Gazeta Si - Burgu federal më i famshëm në botë ka lindur 90 vjet më parë, më 11 gusht 1934, në Gjirin e San Franciskos: po flasim për Alkatraz-in, i cili e ka marrë emrin nga ishulli me të njëjtin emër në të cilin ndodhet.
Ishulli i Pelikanit
“La Isla de los Alcatraces”, Ishulli i Pelikanëve: kështu e quajti eksploruesi spanjoll Juan Manuel de Ayala në vitin 1775 atë brez toke 2 km larg kontinentit, i cili, duke kaluar nga gojëdhënat, u kthye në “Alcatraz”.
Në vitin 1850, presidenti Millard Fillmore vendosi që zogjtë e detit t'i linin vendin ushtrisë: u ndërtua një fortesë dhe u instaluan 100 topa për të mbrojtur Gjirin e San Franciskos, së bashku me një far.
Që andej për t'u kthyer në burg, ishte një hap i shkurtër; në të njëjtin vit, ndërtesa u përdor si një shtëpi për të burgosurit e Ushtrisë Amerikane.
Të burgosurit ndërtojnë qelitë e tyre
Qytetarët e akuzuar për tradhti gjatë Luftës Civile dhe indigjenët "rebelë" që nuk kishin pranuar shpronësimet e territorit nga qeveria: banorët - të detyruar - të ishullit “Pelikans” vazhduan të rriteshin në numër dhe të ndërtonin qelitë e tyre (600 ende ekzistojnë).
Në vitin 1912 përfundoi ajo që ishte ndërtesa më e madhe e betonit të armuar në botë. Vjen viti 1933: ai që ishte një burg ushtarak, kalon nga Ushtria në Departamentin e Drejtësisë, për të strehuar subjekte speciale, ata që janë shumë të rrezikshëm ose të vështirë për t’u ruajtur.
Objekti i sigurisë maksimale, me një roje për çdo tre të burgosur, hapi dyert më 11 gusht 1934. Filozofia ishte e thjeshtë: pak privilegje, për të riedukuar rreth 270 të strehuarit.
Nga Al Capone te "Ornitologu i Alkatrazit"
Ai ishte i burgosuri më i famshëm: Al Capone, "Scarface", kaloi katër vjet e gjysmë në burg. Në vitet 1930, ai duhej të zhvendosej nga burgu në Atlanta, Xhorxhia, ku sistemi i sigurisë nuk ishte në gjendje ta pengonte atë të vazhdonte të drejtonte operacione kriminale ose t’i jepte ryshfet zyrtarëve.
Emra të tjerë të njohur të tjerë? Alvin “Creepy Karpis” Karpowicz, i cili theu rekordin e qëndrimit në ishull, duke arritur në 25 vjet, i fundit nga Armiqtë Publikë që u kap nga drejtori i FBI-së, J. Edgar Hoover.
Dhe më pas, ishte edhe vrasësi Robert Stroud, i mbiquajtur "Ornitologu i Alkatrazit", për shkak të pasionit të tij për kanarinat dhe studimit të sëmundjeve të tyre: për fat të keq, nga burgu ai nuk mundi t'i përkushtohej hobit të tij fisnik.
Arratisja misterioze me... lugë nga viti 1962
Natën e 11 qershorit 1962, tre të burgosur (Frank Morris, John Anglin dhe Clarence Anglin), pasi hoqën ventilatorin e një kanali me mjete të improvizuara (si një lugë e salduar në motorin e një fshese me korrent), rrëshqitën në tuneli.
Në javët e mëparshme ata kishin punuar fshehurazi për të zgjeruar kalimin, duke përfituar nga zhurma e krijuar nga të burgosurit e tjerë gjatë orës së muzikës dhe duke e mbuluar me një mur të rremë.
Në mbrëmjen e arratisjes, koka të improvizuara me tufa flokësh të vërteta të vjedhura nga berberi i burgut, u vendosën në shtretër për të mashtruar rojet.
Pasi arritën me sukses jashtë, të arratisurit hipën në një gomone të bërë më parë me pesëdhjetë mushama të vjedhura.
FBI, e ndihmuar në hetime nga një i burgosur që kishte mbetur pas gjatë arratisjes, megjithatë nuk ishte në gjendje të kuptonte nëse ndërmarrja kishte sukses apo jo dhe deklaroi se tre të dënuarit ishin mbytur.
Emrat e personave që u zhdukën në mënyrë misterioze ende figurojnë sot në listën e të kërkuarve. Sipas të afërmve të familjes Anglin, një foto do të dëshmonte praninë e dy vëllezërve në Brazil.
14 përpjekje për arratisje: të gjitha dështuan?
Vendndodhja e izoluar dhe e ftohtë, rrymat e forta oqeanike: në 29 vjet aktivitet, vetëm 36 të burgosur patën guximin të tentonin arratisjen (14 tentativa gjithsej).
Përveç misterit të arratisjes së vitit 1962, të gjithë dështuan keq; ata që nuk pushkatoheshin, u mbytën ose zhdukeshin nën ujë...
Nuk ka asnjë lajm të konfirmuar për të arrestuarit që kanë arritur në kontinent. Në vitin 1963, administratorët vendosën që kostot e menaxhimit dhe mirëmbajtjes ishin bërë të paqëndrueshme: ushqimi dhe materialet duhej të mbërrinin nga deti dhe uji i kripur po gërryente muret.
Pasi priti 1.576 burra, burgu mbylli dyert. Por historia e tij nuk mbaroi: një grup aktivistësh, indigjenë amerikanë, e pushtuan atë nga viti 1969 për dy vjet, duke dashur ta transformonin strukturën në një muze dhe universitet.
Sot, megjithëse nuk funksionon më, burgu vazhdon të jetojë në imagjinatën popullore, duke pritur një milion vizitorë në vit.
Madje aty ndodhet edhe një parrullë, që nuk mund të quhej ndryshe veçse, “Ik nga Alkatraz”, si filmi i famshëm i vitit 1979 me aktorin dhe regjisorin e famshëm të Hollivudit, Clint Eastwood.
Pas burgut
Historia e Alkatrazit, megjithatë, nuk përfundoi me mbylljen e tij. Disa vite më vonë dhe braktisjes "de facto" të ishullit në nëntor 1969, një grup indianësh amerikanë u kthyen dhe e shpallën atë "territor indian", një aksion proteste për të tërhequr vëmendjen e publikut ndaj kushteve të vështira të amerikanëve vendas në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Pushtimi u bë i famshëm në botë, por udhëheqësi i grupit, Richard Oakes (një student i ri Mohawk, të cilin shtypi e quajti "kryebashkiaku i Alkatrazit") u largua nga ishulli në fillim të vitit 1970 kur njerka e tij vdiq për shkak të një rënieje në ishull.
Një grup familjesh vazhduan pushtimin, të cilët u dëbua përfundimisht nga autoritetet federale në qershor 1971.
Në vitin 1972, zona e Alkatrazit u bë pjesë e Zonës Kombëtare të Rekreacionit Golden Gate, një park i madh natyror në Gjirin e San Franciskos.
Vitin e ardhshëm filluan vizitat turistike në ishull. Sot Alkatraz është një zonë natyrore veçanërisht e rëndësishme për bimët e rralla që rriten atje dhe mijëra zogj që ngrenë foletë atje.
Dy kamera në internet regjistrojnë pamjen nga ishulli 24 orë në ditë, i cili vizitohet nga mesatarisht 1.3 milionë njerëz çdo vit.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
