Fitorja është niveluese e shkëlqyeshme. Në triumf, shumica prej nesh i përmbahet skenarit ndërsa shijon suksesin e ëmbël. Buzëqeshim. Ia dalim, me humor, që njerëzit të na falënderojnë. Mund të qajmë. Humbja vjen me një repertor më të madh përgjigjesh.
Mirësia në momente të tilla nuk ka pse të jetë e papajtueshme me interesin vetjak. Gjatë fushatës së tij për Shtëpinë e Bardhë, John McCain u sulmua nga e majta si një mashtrues, që tradhtoi i gruan e tij. Kur, gjatë fjalimit të tij të dorëzimit të detyrës, dënoi mbështetësit e tij që kishin fërshëllyer emrin e Barak Obamës, ai krijoi ngjarjen që e lejoi t’i kalonte vitet e fundit si një simbol i civilizimit dhe konsensusit.
Diçka e ngjashme ndodhi me George Bush-in e vjetër, i cili nuk qe figurë e unitetit kombëtar derisa njerëzit që kurrë nuk e votuan filluan të kopjojnë dhe ndajnë letrën që ai la për pasardhësin e tij. “I dashur Bill” shkroi ai, me një dorë miqësore e bujare. “Suksesi juaj tani është sukses i vendit tonë. Unë po rrënjosem fort për ju. ” A mundet që Joe Biden të marrë një shënim të tillë në janar? Edhe mungesa e saj do të ishte elokuente. Kjo është bukuria e qartë e humbjes.
Kurthi i mumjes së Kleopatrës, viti 30 Para Krishtit
Për një monark klient nën Perandorinë Romake, disfata pas rebelimit u pasua nga një turne ndëshkues turpërimi – transporti në kryeqytetin perandorak, një procesion nëpër rrugë dhe dorëzimi për ekzekutim në Tullianum, në kullën e burgut publik të Romës, para se të niste festa në tempullin e Jupiterit.
Siç e tregon Shekspiri, Kleopatra kishte frikë nga pjesëmarrja në një tjetër spektakël poshtërimi. Ajo kishte frikë se historia e saj ishte kthyer në teatër. Më e tmerrshmja, ajo priste ta detyronin të merrte pjesë në natën e hapjes.
Është një argument për vetëvrasje dhe është mënyra e saj për të ndalur spektaklin. Marrja e nepërkës nga shporta, ushqyerja, duke e inkurajuar të kafshojë, e bën humbjen e saj më të pasur se fitorja e perandorit. Cezar Oktaviani ruan çmimin, titujt. Por vdekja e saj e kthen atë në një lloj Fortinbrasi, djaloshi që vjen në fund për të njoftuar se shfaqja ka mbaruar.
Mëngjesi i fundit Napoleon Bonapartit , 1815
Në mëngjes para Betejës së Vaterlosë Napoleoni ishte i zëshëm me murmuritjet e tij. “Unë ju them se Uellington është një gjeneral i keq”, tha ai. “Kjo çështje nuk ka më shumë rëndësi sesa vakti i mëngjesit”. Ndërsa shakaja vazhdonte, nuk mund të bëhej omëletë pa vrarë 4 mijë e 700 burra dhe 7 mijë kuaj.
Disa ditë më vonë, Napoleoni ishte në Paris duke hartuar një letër, pa kurrfarë ndjese, për Princin Regjent. “Një viktimë e fraksioneve që shpërqendrojnë vendin tim”, shkroi ai, “ E kam përfunduar karrierën time politike”.
Napoleoni planifikoi të zhdukej në Amerikë dhe tashmë kishte zgjedhur lirinë, armët e gjuetisë dhe një pseudonim: kolonel Muiron. A mundej Xhorxhi, pyeste veten, të ishte i gatshëm ta lehtësonte në një pension të respektueshëm? Nuk mundej. Në vend të kësaj, Napoleoni ishte i detyruar të pranonte një ftesë të mirë për të vdekur në internim, në një shkëmb 1200 milje larg brigjeve perëndimore të Afrikës.
Fituesi i Vaterlosë tregoi më shumë mençuri të heshtur: “Jam i mjerë edhe në momentin e fitores”, shkroi Duka i Uellingtonit, “dhe unë gjithmonë them se pranë një beteje të humbur mjerimi më i madh është një betejë e fituar”.
Margaret Thetçer në fund u thye, 1990
Në “Zonja e Hekurt” Meryl Streep e interpretoi daljen e Margaret Thatcher në Downing Street, si një opera e madhe. Një buzëqeshje e trishtuar, një dorë në parmak, një tundje e qetë koke në shenjë pohimi, që iu dha korit të punonjësve të përlotur të zyrës.
Në kolonën zanore Maria Callas na jep një arie të fortë italiane. (Jo “Aida” siç zgjodhi Thetçer në “Disqet e Ishullit të Shkretëtirës”, por “Norma” e Bellinit, një tragjedi me priftëresha foshnjë vrasëse.) Pastaj kamera e Phyllida Lloyd gjen këpucët oborrtare të yllit të saj në ecje, në dyshemenë me kuti e trëndafila të shpërndarë. Petale të hedhura për të na bërë të mendojmë për gjak të derdhur politik.
Figura e mbërthyer nga kamerat e lajmeve, sidoqoftë, mbetet e pa përfaqësuar. Një 60 e ca vjeçare e rraskapitur me zë të ngjirur dhe një çantë dore, në bërryl. Përdorimi i saj i palëkundur i vetës së parë shumës, ndoshta i llojit mbretëror. Buzëqeshja e saj, pothuajse po aq e mundimshme sa ajo ndaj mësuesit të shkollës i cili e pyeti atë, në televizion live, për fundosjen e Belgranos.
Një gdhendje nga afër e Radovan Karaxhiç, 2008
Për një kryetar të rrëzuar shteti, me pak gjë për të pritur veç një gjyqi për krime lufte, mundësitë mund të kufizohen: plumbi, pilula me cianid, kapitullimi ose fshehja në një vrimë derisa t’i ngrenë dërrasat e dyshemesë. Skemat e hollësishme që përfshijnë kirurgji plastike dhe Argjentinën, rrallëherë përparojnë përtej trillimeve.
Fati i Radovan Karaxhiçit- poet i botuar, psikiatër i trajnuar, administrator kryesor i gjenocidit boshnjak – demonstron se si luhen plane të tilla në jetën reale. Me zell. Me farsë.
Përkundër përpjekjeve të qeverisë amerikane- me skemat e dështuara për ta kapur si ajo me një skuadër Delta Force dhe një kostum gorille-, ai i shmangej drejtësisë për 13 vjet, derisa dikush vuri re diçka të njohur tek Dragan Dabiç, një shërues i rrymës “New Age” në Beograd, me mjekër babagjyshi dhe balluke të lidhur me fjongo të zezë.
Në faqen e tij të internetit Karaxhiç shiti hajmali që pretendonin të “mbronin nga rrezet e dëmshme” duke shkaktuar “një turbulencë të energjisë së chakra-ve”. Çfarëdo fuqie që ato kishin, nuk arritën të nxirrnin keqardhje nga shitësi i tyre, ose falje nga gjykatësi në Hagë.
/ Revista 1843, The Economist./ Përktheu: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
