Adam Smith mendonte se arritja e një e gjendje ekonomike të mirë kërkon më shumë se sa “paqe, lehtësim taksash dhe një administrim më tolerant të drejtësisë”. Këtë mos ia thoni Mario Draghit, i cili ka shkruar 400 faqe se si Europa duhet të rrisë konkurrencën, që për të përkthehet në rritje ekonomike.
Ai është teknokrati i dytë i Bashkimit Europian, që tenton të ndalojë stanjacionin. Sicc thekson vetë Draghi, plakja e popullsisë nuk e rrit produktivitetin dhe kjo rrezikon që ekonomia e Europës, në vitin 2050 nuk do të jetë dot më e madhe se është sot.
Sipas standardeve të raporteve të tilla, ai i Draghit është jashtëzakonisht i lavdërueshëm (duke fituar kështu një miratim nga Elon Musk, i cili aspiron të jetë një kritik i burokratëve të fshehtë). Ish-kryeministri italian dhe presidenti i Bankës Qendrore Europiane flet me autoritet dhe shumë nga ato që ai kërkon është e dëshirueshme. Kjo përfshin më shumë tregje të integruara, në mënyrë që bizneset novatore europiane të mund të përfitojnë midis klientëve të tyre dhe mbështetësve të tyre financiarë. Draghi gjithashtu dëshiron të unifikojë vendimmarrjen për investimet publike; për të frenuar gropat e rregulloreve që futin në grackë kompanitë europiane; dhe për të lidhur rrjetet e energjisë elektrike.
Pyetja më e madhe është se sa do t’i mbështeste Draghi politikat e ndërhyrjes shtetërore që dëshirojnë shumë politikanë. Këtu Draghi është shumë dashamirës ndaj merkantilistëve dhe thirrjeve të tyre për subvencione për industritë “strategjike”, si prodhimi i makinave, lehtësimi i konkurrencës dhe rregullat e ndihmës shtetërore dhe tarifat për importet nga Kina. Ai i kushton pak vëmendje historive të suksesit të teknologjisë së lartë të Europës, të cilat i përkasin tregjeve, jo qeverive. Edhe punimet akademike që Draghi citon në mbështetje të raportit të tij janë përgjithësisht skeptike nëse mbështetja e shtetit sjell përfitime të përgjithshme për një ekonomi, në vend që thjesht të ndihmojë sektorët e favorizuar.
Megjithatë, Draghi nuk është proteksionist krudo. Ai pranon, për shembull, se në disa industri Europa nuk duhet të përpiqet të përputhet me subvencionet e huaja për eksportet, por në vend të kësaj “të lejojë taksapaguesit e huaj të kontribuojnë në konsumin më të lartë se të konsumatorëve evropianë”. Ai shpesh i bën thirrje sigurisë kombëtare, e cila është një bazë më solide për të ndërhyrë sesa përpjekjeve për të nxitur rritjen. Nëse Evropa ndjek këshillën e tij, politika e saj industriale të paktën do të jetë e mirëmenduar dhe e ruajtur.
Analiza më tërheqëse e Draghi ishte se Europa ka nevojë për investime nga sektori privat dhe publik për t’u rritur nga 22% e PBB-së të sotme në 27%. Gjermania, veçanërisht, ka nevojë për këto shpenzime shtesë. Subvencionet e ekzekutuara mirë për kërkimin dhe zhvillimin mund të funksionojnë në nivel kontinental. Por Europa Veriore ka pak dëshirë për më shumë shpenzime të përbashkëta, një temë të cilës Draghi iu shmang.
Një problem tjetër është se rekomandimet e Draghi janë aq të shumta sa politikëbërësit do të jenë në gjendje të zgjedhin mes tyre. Europa është mësuar të shtrëngojë duart mbi “konkurrencën” dhe të rekomandojë investime në infrastrukturë dhe teknologji: Jacques Delors e bëri këtë që në vitin 1993. Megjithatë shpenzimet shtesë dhe subvencionet e reja nuk janë zgjidhje për shumë çështje strukturore që kërkojnë që Europa të përqafojë reformat. Siç thekson edhe Draghi, kontinenti ka nevojë për tregje më të mëdha, më të mira dhe më të integruara, gjë që kërkon një centralizim, por jo dirigjim.
Nëse politikëbërësit e injorojnë këtë dhe në vend të kësaj përdorin Draghi si mbulesë intelektuale për dobësimin e rregullave të konkurrencës dhe ndihmës shtetërore, duke lejuar qeveritë ose vetë BE-në të ndjekin një agjendë tepër ndërhyrëse, atëherë problemet e Europës ka të ngjarë të përkeqësohen. Draghi mund të kishte bërë më mirë të kishte fokusuar mesazhin e tij në gjërat që politikanët europianë nuk duan të dëgjojnë./TheEconomist
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
