Në një nga odet e tij, poeti romak Horaci deklaroi se “harku i shkurtër i jetës na ndalon të ndërmarrim shpresa të gjata”. Fatkeqësisht, njerëzit nuk i lexojnë shumë klasikët këto ditë. Dhe megjithëse shtrirja e jetës është pak më e gjatë për shumicën prej nesh tani sesa në kohët romake, industria e argëtimit duket e vendosur të mbushë vitet tona shtesë të jetës me filma të gjatë, seri panumërta të Netflix dhe podcast pafund.
Ne shpesh flasim për kohë të varfër, por kjo sepse artistët bashkëkohorë gllabërojnë aq shumë prej saj. “Irlandezi” i Martin Scorsese ishte i gjatë tre orë e gjysmë. “Game of Thrones” u shtri në 60 episode dhe katër nga gjashtë finalet zgjatën më shumë se 75 minuta secila. Netflix kohët e fundit festoi mrekullitë e super heronjve të Marvel në një serial me 13 episode.
Ana e ndritshme e rritjes së masës është shansi për zhytje të plotë. “Lufta dhe Paqja” e Tolstoit është një roman tërheqës dhe madhështor, sepse kërkon kohë për të treguar një histori në një kanavacë të gjerë. Pse drejtorët e sotëm të televizionit dhe filmit nuk duhet të bëjnë të njëjtën gjë? “The Wire” dhe “The Sopranos” janë shikim maniakal, pikërisht sepse krijuesit e tyre kanë kohë për të eksploruar personazhe dhe botët e tyre në thellësi. “Game of Thrones” ishte i bujshëm në krijimin e një universi alternativ të populluar nga një kastë magjepsëse.
Premtimi për t’u përhumbur në një ekzistencë tjetër është veçanërisht tërheqës gjatë një pandemie. Netflix dhe Amazon Prime – dhe po, edhe BBC dhe HBO – na japin të gjitha llojet e përfitimeve të mrekullueshme gjatë izolimit. Kjo botë dixhitale ofron një zëvendësim të jetës shoqërore të lokaleve, restoranteve dhe kafeneve; një pushim nga presioni i tele-udhëtimit (në vend që të gabosh në zoom, thjesht mund të qëndrosh i qetë dhe të shohësh figurat regëtitëse); dhe një hyrje në një fushë ku kërcënimi i covid-19 mungon, ose të paktën zbehet në parëndësi në krahasim me kërcënimin për t’u pjekur nga një dragua, ose për t’u vrarë nga mafia.
Këto pasuri janë më të rëndësishme ndërsa netët zgjaten dhe temperaturat bien. Megjithatë, sa më shumë kam parë ekranin e televizorit gjatë këtyre muajve të errët, aq më shumë jam zhgënjyer: në vend se të zhytem, jam endur; në vend të argëtimit më është dhënë vetë-kënaqësi. Edhe autorët më të talentuar kanë dashur ta zvarritin shumë gjatë.
A i duhej vërtet “Kill Bill” të Quentin Tarantino dy pjesë apo “Once Upon a Time in Hollywood” ajo orë shtesë? “Game of Thrones” ngeci ndërsa kapi serinë e fundit dhe u përpoq të mbushte kohën e zgjerimit. “Breaking Bad”, një nga shfaqjet e shkëlqyera të viteve të fundit, hodhi poshtë një episod të tërë duke u fiksuar në gumëzhitjen e një mize.
Kur bëhet fjalë për më shumë talente të mizës, moda për mbivendosje nuk është aq një barrë, sesa një katastrofë. Regjisorët kanë marrë përsipër të plotësojnë kohën e disponueshme me ekuivalentin e ajrit të nxehtë – komplotet që enden, personazhe të vegjël që shfaqen pa ndonjë arsye, shëtitje mbushëse buzë detit ose biseda rreth kuptimit të jetës. “Amerikanët”, një serial për spiunët rusë në Amerikë që e heqin veten si qytetarë të rregullt, duket se zgjat më shumë se vetë Lufta e Ftohtë. Një episod i tërë merret me një personazh, Olegun, që rrethon një supermarket të madh amerikan.
Moda për mbushjen e hapësirave drejtohet nga bashkëpunimi i teknologjisë dhe egos artistike. Në botën e vjetër, programet televizive duhej të ndaheshin në feta të qarta për t’u vendosur në mes të reklamave: gjysmë ore për komedi dhe një orë për drama, ose dokumentarë. Kokat e fuqishme të studiove dhe bosët e televizioneve i detyruan shkrimtarët të zotëronin artin e tregimit efikas – për të mbajtur audiencën në shikim (ata kishin nevojë t’i merrnin nga një shumë reklamave, që paguanin faturat për tjetrën). Në botën e re, artistët nuk janë prekur nga kufizime të tilla. Hapësira dixhitale në dukje është e pakufishme dhe “platformat” e ndryshme konkurruese janë të dëshpëruara për përmbajtje.
Oportunizmi gjithashtu ka luajtur një rol. Në një botë në të cilën kokërdhokët janë monedhë, krerët e studiove nuk mund të durojnë t’i sakrifikojnë ato, pasi të jenë kapur. Kështu që edhe serialet e suksesshme, zvarriten për shumë kohë, pasi u ka mbaruar avulli krijues. “Narcos” po tërhiqte në fillim, por ndërsa episodet u rreshtuan redaktimi u bë më i paqëndrueshëm dhe rrëfimi i historisë përsëritej. Unë dyshoj se sezoni i katërt i “Crown” tashmë të zbehur do ta teproj me konkursin e dasmës me përgatitje të pafund dhe me filmime të vazhdueshme të fustanit të Dianës.
Është koha për ndryshim. Disa nga shfaqjet më të suksesshme të viteve të fundit kanë qenë edhe ato më të disiplinuarat: “Little Fires Everywhere” arritën të ndërthurin ritmin e suspansit së vjetër me shtrirjen e të re dhe zgjatën vetëm tetë episode. “Unorthodox” ishte tronditshëm i shkurtër (dhe i shkëlqyer), me katër pjesë.
Sot, ekuivalentët e krerëve të studiove kanë filluar të kuptojnë se njerëzit janë lodhur, kur ua marrin kohën për të mirëqenë: Netflix madje ka prezantuar një veçori që ju lejon të luani programet e tij me shpejtësi të dyfishtë. Reed Hastings, shefi i Netflix, dikur e përshkroi televizionin e modës së vjetër si “pakënaqësi të menaxhuar”, sepse duhej të prisni një javë për episodin tjetër. Ai dhe të ngjashmit e tij janë në rrezik të zëvendësojnë pakënaqësinë e menaxhuar me “pakënaqësinë e pakontrolluar”. Në rrugën e tyre qëndron vetëm një gjë: të gjithë mund të vdesim së pari nga mërzia, ende duke u përpjekur ta çojmë deri në fund një serial të ri me një mijë pjesë.
/Revista 1843, The Economist/ Përktheu: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
