Libraritë historike, “Shakespeare and Company” shuan 100 qirinj

“Shakespeare and Company”, një librari dhe sallë leximi, sot ka derën e hyrjes në një pikë ku trotuari i ‘Rue de la Bûcherie’ ka një “depresion” të lehtë, ndërsa vrapon përgjatë ‘Rive Gauche’.
Ndërtesa daton në shekullin e 16-të dhe dikur ishte një manastir ‘La Maison du Mustier’. Biblioteka është kryesisht në katin e parë dhe shtrihet mbi një pjesë të katit të parë. Në atë ndërtesë, deri më 14 dhjetor 2011, jetoi Xhorxh Whitman, i cili në vitin 1951 përuroi bibliotekën duke e quajtur atë, në fillim ‘Le Mistral’, dhe më pas riemërimin e saj siç është aktualisht në prill 1964, për nder të ditëlindjes së 400-të të Shekspirit dhe në kujtim të librarisë homonimike në ‘Rue de l'Odeon’.

Kjo u përurua më 19 nëntor 1919 nga Sylvia Beach, një amerikane që kishte dashur një librari franceze në New York dhe përfundoi të hapte një librari angleze në Paris, duke e dekoruar atë me vizatimet e Blake dhe portrete të autorëve anglishtfolës, nga Whitman, Poe, Wilde, por mbi të gjitha me librat e Chauser, TS Eliot dhe shumë autorëve të tjerë të vlefshëm.
Sylvia Beach gjithashtu kishte meritën që të merrte botimin e Uliksit në vitin 1920. Kështu, pak nga pak libraria ishte bërë diçka më shumë se një dyqan: një tubim kulturor që priti Hemingway, Geltrude Stein, Francis Scott Fitzgerald, Ezra Pound, T. S. Eliot, vetë Joyce dhe shumë të tjerë.
Në vendin që sot mban emrin “Shakespeare and Company”, përballë hyrjes, faqja e Notre Dame ngrihet e lartë, me gëzim të rëndë, e plagosur nga zjarri. Është kilometri zero: nga Notre Dame fillojnë në mënyrë të zakonshme rrugët e Francës.

Nëse hapni derën e “Shakespeare and Company”, sot ju hyni në një botë me aromë të lashtë, aq të lashtë sa të mund të bëhet ultra-moderne dhe e domosdoshme, sepse vetë simboli i saj ju lejon të kundërshtoni manipulimet, arrogancën, shpifjen, abuzimin.
Në atë derë ka një thesar librash, është një derë e një universi të populluar nga fjalët që dikush ka menduar t’i vendosë në letër; fjalë të shkallëve të ndryshme të lumturisë, fjalë të egra, fjalë të lehta, fjalë konstruktive; sidoqoftë fjalë që stimulojnë reflektimin, kur ato nuk synohen vetëm të gjallërojnë konsumin bosh.
Atmosfera e atyre dhomave është trashëgimia e dëshiruar nga Sylvia Beach për bibliotekën e saj. Shija dhe ngjyra janë në përputhje me imagjinatën e Anglisë së vjetër, të rikrijuar në brigjet e Seine nga një amerikan nga East Orange, New Jersey, ku lindi George Whitman më 12 dhjetor 1913.

“Unë e krijova këtë librari”, tha ai, “si një njeri që shkruan një roman, duke ndërtuar çdo dhomë si një libër, dhe unë si njerëzit që hapin derën ndërsa hapin një libër, një libër që çon në botën magjike të imagjinatës së tyre”.
Dhe pastaj shtoi se në qëllimin e tij fillestar duhej të kishte një lloj “utopie sociale të maskuar si bibliotekë”. Pra, ka qenë dikush që ka ndihmuar vullnetarisht në menaxhim dhe mund t’i merrte librat për t'i lexuar, duke mos qenë në gjendje t'i blinte ato - një librari, por edhe pjesërisht një bibliotekë, pra, gjithsesi një bibliotekë ku publiku blen, pasi është e natyrshme sepse dyqani mbijeton.
Shumë shpejt u bë një strehë letrare për mërgimtarët.
Atëherë mbase ata ngjitën shkallët e ngushta, në dhomat e leximit, duke kaluar pranë stacionit të makinës, ndonjëherë duke ndaluar të pranonin ftesën për të lënë fragmentin (ose, më mirë, qëllimin) e një autobiografie, dhe pastaj linin pak fjali të shkruara në çarçafë të varur në mur ose të vendosura në divan. Ky - divan - është pothuajse një shtrat i vogël, ku shkrimtarët e varfër ndonjëherë gjenin strehë kur dyqani mbyllej. Dhe ishte gjendja shpirtërore e momentit të George Whitman për të vendosur për mikpritjen.
Lawrence Ferlinghetti, poet, Henry Miller, Anaïs Nin, Julio Cortázar, në vitet e para, Jonathan Safran Foer dhe Dave Eggers, së fundmi, popullojnë listën e atyre që ranë në këmbë në atë bibliotekë. Dy të fundit u panë edhe nga macja e madhe e bardhë që ende jeton e qetë në katin e parë, që me sa duket preferon dhomën më të madhe të leximit.
Një librari është një vend ku rezultati i përpjekjes është shitur në ide. Libri ka përgjegjësi, madje edhe një rol edukativ, kur rekomandon një libër, veçanërisht për ata që nuk janë mësuar të lexojnë shpesh, ose nuk janë të prirë sa duhet për të “nuhatur” raftet.

Dhe ky rol mund të jetë negativ nëse shitësi i librave tregon shkrime epemerale, nga frika e frikësimit të klientit dhe me ngut dëshiron të plotësojë dëshirën e tij sipërfaqësore.
Përkundrazi, ai rol është pozitiv, me të vërtetë, konstruktiv, kur stimulon klientin drejt letërsisë që aspiron të luftojë me kohën. Kjo ndjenjë e përgjegjësisë duket mjaft e dukshme kur njeriu shikon librat në rafte ose në disa nga tavolinat e “Shakespeare and Company”, dhe ka një përvojë që lejon të kuptosh kujdesin me të cilin janë zgjedhur.
Atëherë mund të mendoni se, në masat e duhura, një librari mund të tregojë rrugë, ose madje indirekt të sugjerojë hapjen e dyerve dhe dritareve në mendjen e dikujt, duke lënë të hyjë ajrin e pastër të mëngjesit të hershëm. /Il sole 24 ore/

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.