Shtetet e Bashkuara, NATO fjalë për fjalë as nuk ekziston”. Trump ka thënë gjithashtu se dëshiron t’i japë fund luftës së Rusisë kundër Ukrainës përmes negociatave dhe jo duke ndihmuar Kievin të luftojë. Rutte dikur u quajt “pëshpëritësi i Trump” – por kjo ndodhi kur Evropa nuk po merrej me një luftë në shkallë të gjerë në tokën e saj.
Edhe nëse Kamala Harris, më simpatike ndaj Ukrainës fiton Shtëpinë e Bardhë, Rutte do ta ketë ende të vështirë të arrijë një ekuilibër midis 32 aleatëve të NATO-s. Shumë prej tyre i kanë bërë presion Uashingtonit (dhe Berlinit) për të hequr kufizimet në aftësinë e Kievit për të përdorur armë të avancuara perëndimore për të goditur drejtpërdrejt objektivat ushtarake në Rusi, një lëvizje që administrata Biden e sheh si përshkallëzuese.
Uashingtoni gjithashtu do të vëzhgojë nëse vendet e NATO-s do të rrisin shpenzimet e mbrojtjes. Tetë nga vendet e saj anëtare evropiane nuk po përmbushin objektivin – të përcaktuar një dekadë më parë – për të shpenzuar 2 për qind të PBB-së për mbrojtjen.
Nën Rutten, qeveritë holandeze vazhdimisht nuk arritën këtë objektiv të shpenzimeve. Vendi është vendosur të respektojë angazhimin vetëm këtë vit.
“Do të jetë thelbësore për SG Rutte që të shtyjë fort rritjen e shpejtë dhe urgjente të shpenzimeve evropiane të mbrojtjes. Kjo do të jetë veçanërisht e rëndësishme që ai të demonstrojë qartë, duke pasur parasysh rekordin e dobët të Holandës për shpenzimet e mbrojtjes gjatë dekadës së fundit, “tha Elbridge Colby, një zyrtar i lartë i mbrojtjes në ish-administratën Trump 2017-2021.
“Trajektorja për një aleancë transatlantike të qëndrueshme dhe të zbatueshme është shumë e qartë: Evropa duhet të marrë drejtimin në mbrojtjen e saj”, tha Colby. “Shtetet e Bashkuara nuk mund të bëjnë gjithçka dhe duhet të përqendrohen në Azi herët a vonë, idealisht sa më shpejt.”
Por ai do të marrë përsipër një NATO që tani po merr një pjesë të asaj që dikur ishte një nismë e udhëhequr nga SHBA për të mbikëqyrur transferimin e armëve perëndimore në Kiev. Mekanizmi ishte një nga projektet kryesore të paraardhësit të tij Stoltenberg në muajt e fundit të punës.
“Unë vazhdoj të besoj se nëse do ta kishim armatosur më shumë Ukrainën, pas 2014 aneksimit të Krimesë ne mund të kishim penguar Rusinë të pushtonte. Të paktën do të kishim rritur pragun për një pushtim në shkallë të plotë”, tha Stoltenberg në një intervistë me POLITICO të hënën.
Mandati i Rutte nuk do të jetë vetëm për SHBA-në. Vendet baltike do të gjykojnë gjithashtu performancën e tij, duke vënë në pikëpyetje rekordin e tij të mëparshëm të shpenzimeve të mbrojtjes dhe mungesën e angazhimit me rajonin. Rumania, ndërkohë, nuk donte që Rutte të merrte postin e lartë të NATO-s në radhë të parë, duke nxitur në vend të kësaj presidentin e saj, Klaus Iohannis.
“Në shumë raste Rutte është shfaqur si një burrë shteti evropian me përvojë dhe ka ndihmuar shumë për të siguruar mbështetje të qëndrueshme për Ukrainën. Kështu, ne gjithashtu presim që ai të marrë parasysh dhe të përcaktojë prioritetet ose vëmendjen e tij ndaj sfidave të sigurisë të shteteve të vijës së parë”, tha për POLITICO Ministri i Jashtëm lituanez Gabrielius Landsbergis.
Që nga largimi nga posti i kryeministrit holandez, Rutte ka shmangur kryesisht vëmendjen, duke lënë samitin e NATO-s në korrik në Uashington, sepse ai nuk ishte ende në rolin e tij të ri. Megjithatë, ai organizoi një festë verore në plazh në Holandë për ndihmësit e tij më të afërt dhe ish-stafin e zyrës.
Rutte pritet të përfshijë deri në pesë zyrtarë holandezë në ekipin e tij të lartë në NATO, në përputhje me traditën administrative. Holandezi – i cili njihet për biçikletat rreth Hagës – do të duhet gjithashtu të përshtatet me marrëveshjet më pushtuese të sigurisë në Bruksel, duke përfshirë marrjen e një rezidence të mbyllur në buzë të parkut Bois de la Cambre.
Burimi: Politico/Përshtati Gazeta Si
*Shënim: Stuart Lau mbulon marrëdhëniet ndërkombëtare për POLITICO dhe është burimi kryesor i lajmeve të Brukselit
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
