Kushdo që viziton shtëpinë-muze të Ana Frankut në Amsterdam, ku ajo mbeti i fshehur me disa familjarë dhe njerëz të tjerë për dy vjet përpara se të zbulohej nga nazistët, prek frikën, klaustrofobinë, vetminë, me të cilën vajza duhej të jetonte.
Një libër i ri i publikuar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës premton t’i shtojë historisë së saj një pjesë të bujshme: akuzën se ishte një hebre që e tradhtoi: “Kush e tradhtoi Anne Frank”, nga Rosemary Sullivan, botuar në Itali nga Harper Collins, pretendon se përdor teknologji të fundit dhe hetime të sofistikuara për të zbuluar “një nga misteret e mëdha të Luftës së Dytë Botërore”, duke pikasur Arnold Van der Bergh, një noter holandez me origjinë hebreje, autorin e një informacioni të supozuar për vendin ku strehohej Anna Frank. Por ekspertët dhe familjarët e denoncojnë nismën, duke e dënuar librin si një përpjekje “qesharake” për të “kaluar akuzat si provë” dhe në fakt si mjet i antisemitizmit.
“Ky vëllim nuk përmban asnjë provë, ai krijon më shumë konfuzion se sa të ndihmon për të zbuluar të vërtetën dhe është plot gabime”, thotë John Goldsmith, president i Fondacionit “Anne Frank”, krijuar nga babai i Anës pas konfliktit, për gazetën zvicerane “Blick am Sontag”. “Përhapja e një teze që bëhet fakt në sytë e publikut”, shton ai, “kufijtë në teorinë e konspiracionit”, janë shprehje me të cilën identifikohen përpjekjet për të shpifur mbi hebrenjtë në këtë kontekst: “Përcjell idenë se një hebre ka tradhtuar një hebre. Vetëm kjo mbetet dhe është shqetësuese”.
Argumenti i paraqitur nga autorja, Rosemary Sullivan, bazohet në një letër anonime të marrë pas luftës nga Otto Frank, babai i Anës dhe i vetmi i mbijetuar i familjes në kampet e përqendrimit. Origjinali ka humbur, por është kopjuar nga Frank: ai përmbante akuzën se noteri Van der Bergh, në atë kohë anëtar i Këshillit Hebre të qytetit, një organ i caktuar nga nazistët, e kishte denoncuar Anën te nazistët. Por nuk ka asnjë provë që Këshilli kishte një listë të vendeve të fshehta të hebrenjve në Amsterdam, ose pse hebrenjtë e fshehur duhej t’i tregonin adresat e tyre një organi rreptësisht të kontrolluar nga nazistët.
“Duhen prova të mëdha për të arritur në përfundime të mëdha”, tha Johannes Houwkin, profesor i historisë së Holokaustit në Universitetin e Amsterdamit.
“Nuk besoj se një anëtar i Këshillit Hebre ka marrë lirinë në këmbim të adresave. Pasi Këshilli u shfuqizua, anëtarët e tij u dëbuan gjithashtu në kampet e përqendrimit ose u fshehën”.
Noteri Van der Bergh, për më tepër, mbeti i fshehur për pjesën më të madhe të vitit 1944, vit në të cilin Anne u zbulua dhe u dëbua në Bergen-Belsen, ku ajo vdiq vitin e ardhshëm: “Nëse ai do ta kishte tradhtuar Anne, ai do të duhej të dilte jashtë, pikërisht atë që donte të shmangte”, vëren profesori.
Historia e një liste vendesh fshehjeje që iu dha nazistëve nga Këshilli Hebre “nuk ka kuptim”, pranon Bart van der Boom, një studiues tjetër i Holokaustit në Universitetin e Leiden, “letra anonime vetëm dëshmon se dikush besonte ose dëshironte që Otto Frank besonte se Van der Bergh ishte një tradhtar”. Dhe kjo ndodhi menjëherë pas luftës, në një kohë kur shumëkush kërkonte hakmarrje në Holandë: “Përfundimet e librit janë qesharake dhe të dënueshme”, është gjykimi i tij përfundimtar. Madje edhe një mbesë e Van der Bergh, e intervistuar nga “Daily Mail”, pohon jashtëzakonshmërinë e gjyshit të saj, duke kujtuar se në vitin 1944 Arnold fshihej me gruan dhe tre vajzat e tij në vende të veçanta me ndihmën e rezistencës holandeze dhe se humbi motrën e tij në Aushvic dhe një mbesë tjetër.
Sipas profesorit Houwkin ten Cate, nuk do të dihet kurrë se si u zbulua Anne: nëse dikush u dha nazistëve informacione për vendin e saj të fshehjes ose u arrestua për një pakujdesi. Por pikëpamja mbizotëruese duket se është se libri i Sullivan është një mashtrim tregtar, jo një zbulim historik.
Marrë nga La Repubblica, përshtati në shqip Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
