Filmi “Belfast” është ndoshta filmi më personal i regjisorit Kenneth Branagh. Duke marrë frymëzim nga fëmijëria e tij, Branagh rrëfen Belfastin e vitit 1969, në një kohë kur përplasjet mes protestantëve dhe katolikëve ndezin qytetin. Ndërkohë, jeta e tij do të ndryshojë përfundimisht: i dërrmuar nga borxhet dhe i alarmuar nga atmosfera guerile që mbretëron, prindërit e tij po mendojnë të transferohen në Angli. Për fëmijën kjo nënkuptonte t’i thoshte lamtumirë gjithçkaje që do: vendlindjes, shoqes së klasës Katerina, miqve dhe gjyshërve. Shkruar nga vetë Branagh, i cili fitoi Golden Globe për skenarin më të mirë, “Belfast” është një film që shikon drejtpërdrejt historinë e tij personale, përmes një vështrimi që synon të kthejë të kaluarën e dikujt dhe të tregojë me nostalgji se çfarë ishte Belfasti.
Numri 96 Rruga Mountcollyer në Belfast nuk ekziston më, ka vetëm një gardh të punuar keq dhe një lëndinë të çrregullt, dhe asnjë pllakë blu e Trashëgimisë Kombëtare nuk kujton shtëpinë në të cilën lindi dhe u rrit Kenneth Branagh, shekspirian i talentuar, i cili erdhi me një film autobiografik. “Belfast” solli në shtëpi 7 nominime për Oscar dhe rihapi plagët e vjetra të Irlandës së Veriut që nuk ishin shëruar kurrë. Belfast, filmi, tregon historinë e Belfast-it, qytetit, të copëtuar nga problemet, lufta me intensitet të ulët që filloi në 1969 dhe përfundoi zyrtarisht pothuajse tridhjetë vjet më vonë me marrëveshjet e paqes të së Premtes së Mirë.
Tridhjetë e tre vjet pasi u transferua në Hollywood për punë (duke udhëtuar në Londër) Branagh ka ruajtur kujtime jashtëzakonisht të gjalla të fëmijërisë: në rastin e Belfast-it, kritikët më të rëndësishëm nuk janë ata shekspirianë, por, thjesht, fqinjët e tij prej kohësh. Gazetat britanike dolën në kërkim të tyre: bashkëmoshatarët e 61-vjeçarit Branagh që jetonte në zonën e Gjirit të Tigerit – është edhe njeriu që u rrit në shtëpinë ngjitur me Sir Kenneth – të gjithë thonë të njëjtën gjë: nga detajet e vogla. Filmi i Branagh thjesht tregon të vërtetën.
Për europianët – dhe për amerikanët, siç dëshmohet nga vëmendja e madhe që Akademia i kushton një filmi të vogël bardhezi – filmi na kthen në një epokë në të cilën pothuajse të gjithë, jemi rritur, ndërmjet viteve 1969 dhe 1998, kur sulmet republikane dhe hakmarrja sindikaliste dhe rrugët e militarizuara ishin normaliteti surreal i jetës së Irlandës së Veriut dhe lajmet në gazeta dhe në TV.
“Fëmijët nga Ulster, të lodhur nga gjithë ajo urrejtje”
Branagh rrëfen lindjen – përmes një mikro-historie, të tijën: ai shpjegoi se e bëri filmin për të shtrënguar dorën me veten në vitin 1969 – të një konflikti brezash, me intensitet relativisht të ulët, në një rajon me popullsi të rrallë, por jashtëzakonisht i pranishëm në imagjinatën e atij që dikur quhej Perëndim. Pak para nënshkrimit të atyre marrëveshjeve historike të vitit 1998.
Autori Frank McCourt e shihte paqen si të pashmangshme sepse “E kuptova duke folur me djemtë e Ulsterit, ata janë të lodhur nga gjithë ajo urrejtje, nga ato tridhjetë vjet dhunë. Ata duan shansin për të jetuar në një vend normal”.
Një paqe solide, deri në referendumin për Europën
Deri në kalimin e referendumit për daljen e Mbretërisë së Bashkuar nga Bashkimi Europian, soliditeti i paqes së arritur në Irlandën e Veriut nuk u vu seriozisht në dyshim nga askush. Brexit i ka ndryshuar gjërat sepse, thjesht, kufiri midis Republikës së Irlandës dhe Irlandës së Veriut është kthyer në një nga enigmat kryesore për t’u zgjidhur për Londrën dhe Brukselin. Paqja e kishte bërë atë kufi një vijë teorike, por padyshim një kufi nga dy vende të Bashkimit Europian është – nga pikëpamja juridike – një gjë, një kufi midis një vendi të BE-së dhe një shteti jo të BE-së është një gjë krejtësisht tjetër. Ndër më të shqetësuarit, menjëherë dhe sinqerisht, Tony Blair: kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar që kryesoi marrëveshjen. Kryeministri i atëhershëm i Irlandës, Leo Varadkar, e kishte mbështetur tashmë atë në mars 2018, duke argumentuar se Brexit “kërcënon të krijojë një pykë midis Britanisë së Madhe dhe Irlandës”.
Frika të reja dhe perspektiva të errëta
A kishte përgatitur një alternativë fushata pro-Brexit? Jo (duke u dhënë arsye atyre që argumentojnë se as ata nuk e kishin menduar se referendumi do të kalonte). Teknikisht, problemet janë të natyrës tregtare dhe të zinxhirit të furnizimit. Politikisht, problemi është se ata që donin një Irlandë të bashkuar në të vërtetë e kishin atë në më shumë mënyra se një midis 1998 dhe 31 janar 2020 (Brexit). Të bashkuar në BE, me paqe mes palëve. Tani? Tani mjafton, siç ndodhi prillin e kaluar, që policia të vendosë të mos vazhdojë përballë një grumbullimi të paautorizuar nga rregullat e Covid në funeralin e Bobby Storey, një komandant i IRA-s, për të shkaktuar trazira. “Ajo që më la fëmijëria në Belfast”, tha Branagh, – është ndjenja se jeta mund të jetë e brishtë”.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
