.png)
Nga Lea Ypi*- Unë kurrë nuk kam votuar në zgjedhje. Jo se nuk doja, por nuk mundesha. Gjithë kohën e kam kaluar si emigrante dhe kam jetuar në vende të huaja shumë pak kohë, për t’u marrë me politikën e tyre dhe asnjëherë nuk kam qenë aq e kualifikuar sa për të pasur një nënshtetësi.
Unë u rrita në Shqipërinë Staliniste, një vend ku votimi ishte një ritual absurd i kryer në mënyrë ciklike nga qytetarët, që e dinin se zgjedhjet ishin të kota dhe ai që nuk votonte do të ndëshkohej. Çdo katër vjet prindërit e mi do të zgjoheshin në orën 4 ose 5 të mëngjesit dhe do të vraponin për në kabinën e votimit, duke pasur parasysh që do t’i qortonte dikush nëse shkonin me vonesë. Besnikëria ndaj partisë matej, nga dëshira që tregonin qytetarët.
Disa orë më vonë, i vetmi kanal televiziv që ekzistonte shpallte rezultatin. E vetmja parti që ishte në zgjedhje, normalisht kishte fituar 100%. Zgjedhjet ishin si një lloj konfirmimi periodik që dëshira e njerëzve dhe ajo e partisë ishin të njëjta. Ndërsa, kudo shikoje parulla ku shkruhej; “ çdo votë është një plumb për armiqtë tanë imperialist dhe revizionist.”
Shpesh pyesja vetën, meqë zgjedhjet ishin qartësisht largpamëse, pse thjesht nuk shfuqizoheshin?
Ndoshta kjo ndodh sepse ato konsiderohen si një sinjal i përparimit, pavarësisht se ku jeni. Përhapja e drejtësisë universale ishte si heqja e skllavërisë, një nga ato ngjarje historike që mendohet të vërtetojë se drejtësia ekziston. Ka një sërë mënyrash për të paguar pamundësinë e votës në vendin ku jetoni. Dikush mund të votojë në vendin e origjinës, nëse e lejojnë rrethanat. Ose do të angazhoheni në forma të tjera të politikës, si të protestoni, ose të jeni pjesë e ndonjë parti. Por jo të gjithë kanë privilegjin të marrin pjesë në këto veprime, ka emigrantë për të cilët vështirësitë e jetës, kërcënimet e punëdhënësve dhe presioni për të pasur një jetë të mirë, janë aq të mëdha sa që asnjë nga këto nuk mund të realizohen në distancë.
Sigurisht ka edhe miliona qytetarë që zgjedhin të mos votojnë. Ata mund të përballen me kufizime të ngjashme për kohën dhe lirinë e tyre, ose thjesht mendojnë se të gjithë politikanët janë të njëjtë dhe zgjedhjet nuk kanë shumë rëndësi. Por, zgjidhja për të mos votuar është njëlloj sikur mos të kesh asnjë zgjidhje. Votimi është thelbësor për legjitimitetin demokratik. Duke zgjedhur ata që na përfaqësojnë në parlament, ne përcaktojmë ligjet që do të na qeverisin në të ardhmen. Pa e thënë këtë, ne thjesht i bindemi rregullave të autorizuara nga të tjerët. Larg të qenit mjeshtër i fatit tonë, ne jemi objekt i vullnetit të të huajve. Ne duhet të zgjedhim deputetë në bazë të politikave që ata premtojnë të paraqesin. Megjithëse ato zakonisht keqpërdoren, pa partitë politike demokracia do të përbëhej nga një rregull arbitrar të individëve. Roli i politikanëve, antagonizmi i tyre i ndërsjellë, trashëgimia që ata përfaqësojnë dhe parimet që ato synojnë t'i ndihmojnë qytetarët të krijojnë pikëpamjet e tyre për, çështje me interes të përbashkët.
Në rastin ideal, zgjedhjet janë ngjarje paradigmatike gjithëpërfshirëse në jetën e një komuniteti politik demokratik. Slogani “një person, një votë” përshkon institucionet demokratike. Sigurisht, në realitet, pasuria dhe fuqia shpërndahen në mënyrë të pabarabartë në shoqëritë kapitaliste, kështu që aftësia e një pakice të pasur për të formuar agjendën dhe për të ndikuar në vendimet politike, nuk vlen. E megjithatë, ekziston një ditë; dita e zgjedhjeve, në të cilën të gjithë qytetarët kanë fuqi të barabartë. Nuk ka rëndësi nëse jeni i ri apo i moshuar, një grua apo një burrë, homoseksual apo heteroseksual, i pasur apo i varfër, shumë i artikuluar ose pak i arsimuar, një politikan profesionist apo pastrues. Secili person ka një votë dhe kjo votë ka potencialin për të bërë ndryshime të mëdha.
Në qoftë se, natyrisht, ju nuk jeni një qytetar i këtij shteti. Atëherë, dikush tjetër do të vendosë për ju dhe pasojat e vendimeve do t’ju prekin edhe ju. Kjo është arsyeja pse votimi është thelbësor. Më shumë se sa dëshirë është përgjegjësi, kështu sigurohuni ta përdorni në mënyrën e duhur.
*Lea Ypi është pedagoge e teorisë politike në Shkollën e Ekonomisë në Londër./The Guardian/
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
