Ku shkuan të gjithë punëtorët?
Nga kafenetë franceze te ekipet irlandeze të ndërtimit, fabrikat çeke të makinave dhe fermat italiane, punëdhënësit dikur supozonin se stafi i lirë mund të thirrej sipas dëshirës. Tani punëtorët duket se thjesht janë zhdukur. Kompanitë po ankohen, ndonëse rrallëherë me zë të lartë sa parizianët që presin një garçon të harruar për të ardhur me pijet e tyre. Në asnjë sektor mungesa e personelit nuk është aq e dukshme sa në udhëtimet ajrore. Për javë të tëra, turistët në disa nga aeroportet më të mëdha të Europës janë përballur me radhë gjarpërore për të kapur fluturimet e tyre, duke supozuar se ato fluturime nuk janë anuluar për shkak të mungesës së punëtorëve. Të shkosh në një pushim relaksues nuk është dukur kurrë kaq stresuese. Në këtë ekonomi, të gjithë në Europë mund të gjejnë punë; si rezultat, Europa nuk po funksionon.
Pas dy vitesh pasigurie pandemike, turizmi është rikthyer (minus disa vizitorë aziatikë). Për Europën, e cila tërheq gjysmën e udhëtarëve ndërkombëtarë të botës, kjo duhet të jetë një ndihmë. E megjithatë titujt janë të zymtë. Mungesa e stafit në aeroporte dhe linja ajrore ka shkaktuar një rritje të anulimeve të fluturimeve. Në qershor, ashtu siç duhej të mbusheshin vendpushimet dhe qendrat e qyteteve, transportuesit në Britani, Francë, Gjermani, Itali dhe Spanjë anuluan afro 8.000 fluturime, afërsisht tre herë më shumë se shifra në vitin 2019, sipas Cirium, një konsulencë. Çdo udhëtim i ndërprerë krijon një aeroplan me histori të qara: shtyhen festat e drerit në Alicante, braktisja e arratisjeve të familjes toskane. Edhe udhëtimi ajror amerikan ka probleme, por asgjë si llamba e shtratit që ka përfshirë pjesë të Europës.
Koha e pritjes në aeroportin Schiphol të Amsterdamit shkoi në gjashtë orë në disa ditë në fund të majit, duke bërë që klm, kompania holandeze e flamurit, të pezullojë rezervimet nga qendra e saj kryesore për katër ditë. Duke pasur parasysh kaosin prapa skenave, kontrollimi i bagazheve është bërë një akt besimi. Në aeroportin kryesor të Parisit, gati gjysma e të gjitha çantave që duhej të ndiqnin pronarët e tyre në destinacionet e tyre më 2 korrik, humbën rrugën. Pasagjerët janë paralajmëruar nga sindikatat se mund të mos ribashkohen kurrë me mbathjet e tyre të notit. Një anëtar i parlamentit qipriot, i ngecur në aeroportin e Frankfurtit për dy ditë, kritikoi “kushtet e botës së tretë” atje me pothuajse të njëjtin ton që disa gjermanë përdorin kur udhëtojnë në Mesdhe.
Disa nga kërditë janë për shkak të rimëkëmbjes së papritur të shpejtë të turizmit. Të privuar nga pushimet për vite me radhë, pushuesit po “udhëtojnë hakmarrje”, duke varfëruar atë që mbetet nga çeqet e tyre stimuluese të epokës së pandemisë. Lufta në skajet e kontinentit mund të pritej të zvogëlonte kërkesën. Në vend të kësaj, ajo e çoi euron në tanke (në barazi me dollarin amerikan), duke i bërë tavernat greke dhe plazhet e Balltikut të parezistueshëm.
Aeroportet duhet të ishin përgatitur. Parashikimi i numrit të udhëtarëve në një ditë të caktuar nuk është i komplikuar në mënyrë të paarsyeshme, duke qenë se ata kanë blerë bileta shumë më parë. Por shefat e aviacionit janë ankuar prej muajsh për vështirësinë e punësimit të stafit. Rritja e operacioneve kërkon kohë: siguria e aeroportit duhet të verifikohet dhe ekuipazhi i kabinës të trajnohet (megjithëse nuk do ta dinit në disa linja ajrore). Më pas erdhën grevat. Punëtorët e udhëtimit që u larguan nga puna në javët e fundit përfshinin pilotët skandinavë, stafin gjerman të sigurisë, zjarrfikësit francezë të aeroportit, pastruesit holandezë, ekuipazhin belg të kabinës dhe kontrollorët italianë të trafikut ajror.
Pjesërisht, grevat reflektojnë punëtorët që kërkojnë që pagesa të jetë në përputhje me ngarkesat e larta turistike dhe inflacionin në rritje. Por vështirësitë e aeroporteve nuk janë thjesht rezultat i problemeve lokale të punës. Shumë përtej asfaltit, punëtorët evropianë aktualisht kanë avantazhin. Papunësia në eurozonë, me 6.6%, është në nivelin më të ulët që nga fillimi i monedhës së përbashkët dy dekada më parë. Disa vende kanë të gjithë por nuk kanë punëtorë: shkalla e papunësisë në Gjermani është vetëm 2.8%. Dikur do të kishte rregulluar mungesën e tyre duke importuar turma të gatshme polakësh apo bullgarësh. Kjo nuk funksionon më: polakët dhe bullgarët tani gjejnë shumë punë të mira në shtëpi. Gjermania po jep leje pune për turqit për të mbajtur bagazhet e saj. Çfarëdo ngurrimi që mund të kishte ndjerë për të lejuar më shumë migrantë jo-BE është lënë mënjanë. Europa tani po punëson pothuajse të gjithë brenda kufijve të saj që janë të gatshëm dhe të aftë të punojnë.
Fjalimi i vitit të kaluar ishte për një “Dorëheqje të madhe” të të punësuarve më parë. Megjithatë, duket se nuk është kështu. Një përqindje më e lartë e të rinjve 15 deri në 64 vjeç në zonën e euros kanë punë sesa para bllokimeve. Forca punëtore e BE-së, ndryshe nga ajo e Britanisë apo e Amerikës, tani është më e madhe se përpara pandemisë, vëren Jessica Hinds e Capital Economics. Shumë prej tyre kanë mundësi më të mira se punët e rezervuara dikur për ta. “Të gjithë po pyesin, ku kanë shkuar të gjithë?” mendoi Tim Clark, shefi i linjës ajrore Emirates, sipas Bloomberg. “Dhe përgjigja është gjithmonë: Amazon.”
Europa po shërohet
Duke pasur parasysh rregullat e saj të ngurta të punës dhe rritjen e shpejtë në dekadat e fundit, Europës nuk i është dashur shpesh të përballet me problemin e të pasurit shumë vende pune. gjithsesi është problem. Dramat e dukshme në aeroporte po shpalosen edhe në shtëpitë e kujdesit, hotele dhe vende të tjera që kanë nevojë për shumë staf të pakualifikuar. Ata thjesht marrin më pak vëmendje. Disa punëtorë mund të shohin rritje të pagave, megjithëse shumë firma që mbështeten në fuqinë punëtore të lirë thonë se nuk mund të përballojnë të paguajnë më shumë. Ndërkohë, sindikatat që zakonisht bëjnë pazare për rritje të përhershme të pagave mund të shqetësohen se duke bërë kështu tani mund të ushqehet inflacioni.
Ndoshta tregu i punës do të rifitojë një ngecje ndërsa ekonomia e Evropës ngadalësohet. Rritja e çmimeve të energjisë ka përkeqësuar gjendjen shpirtërore javët e fundit, siç ka bërë edhe ringjallja e Covid-it. Ky vështirë se do të ishte një lajm i mirë, përveç punëdhënësve të vështirë – dhe atyre që kërkojnë të kapin pak pushim në një plazh të largët.
The Economist
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
