Përpara se të zgjidhet enigma se ku do të strehohen afganët që do të mbahen në Shqipëri në formë tranzitore, derisa ata të largohen drejt SHBA-ve, pyetja që shqetëson ekspertët e instucioneve, është se me çfarë statusi do të vijnë ata në vendin tonë.
Gjatë një bisede jo zyrtare me burime të Gazetasi.al, pranë Qendrës Kombëtare të Azilkërkuesve, bëhet me dije se fillimisht duhet të sqarohet, nëse afganët që po ikin për shkak të rrezikut nga talebanët, do të jenë azilkërkues në Shqipëri dhe nën këtë etiketim, ata do t’i nënshtrohen procedurave të azilkërkimit, apo do të kenë statusin e refugjatit, që ka një procedurë tjetër.
Të dhënat e kësaj qendre shtetërore, nën varësi të Ministrisë së Brendshme, të vendosura në dispozicion Gazetasi.al, tregojnë se tre vitet e fundit, 6% e kësaj kategorie, kryesisht familje, janë me vend origjine nga Afganistani, kurse 53% e azilkërkuesve, janë nga Iraku dhe 31% e familjeve janë nga Siria.
Por dilemës se me çfarë statusi do jenë afganët që po vijnë, përderisa ata janë thjesht tranzit në vendin tonë, i jep fund paketa ligjore të votuar në Parlament shkurtin e vitit 2021, në të cilën përfshihet kategoria që ka nevojë për mbrojtje të përkohshme.
“Me shumë mundësi, – interpretoi një burim i Gazetasi.al, pritet që ata të qëndrojnë me statusin e përkohshëm, që bazohet mbi një marrëveshje midis Shqipërisë dhe në këtë rast, si palë tjetër, duhet të jetë NATO. Por se çfarë përmban kjo marrëveshje, e mira do ishte të bëhej publike”, – mbyll citimin zyrtari i Ministrisë së Brendshme për Gazetasi.al.
Opsioni i dytë, është azilkërkimi që e ka procedurën e qartë dhe që shikohet si një formë e mbrojtjes ndërkombëtare, që Shqipëria ua jep refugjatëve dhe personave si mbrojtje plotësuese.
Por në pikën 3 të këtij ligji, komentohet si risi, veç kategorisë anëtarë familjeje, fëmijë dhe fëmijë të pashoqëruar, edhe “fluksi masiv”, që ligji e konsideron si hyrje në territorin e vendit tonë të një mase të madhe të personave të shpërngulur, të cilët vijnë nga një shtet apo zonë gjeografike të caktuar, qoftë edhe nëse ardhja e tyre ka qenë spontane apo e ndihmuar nga një program evakuimi.
Ky ligj me numër 10, ekziston i miratuar 7 muaj përpara se në Shqipëri të kthehej në kryefjalë çështja e afganëve, të cilët do të strehohen edhe në vendin tonë dhe siç sanksionohet në fund të tij, 6 muaj nga hyrja në fuqi e tij, pra në muajin korrik, Këshilli i Ministrave ka nisur nga nxjerrja e akteve nënligjore për zbatimin e tij.
Ligji i miratuar me propozim të Këshillit të Ministrave, përfshin dhe plotësohet me elementë të rinj që lidhen me krizat e refugjatëve, që nga dhënia e këtij statusi për dhënien e statusit të refugjatit dhe mbrojtjen plotësuese dhe të përkohshme, si dhe të drejtat dhe detyrimet e refugjatëve dhe kërkuesve për mbrojtje ndrkombëtare dhe të përkohshme, deri tek evakuimi.
Pikërisht mbrojtja e përkohshme është shtegu mbi të cilin do të ndiqen procedurat për qëndrimin tranzitor të dhjetra afganëve, të cilët vlerësohen si aleatët e amerikanëve në Afganistan dhe që konsiderohen njëherazi si përkthyes dhe elita e rrezikuar nga talebanët.
Mbrojtja plotësuese
Teksa statusi i refugjatit është pjesa tjetër e garancive për mbrojtjen ndëkombëtare, bazuar në Konventën e Gjenevës së datës 28 korrik 1951, e ndryshuar, statusi i ri që konsisderohet risi në ligj, është mbrojtja plotësuese.
Teksa si aktorë të persekutimit ose cenimit të rëndë veç formës klasike që është shteti, shtohen edhe aktorët jo shtetërorë, që mund të jenë palët ose organizatat ose pjesë të konsiderueshme të terrotirit të shtetit.
Edhe kjo pikë është risi në ligj dhe që në këtë rast për Afganistanin teksa edhe presidenti është larguar dhe polcia dhe ushtria kanë braktisur detyrën, Afganistani është nën dorën e talebanëve.
Ata që mbrohen përkohësisht sipas ligjit, u jep kësaj kategorie garanci që përfshijnë jo vetëm strehimin dhe qëndrimin, por edhe kushtet themelore, që nga kujdesi shëndetësor, deri tek shkollimi
Por ku do qëndrojnë afganët në Shqipëri?
Ndonëse në vendin tonë ekzistojnë dy ndërtesa, njëra në Kareç dhe tjetra në Babrru, mundësitë që afganët të strehohen në këto dy objekte janë afër zeros.
Në qendrën e mbyllur të Kareçit, funksionale prej vitit 2009 dhe nën varësi të Drejtorisë së Migracionit, mbahen shtetasit e huaj që konstatohen me qëndrim të parregullt në Shqipëri.
Kjo godinë ka aftësi akomoduese për 100 persona dhe gjithsej 25 dhoma me mundësinë e mbajtjes së katër personave secila.
Qendra e hapur e Babrrusë, e njohur ndryshe si qendra pritëse për azilkërkuesit, ka pritur dhe akomoduar 6700 azilkërkues vetëm për vitin 2019, që konsiderohet si viti kulmimant i largimeve të sirianëve për shkak të luftës në vendlindjen e tyre.
Por kjo qendër, ku u mbajtën provizorisht në kohën e qeverisjes së Berishës të ardhurit nga burgu i Guantanamos, vlerësohet se është e tej mbushur dhe e mbipopulluar.
Versioni 2
Një mundësi, tha një pjesëtar i ministrisë së Brendshme, është akomodimi i afganëve në dy kavalishencat e Ministisë së Mbrojtjes dhe të Brendshme, me kapacitet mbajtës deri në 200 dhoma me nga katër persona dhe me aftësi gatimi dhe përballim situatash edhe në ngjarje të mëparshme.
Mundësia tjetër, konsiderohet marrja me qira e godinave dhe pallateve, por kjo hopotezë shikohet me një kosto financiare të lartë, për sa kohë parashikohet që afganët të qëndrojnë në Shqipëri për pesë vite.
Nga informacionet e fundit, raportohet se refugjatët mund të strehohen në godinat e Qytetit Studenti në Tiranë dhe hotelet e Durrësit dhe se Shqipëria parashikoht të presë rreth 2000 afganë. Të parët, rreth 250 pritet të vijnë nga ora në orë.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
