.png)
Erenik Beqiri është një kineast i ri, i gjendur në Kanë, jo thjesht e vetëm për të shkelur tapetin e kuq, për t’u dukur, qoftë edhe rrejshëm, si yjet e kinematografisë botërore pak ditë më parë, në ceremoninë e çeljes së edicionit të 72-të të Festivalit Ndërkombëtar të Filmit. As për arsyet e blogereve të Instagramit, të cilat pakkush për të mos thënë askush, i kupton. Ndryshe nga lajmet që mbushën portalet online pak ditë më parë mbi një kinse prezantim në Kanë të një filmi shqiptar, si “Dy gisht mjaltë”, e vërteta e të cilit qëndronte pas një ekranizimi me pagesë jashtë fokusit kryesor të evenimentit, filmi “Furgoni” i regjisorit të ri, është konkurrent zyrtar i Festivalit të Kanës, në kategorinë e Metrazhit të Shkurtër, i përzgjedhur mes 11 më të mirëve.
Por ndërsa të gjithë merreshin me “pengimin” e Ermal Mamaqit në shkallë apo fustanet e Armina Mevlanit e të Aurela Hoxhës, mediat thuajse e shpërfillën regjisorin Beqiri dhe kastën shqiptaro-franceze të filmit si Arben Bajraktaraj, Phénix Brossard, Lulzim Zeqja e Afrim Muçaj. Janë më pak se gishtat e një dore herët e përfaqësimit të Shqipërisë në Festivalin e Kanës. Ashtu si ka bërë të ditur pak më herët ish-drejtori i Qendrës Kombëtare të Kinematografisë, Ilir Butka, tre filma kanë qenë pjesëmarrës në këtë festival. I pari ishte “The Great Earrior Skanderbeg”, (Skënderbeu) në vitin 1952; bashkëprodhim i Shqipërisë dhe Bashkimit Sovjetik, me regji të Sergei Yutkevich, kandidat për “Grand Prize”, por në fund u shpall fitues “International Prize” dhe “Special Mention” për regjinë, në Festivalin e Filmit në Kanë.
Në vitin 2001 ishte radha e filmit “Slogans” (Parullat), me regji të Gjergj Xhuvanit, bashkëprodhim i Shqipërisë dhe Francës, i cili mori pjesë në seksionin "Quinzaine des Réalisateurs” ku edhe fitoi “Prix de la Jeunesse du film étranger”. Por Erenik Beqiri është i pari regjisor shqiptar, i cili konkurron për “Palmën e Artë”. “Erenik Beqiri mbërriti në Festivalin e Kanës dhe bashkë me të besoj se shkuan aty edhe ëndrrat dhe pritshmëritë e çdo kineasti shqiptar”, do të shprehej Butka, ndërsa filmi “Furgoni” i Beqirit, u përzgjodh mes 4240 filmave. Të tjerë konkurrues në këtë kategori ishin nga Argjentina, Franca, Finlanda, Greqia, Izraeli, Ukraina, Suedia dhe ShBA, me filma fiction, dokumentar dhe animacion.
Filmi rrëfen historinë e një djali në të njëzetat, me synimin të emigrojë jashtë vendit. Për të siguruar paratë që i duhen për t’u larguar, pranon të bëhet pjesë e disa ndeshjeve, brenda një furgoni. Rregullat e lojës janë të thjeshta: dyert mbyllen dhe furgoni ndjek një trajektore rutinë, për t’u kthyer në pikënisje. Dyert hapen dhe nga aty mund të dalë vetëm një fitues.
Aktori Arben Bajraktaraj, i cili interpreton rolin e babait, në filmin “Furgoni”, do ta pranonte ftesën e regjisorit për të dytën herë, ndërsa gjatë xhirimeve të filmit, në Tiranë do ta cilësonte Beqirin si një nga talentet e rinj të kinemasë shqiptare. Bashkëpunimi mes të dyve nisi gjatë filmit “Bon Appetit”, me regji të Erenik Beqirit.
Ai është regjisor i katër filmave me metrazh të shkurtër , si “Paratë” më 2010-n , “Alphonso”, më 2014-n, “Bon Appetit”, dy vjet më parë dhe “Tha Van” (Furgoni), prodhim i këtij viti. Beqiri gjithashtu ka qenë edhe skenarist i tre filmave të fundit, ndërsa ka shkruar edhe skenarë të filmave të shkurtër si “Dy miqtë” , “Ushtarët 4” dhe “Reverse”.
Si një talent, por edhe frymë moderne në kinemanë shqiptare, Beqirin do ta vlerësonte edhe regjisori Robert Budina, i cili vetë ishte pjesë e konkurrimit të disa festivaleve ndërkombëtarë, me filmin “Streha mes Reve”, ku interpreton aktori shqiptar Arben Bajraktaraj, me famë në kinemanë europiane.
“Kur ëndrrën nuk e ndalin dot as pengesat, as “profesionistët” dhe as gara e fortë nuk të ngelet gjë tjetër veçse ta pranosh fatin e fitimtarit! Arritja më e madhe për çdo kineast në botë, të jetë pjesë e garës zyrtare në Cannes! Suksese Erenik Beqiri! Jam i bindur që nuk do të ndalesh këtu!”, uronte Budina kolegun e ri. Filmi “The Van” është në konkurrim, për Palmën e Artë, që këtë vit do t’u akordohet fituesve të kategorisë së filmave të shkurtër nga presidenti i jurisë, Claire Danis, në ceremoninë përmbyllëse, të shtunën e 25 majit.
Ky edicion i 72-të i Festivalit të Filmit në Kanë, u zhvillua nga 14 deri më 25 maj, ndërsa presidenti i jurisë ishte kineasti Alejandro González Iñárritu. Festivali nderoi kineasten franceze Agnès Varda, e cila u nda nga jeta këtë vit, duke e shfaqur atë në afishen zyrtare të festivalit, e shkrepur gjatë xhirimeve të filmit të saj debutues “La Pointe Courte” (1955), e cila më vonë u ekranizua në Festivalin e Filmit në Kanë.
Phénix Brossard dhe Afrim Muçaj.
Phénix Brossard dhe Afrim Muçaj.
Festivali e ka origjinën në vitin 1932, kur Jean Zay, ministri frëng i Arsimit Kombëtar, me propozim të historianit Philippe Erlanger dhe me mbështetjen e britanikëve dhe amerikanëve, themeloi një festival ndërkombëtar kinematografie. Lindja e tij i atribuohet pjesërisht edhe dëshirës së francezëve për të garuar me Festivalin e Filmit të Venecias, që atëkohë po trondiste botën demokratike nga ndikimi fashist. I pari edicion u planifikua për vitin 1939 dhe si vendndodhje u zgjodh Kana, por financimi dhe organizimi ishin shumë të ngadaltë dhe më në fund, nisja e Luftës së Dytë Botërore, i dha fund atij plani.
Më 20 shtator të 1946-s, 21 shtete paraqitën filmat në të parin festival ndërkombëtar të filmit në Kanë, që u organizua në ish-Kazinonë e Kanës. Më 1947-n, mes problemeve të rënda të efikasitetit, festivali u mbajt si “Festival du film de Cannes”, ku u paraqitën filma nga 16 shtete. Edicionet e ’48 dhe ’50 nuk u zhvilluan për shkak të problemeve me buxhetin, ndërsa më 1949-n, Palais des Festivals u rindërtua për rastin në shëtitoren buzë detit të “La Croisette”, ku ccatia u përurua pa përfunduar mirë dhe u shkatërrua gjatë një stuhie. Më 1951-shin, festivali u shty në pranverë për të shmangur një konkurrencë të drejtpërdrejtë me Festivalin e Venecias, që mbahej në vjeshtë.
Një nga filmat më të kuotuar për 2019-n në Festivalin e Kanës është “Once Upon a Time in Hollywood” e regjisorit Quentin Tarantino; një komedi-dramë e zezë ku interpretojnë yje Leonardo DiCaprio dhe Brad Pitt.Të tjerë filma të vlerësuar janë cilësuar “ Portrait of a Lady on Fire” , “Little Joe” , “Sorry We Missed You”, “The Swallows of Kabul” apo “Diego Maradona”.
“Besoj që pas këtij festivali, filmi do udhëtojë edhe nëpër festivale të tjera në botë”, është shprehur besimplotë regjisori i ri shqiptar, i cili edhe nëse paraditen e së shtunës nuk do të ngrejë statujën e Palmës së Artë, e çoi vërtet Shqipërinë në Kanë, mes parakaluesve po aq të vërtetë të kinemasë botërore. Më në fund furgoni ndalet, dyert hapen dhe djali del jashtë, i gjallë. Edhe pak ndeshje dhe do të mundet t’i bëjë paratë për ti ikur Shqipërisë, me shpresën se do të marrë edhe të atin me vete...
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
