Kredia ime - Gazeta Si

Nga Meri Lika – Ka orë për gjithçka në jetë. Ka për frikën, për ankthin ose trishtimin, ka për gëzimin, për mirënjohjen, për dhimbjen. Por ka edhe orë që, pa marrë parasysh sa të zëna janë, janë të shurdhëra, të zbrazëta, të buta; në to, koha thjesht kalon si kalon dielli kalon nëpër dritare, pa ndryshuar as dritën e as xhamin. Nëse këto orë zgjaten, ne ndoshta do t’i konsiderojmë ato si orë të mërzitjes. Por që të ndodhë kjo, duhet të ketë kaluar një periudhë kohe e pacaktuar në këtë situatë. Dikush mërzitet duke qenë tashmë në këtë gjendje të butë dhe jo në të kundërtën.

Duke gjetur veten time në një nga këto periudha të buta dhe të zbrazëta, papritur ndjeva nevojën për të kujtuar të gjithë ata njerëz dhe situata të cilët duhet t’i të falënderoj për gjërat që më kanë mësuar, dhe kundrejt të cilëve, në një mënyrë apo në një tjetër, ndjeva se iu kam borxh, por një borxh të cilit nuk ia përcaktoj dot vlerën. E kapur nga kjo nevojë e çuditshme, pashë që midis të gjithë atyre njerëzve dhe situatave, të gëzueshme dhe të dhimbshme, nuk u shfaq asnjë bank. “Gjë qesharake”, thashë me vete, “vetëm këtyre e di saktësisht dhe me siguri sa para iu kam borxh, por nuk ndiej asnjë mirënjohje ndaj tyre. Unë nuk ndihem në borxh ndaj asnjë banke. Për më tepër, kjo mirënjohje e lumtur, e kënaqur që ndjej për të kaluarën zhduket vetëm duke menduar për hipotekën, kredinë dhe pagesën në fund të muajit “.

Në mendje më erdhi një përshkrim i Pierre Clastres (antropolog dhe etnolog francez), mbi Achés – një shoqëri nomade e Paraguait. Ai thotë se një gjuetar nuk mund të hajë kurrë atë që kap; përkundrazi, ai duhet ta shpërndajë atë mes anëtarëve të tjerë të komunitetit. Sidoqoftë, nuk e bën atë në mënyrë të barabartë: Çdo gjuetar duhet të shpërndajë gjahun e tij në përputhje me rolin që anëtarët e tjerë luajtën gjatë shtatzënisë së nënës së tij dhe në lindjen e tij. Kështu, për shembull, ai që e priti atë nga uji kur lindi (këto fise zakonisht lindin në ujë) do të marrë një pjesë ndryshe nga ai që ndihmoi nënën e tij të lindte ose nga ai që i vendosi emrin etj me radhë. Sido që të jetë, në një mënyrë apo në një tjetër, dhe pavarësisht nga ndryshimet, të gjithë anëtarët e kolektivit janë të lidhur me lindjen e njëri-tjetrit. Sipas Clastres mund të mendohet se përmes këtij mekanizmi ata arrijnë të sigurojnë që të gjithë të kenë diçka për të ngrënë edhe pse atë ditë, mbase, nuk kanë pasur një gjueti të mirë. Kjo siguri për ushqimin nuk i privon nga detyra për të shkuar në gjueti, pasi ata mendojnë se shpërndarja e gjahut është një borxh ndaj secilit prej atyre që morën pjesë në lindjen e tyre. Një borxh i pallogaritshëm, natyrisht, por në fund të fundit një borxh ose, ndoshta, një falënderim. Sipas gjykimit tim kjo është një mënyrë shumë interesante për të njohur lidhjen shoqërore që bashkon të gjithë pjesëmarrësit e një komuniteti përmes mirënjohjes.

Borxhi nuk ka ekzistuar gjithmonë ose, më mirë të them se, kjo nuk ka qenë gjithmonë mënyra kryesore e marrëdhënies shoqërore. Më parë ai që nuk kishte mundësi të kthente nderin apo dhuratën që i ishte bërë, nuk e kthente por thjesht e merrte si ndjenjë respekti dhe mirënjohjeje.

Duke menduar për këto gjëra dhe, siç po thosha, u nxita për të kujtuar ata njerëz me të cilët ndihem mirënjohëse dhe në borxh, befasova veten duke supozuar se, pa marrë parasysh sa të fortë ishin, në shoqëritë tona ky borxh dhe kjo mirënjohje mbeti e mbyllur në botën private të secilit, pa ndikuar ndjeshëm në shpërndarjen e pasurisë dhe njohjen shoqërore. Nga ana tjetër, ai i bankave, ai borxhi me të cilin nuk kishte asnjë lidhje mirënjohjeje, jo vetëm që ndikoi por shpesh përcakton edhe shpërndarjen në fjalë, të pasurisë e kisha fjalën. “Shoqëri e çuditshme, kjo, që nuk ka lidhje shoqërore me shpërndarjen e pasurisë”, i thashë vetes.

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.