Jashtë perëndimit, Rusia nuk është aq e rëndësishme sa për ta urryer

Nga Ivan Krastev-Pas sulmeve terroriste të 11 shtatorit në SHBA, ekspertët amerikanë do të pyesnin në mënyrë të paqartë: “Pse na urrejnë?”

Një vit pas luftës së Vladimir Putinit në Ukrainë, një variant i kësaj pyetjeje ka filluar të marrë formë: “Pse nuk i urrejnë ata?”

“Ata”, natyrisht, i referohet Rusisë së Putinit.

Ngurrimi i qeverive joperëndimore për të vendosur sanksione ndaj Moskës mund të shpjegohet lehtësisht nga interesat ekonomike.

Por si të shpjegohet pse publiku joperëndimor nuk ndjen më shumë zemërim moral ndaj agresionit të hapur të Kremlinit?

Një studim i ri, “United West, Divided by the Rest”, zbulon se lufta dhe pengesat ushtarake ruse nuk i kanë detyruar njerëzit në shumë vende joperëndimore të zbehin opinionin e tyre për Rusinë ose të vënë në dyshim fuqinë e saj relative.

Rusia shihet ose një “aleat” ose një “partner” nga 79 përqind e njerëzve në Kinë (çuditërisht). Por e njëjta gjë është e vërtetë për 80 për qind të indianëve dhe 69 për qind të turqve.

Për më tepër, rreth tre të katërtat e të anketuarve në secilin prej këtyre vendeve besojnë se Rusia është ose më e fortë, ose të paktën po aq e fortë, sa ata e perceptonin të ishte para luftës.

Dhe ndërsa një shumicë amerikanësh dhe evropianësh duan që Ukraina të fitojë edhe nëse kjo do të thotë një luftë më e gjatë dhe vështirësi ekonomike për veten e tyre, shumica e kinezëve, indianëve dhe turqve që shprehën një pikëpamje thanë se do të preferonin që lufta të ndalonte sa më shpejt të jetë e mundur – edhe nëse kjo do të thotë se Ukraina heq dorë nga një pjesë e territorit të saj.

Ata e shohin mbështetjen perëndimore për Kievin si të motivuar nga arsye të tjera përveç mbrojtjes së integritetit territorial të Ukrainës ose demokracisë së saj. Mbështetja perëndimore për Ukrainën, veçanërisht shpërndarja e armëve të avancuara, e ka bërë më të lehtë për vendet joperëndimore që të pranojnë narrativën e Kremlinit për konfliktin si një përfaqësues për konfrontimin midis Rusisë dhe perëndimit.

Kjo shpjegon përse kthimet ushtarake të Moskës në duart e forcave ukrainase vështirë se regjistrohen me shumë në të ashtuquajturin jug global. Nëse Rusia po përballet me Perëndimin në tërësi, nuk është për t’u habitur që ajo ka qenë e pasuksesshme.

Përballë qëndrimeve të tilla publike, analistët perëndimorë zakonisht ankohen për efektin gërryes të propagandës ruse dhe trashëgiminë e kolonializmit. Por shumë më e rëndësishme është që evropianët e shohin luftën si një kthim në polarizimin e stilit të luftës së ftohtë midis dy blloqeve antagoniste, ndërsa të tjerët priren të besojnë se bota po copëtohet në qendra të shumta pushteti.

Sipas fjalëve të një ish-diplomati të lartë indian, për shumë njerëz jashtë perëndimit “lufta në Ukrainë ka të bëjë me të ardhmen e Evropës, jo me të ardhmen e rendit botëror”.

Ajo që acaron “rrugën” joperëndimore është se kur diçka ndodh në Evropë ajo trajtohet menjëherë si një shqetësim global; ndërsa nëse ndodh në Afrikë apo Amerikën Latine, kjo pothuajse nuk ndodh kurrë.

Duke injoruar luftën në Ukrainë, shumë jashtë perëndimit, me vetëdije ose pa vetëdije, vënë në dyshim qendrën e Evropës në politikën globale.

Megjithëse Putini dhe propagandistët e tij mund të lehtësohen nga mënyra se si shoqëritë joperëndimore e shohin atë që po ndodh në Ukrainë, pyetja “pse nuk i urrejnë ata” ka gjithashtu një përgjigje që është më pak lajkatare për Moskën.

Vendet në zhvillim nuk janë të indinjuar nga agresioni i Putinit, sepse Rusia nuk është parë më si një superfuqi globale.

Për vende të tilla si India dhe Turqia, Rusia është bërë si ato, kështu që ata nuk kanë nevojë të kenë frikë prej saj. Privilegji zakonor i fuqive rajonale është që të mos urrehen jashtë rajonit të tyre; Moska tani gëzon këtë privilegj.

Bashkimi Sovjetik ishte një superfuqi ideologjike. Këshilltarët sovjetikë në atë që dikur quhej bota e tretë në vitet 1970 dhe 1980 ishin atje për të nxitur revolucione.

Putini, nga ana tjetër, nuk ka një agjendë transformuese jashtë projektit të tij perandorak në hapësirën post-sovjetike. Grupi Wagner në Afrikë janë mercenarë që luftojnë për para, jo për ide. Paradoksalisht, është mungesa e fuqisë së butë të Rusisë ajo që e lë botën joperëndimore relativisht të palëkundur nga ajo që Moska po bën në Ukrainë.

Tani që është vetëm një “fuqi e mesme e madhe” mes shumë të tjerave, luftërat e Rusisë përzihen në të gjitha konfliktet e tjera në mbarë botën – ato zënë vendin e tyre përkrah dhunës në Siri, Libi, Etiopi dhe Mianmar.

Lufta në Ukrainë nuk është një pikë kthese në imagjinatën joperëndimore. Pra, përgjigja e pyetjes, “pse nuk i urrejnë ata?” është e thjeshtë.

Rusia nuk është më aq e rëndësishme sa për të urryer.

Burimi: Financial Times/Përshtati Gazeta Si

Ivan Kristev drejton Qendrën për Strategjitë Liberale në Sofje dhe është bashkëpunëtor i përhershëm në Institutin për Shkenca Humane, IWM Vjenë